Ideą nagrody, przyznawanej przez Radio Kraków od 2011 roku, jest upamiętnienie Romany Bobrowskiej - reżyserki radiowej, autorki wielu niezapomnianych słuchowisk, laureatki Złotego Mikrofonu, wielokrotnie nagradzanej na Festiwalu "Dwa teatry". Jedno z jej słuchowisk reprezentowało Polskę na Festiwalu Prix Italia. Wyróżnienie imienia Bobrowskiej trafiło do najwybitniejszych – powspominajmy!
Tyratron, zabytkowa lampa, używana w dawnych radioodbiornikach posłużyła do stworzenia najważniejszwej radiowej statuetki. Na zdjęciu Nagrody im. Romany Bobrowskiej przyznane Ewie Lipskiej i Józefowi Opalskiemu. Fot. P. Kubic
Wręczając nagrodę i przypominając ważną dla naszej rozgłośni postać, chcemy promować ideę publicznego radia, popularyzować ambitne gatunki radiowej sztuki, a także pokazywać i rozwijać alternatywne formy debaty. Wierzymy, że świetnie zrealizowane i podejmujące istotne tematy słuchowisko może być, zupełnie jak teatralny spektakl, manifestacją wartości, głosem w rozmowie.
Wielu naszych laureatów miało zaszczyt uczyć się radiowego rzemiosła pod kierunkiem Romany Bobrowskiej. Jednak od kilku lat "do głosu" dochodzi nowe pokolenie artystów, którzy znają już tylko Jej legendę. Przełomowym słuchowiskiem w historii radiowego teatru było "Wesele" w reżyserii Andrzej Seweryna z 2012 roku. Wtedy w studiu Radia Kraków zadebiutowało wielu artystów, jak Juliusz Chrząstowski, dla których tekst Wyspiańskiego był pierwszym, zawodowym doświadczeniem z mikrofonem.
Nagrodę im. Romany Bobrowskiej przyznaje powoływane przez Prezesa Radia Kraków jury. Wręczamy ją w lutym, w kolejne rocznice powstania rozgłośni.
Podczas tegorocznej urodzinowej Gali Radia Kraków nagrodę odbierze Dominika Bednarczyk, uznawana za jedną z najznakomitszych współczesnych aktorek. Galę zakończy zaprezentowany na żywo, premierowy monodram w wykonaniu tegorocznej laureatki, zrealizowany wspólnie z Radosławem Krzyżowskim, który podjął się przygotowania adaptacji tekstu, reżyserii i oprawy muzycznej monodramu. Ten element artystyczny w postaci realizowanego na żywo, z udziałem publiczności słuchowiska nawiązuje do najlepszych radiowych tradycji, które kultywowane są przez Radio Kraków od lat.
Ale zanim o Dominice Bednarczyk…
… cofnijmy się trochę w czasie. Do 2011 roku
- Przyjmuję tę nagrodę, bezwstydnie ciesząc z niej. Żeby tylko wrócił do tego studia teatr radiowy. Jest tylu wspaniałych twórców w tym mieście. Psiakość, Warszawo, oddawaj trochę pola!
- powiedziała laureatka, przyjmując statuetkę z rąk Ewy Lipskiej, poetki, przedstawicielki jury.
Anna Polony wróci jeszcze w wielu radiowych spektaklach: „W poszukiwaniu bohatera romantycznego”, „Ciotuni” wg Aleksandra Fredry czy „Drogiej Pani Schubert” z nieodżałowanym Jerzym Trelą. Jej głos słuchacze Radia Kraków znają też z z cyklu Z radiowej biblioteki, gdzie czyta fragmenty książek, na które warto zwrócić uwagę.
Kultowe słuchowisko
W 2012 roku za "wybitne osiągnięcia w sztuce radiowej oraz promowanie ambitnych gatunków sztuki radiowej" Nagroda powędruje do Andrzeja Seweryna. Reżyser zmierzył się z arcydramatem Stanisława Wyspiańskiego. Słuchowisko „Wesele”, przygotowane z okazji jubileuszu 85-lecia Radia Kraków, było niewątpliwie najważniejszym radiowym wydarzeniem artystycznym roku.
W radiowej inscenizacji prawdziwie gwiazdorska obsada. Anna Dymna jako Gospodyni, Krzysztof Globisz jako Gospodarz, Anna Polony w roli Kliminy, Jerzy Trela - Wernyhory.
„Teatr radiowy, nagrania poezji, prozy, jest formą bezlitosną. Przed kamerą można coś udać, zaczarować publiczność, wykonać jakiś gest. W Radio nie ma takich możliwości. Głos, dykcja, sens lub jego brak kompromitują nas natychmiast” – mówił Seweryn w reportażu TVP na temat słuchowiska "Wesele”.
Andrzej Seweryn podczas nagrań do "Wesela". Fot. arch. RK
Romana Bobrowska odkryła jego talent
A było to jeszcze za „czasów PWST” – uczelni, którą ukończył i której profesorem był do 2012 roku. Mowa o Krzysztofie Globiszu. Romana Bobrowska niezawodnym uchem wyłowiła z grupy studentów przyszłą gwiazdę radiowego teatru.
Pracowali razem przy wielu radiowych teatrach i słuchowiskach: od "Boskiej Komedii" Dantego czy "Zygmunta Augusta" Wyspiańskiego przez „Księcia niezłomnego”. Pełnia talentu Krzysztofa Globisza wybucha wraz z radiowymi realizacjami powieści Witkacego czy Schulza. Tylko on potrafi w swoich interpretacjach połączyć nastrój groteski i powagi, poczucie absurdu i bezbłędne wyczucie tragiczności.
Krzysztof Globisz pozostaje wiernym uczniem Patronki naszej radiowej nagrody. Wyróżnienie otrzyma w 2014 roku.
Krzysztof Globisz odbierający radiowe wyróżnienie. Fot. W. Gruszka
To nagroda imienia kogoś, kogo doskonale znałem, lubiłem, z kim pracowałem przez kilkadziesiąt lat. Ta nagroda jest mi bardzo bliska
– mówił Jerzy Stuhr, odbierając radiowy tyratron (zabytkowa lampa, używana w dawnych radioodbiornikach, statuetka Nagrody im. R. Bobrowskiej).
Wybitny aktor, reżyser, wykładowca akademicki, od lat związany swoją sztuką z Radiem Kraków. Grał w teatrze radiowym, słuchowiskach, powieściach i spektaklach dla dzieci. Czytał prozę, poezję, jego głos pojawiał się w dramatach i bajkach.
Nagroda im. Romany Bobrowskiej Jerzy Stuhr odebrał 24 lutego 2015 roku podczas radiowej premiery "Kontrabasisty". Aktor wystąpił wówczas w monodramie wg tekstu Patricka Suskinda przed największą, bo radiową publicznością. Spektakl zakończony owacjami na stojąco w radiowym studiu, entuzjastyczne recenzje po, słuchowisko, o którego powtórki domagają się od lat nasi słuchacze.
„Kontrabasista” to kultowa już produkcja odegrana w radiu w 30 lat od premiery na scenie Piwnicy Starego Teatru przy ul. Sławkowskiej w Krakowie. "Jestem bardzo wdzięczny Radiu Kraków, że w tym studiu miałem okazję zagrać spektakl po trzydziestu latach. Miałem wielką tremę. Świadomość, że słucha mnie taka publiczność sprawiła, że czułem dużą odpowiedzialność" – powiedział aktor na zakończenie jubileuszowej odsłony monodramu "Kontrabasista".
Premiera "Kontrabasisty" w Radiu Kraków
Jedna aktorka, dwie role
„Poszukiwałam scenariusza dla Anny Dymnej – wspomni reżyserka słuchowiska Ewa Ziembla. - Tekstu raczej kameralnego, odpowiedniego na kanwę słuchowiska radiowego, a przede wszystkim będącego dużym wyzwaniem aktorskim. Tak trafiłam na monodram Zbigniewa Landowskiego „Nefretete”.
Premiera spektaklu "Dymna! Dymna!" w Radiu Kraków odbyła się 15 lutego 2016 roku. Tuż po Anna Dymna odebrała nagrodę im. Romany Bobrowskiej.
Radio wymaga trochę innego aktorstwa, a praca z mikrofonem to jest ogromna sztuka
- podkreśla aktorka.
Aktorka teatralna i filmowa, prezeska i założycielka fundacji „Mimo Wszystko”, ale przede wszystkim człowiek radia.
W Krakowie jestem całe życie. A Romana (Bobrowska- red.), czyli Małgosia, bo tak na nią mówiliśmy, też tu w radiu była zawsze. Do Radia Kraków się po prostu przychodziło (…) W tej pracy często spotykamy ludźmi, którzy stają się nam bardzo bliscy. Jesteśmy jak rodzina. Taka była właśnie Romana i myślę, że ta nagroda jest… dzięki niej
– przypomni w audycji „Przed hejnałem”.
Jest częstym gościem w naszej rozgłośni, a słuchacze uwielbiają jej ciepły głos.
Anna Dymna z Nagrodą im. Romany Bobrowskiej
Niezapomniany głos
W 2017 roku nazwisko laureata ogłosiliśmy podczas wyjątkowego wydarzenia – gali z okazji 90-lecia Radia Kraków. Do grona laureatów dołączył Jerzy Trela: wybitny aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, wykładowca akademicki i rektor dawnej PWST. Przez lata związany z krakowskimi scenami (głównie Starym Teatrem) i oczywiście z Radiem Kraków.
Ja oczywiście nie żyję 90 lat – śmiał się w rozmowie podczas urodzinowej gali – ale z radiem na pewno pracuję około 50. Na początku w słuchowiskach realizowanych z Jerzym Grotowskim. A potem przez długie, długie lata w Radiu Kraków – z Romaną Bobrowską, dla nas Gosią
Nasi słuchacze mogą pamiętać go jako gen. Chłopickiego w „Nocy listopadowej” (1987 r.). W baśni muzycznej „Królewna Śnieżka” (1993) zagrał krasnala Gderę, w słuchowisku Leszka Wołosiuka, „Chrystus Z Loebetal” (2005 r.) zagrał starego Ericha Honeckera, za którą dostał nagrodę aktorską na festiwalu Dwa Teatry. A także wspaniała rola Wernyhory w „Weselu” w reżyserii Andrzeja Seweryna (2012) oraz Konrada w „Wyzwoleniu” w reżyserii Agaty Dudy - Gracz. Wystąpił też w „Sercu ciemności” Jacka Dukaja oraz w słuchowisku „Droga Pani Suhubert” na podstawie wierszy Ewy Lipskiej.
„Udało nam się uzyskać wyjątkową więź z widzem. Była taka… cisza na widowni” – mówił Jerzy Trela tuż po premierze „Wyzwolenia” w Studiu im. Romany Bobrowskiej.
crop_free
1
/ 20
Jerzy Trela odbierający Nagrodę podczas gali Radia Kraków
Jedna z ulubionych aktorek Romany Bobrowskiej
Św. Faustyna Kowalska w „Dzienniczku”, Wisława Szymborska w „Jacyś złośliwi bogowie zakpili z nas okrutnie. Korespondencja 1955-1996”, ale i wspaniałe interpretacje wierszy dla dzieci ("Ptasie radio. Najpiękniejsze wiersze Juliana Tuwima"). Laureatkę Nagrody im. Romany Bobrowskiej z 2018 roku w teatrze radiowym mieliśmy okazję słyszeć w bardzo różnych tekstach.
Doskonale czuje specyfikę radiowego teatru: w jej interpretacjach wiersza zachwyca doskonałość frazy, w formach dokumentalnych i prozie – wrażliwość, kultura osobista, rozległość inspiracji.
„Ten pierwszy raz w radiu to chyba było słuchowisko pani Gosi Bobrowskiej, gdzie grałam Calineczkę. Śmieje się, że byłam malutka, ale nie w sensie wieku, bo byłam już studentką. Musiałam mieć coś takiego w głosie – wspomina w rozmowie z Barbarą Gawryluk. – Zresztą do dziś praca głosem to ulubiona część mojego zawodu”.
W radiu w nadzwyczajny sposób trzeba uruchomić wyobraźnię i zagrać swym głosem tak sugestywnie, by właśnie w głosie dorosłej kobiety zobaczyć… Calineczkę
– dodaje.
W studiach Radia Kraków wystąpiła w kilkudziesięciu słuchowiskach i audycjach radiowych.
Dorota Segda z Nagrodą im. Romany Bobrowskiej
Trudno wyobrazić sobie bez niego radiowy teatr
Patronka naszej nagrody, najwybitniejsza krakowska reżyserka radiowa, bez wahania wybierała do pracy w radiowym studiu najzdolniejszych adeptów aktorskiej sztuki. Bez wątpienia jest nim Jacek Romanowski.
Laureat Nagrody z 2020 roku wielokrotnie brał udział w radiowych słuchowiskach, interpretując utwory Stanisława Wyspiańskiego, Jana Kasprowicza, Zbigniewa Herberta.
„Szczególne miejsce w twórczości radiowej Jacka Romanowskiego zajmują utwory dla dzieci. Z okazji setnej rocznicy urodzin Karola Wojtyły, tegoroczny laureat stworzył niezwykłą kreację w „Tryptyku rzymskim”.
Propozycje, które otrzymywałem od Romany Bobrowskiej, były bardzo różnorodne, cieszę się, że ta wspaniała reżyserka radiowa widziała mnie w tak odmiennych kreacjach. Grywałem i zwariowane zwierzątka, czytywałem prozę, ale bardzo lubię też wiersze. Romana Bobrowską była dla mnie mentorką, u niej zdobywałem radiowy warsztat
- wspomni w rozmowie z Justyną Nowicką.
Jacek Romanowski podczas debaty Radia Kraków po premierze słuchowiska „W poszukiwaniu bohatera romantycznego”. Fot. Piotr Kubic
Podwójna nagroda za całokształt radiowych dokonań
W 2021 roku nagrodziliśmy dwoje twórców honorując ich dwa wspólne radiowe spektakle, czyli „Suflerkę” i „Drogą panią Schubert”, ale także całokształt radiowych dokonań. To Ewa Lipska i Józef Opalski.
Ewa Lipska, wybitna poetka, miała także swój autorski program w naszej rozgłośni. Wielokrotnie uczestniczyła w programach poświęconych swojej poezji i czytała wiersze na antenie Radia Kraków, a także płycie „Głosy poetów” przygotowanej przez Romanę Bobrowską. Słynna realizatorka nagrała z kolei spektakl na podstawie poematu dramatycznego Ewy Lipskiej „Nie o śmierć tutaj chodzi, lecz o biały kordonek”.
Romana Bobrowska była osobą niezwykle związaną z radiem. Korzystała ze wspaniałej polskiej literatury, robiąc fantastyczne słuchowiska i audycje
– powie Lipska, odbierając Nagrodę.
Józef Opalski pisze, uczy, kieruje festiwalami i przeglądami, wystawia na scenach dramatycznych i muzycznych, reżyseruje w radiu, gdzie również miał swoje autorskie programy. Pierwsze spotkanie z Romaną Bobrowską miał w 1959 roku jako aktor w słuchowisku „Beatryks Cenci” według dramatu Juliusza Słowackiego.
Potem pracowaliśmy nie raz, nie dwa. Jest w radiu jakaś tajemnica; mogę mówić do państwa i spowodować, że nie przekręcą państwa gałki. To dla mnie osobliwa radość
– podkreślał Opalski w trakcie uroczystości wręczania Nagród.
Duet Lipska – Opalski słuchacze Radia Kraków znają na pewno z dwóch, wyżej wspomnianych słuchowisk: w 2018 roku zrealizowali „Suflerkę” z Anną Polony i Ewą Kaim, która na festiwalu "Dwa Teatry" otrzymała nagrodę aktorską za drugoplanową rolę kobiecą. Na festiwalu uhonorowano również Radio Kraków, producenta "Suflerki". Ewa Lipska napisała sztukę z myślą o legendarnej Annie Polony, która stworzyła w tym słuchowisku kolejną wielką kreację.
W 2020 stworzyli kolejne wybitne słuchowisko „Droga pani Schubert”, które zostało wydane również na płycie. Tworzy je 59 wierszy Ewy Lipskiej w autorskim wyborze poetki.
crop_free
1
/ 6
Człowiek wielkiego serca i niezwykła artystyczna dusza
Aktor, literat, kompozytor, pianista, śpiewający poeta, legendarny artysta Piwnicy pod Baranami, publicysta, felietonista i… radiowiec.
Leszek Długosz został laureatem 10. Nagrody im. Romany Bobrowskiej. Był 2022 rok.
Z Radiem Kraków związany właściwie od lat 60. XX wieku jako współautor programów przygotowanych z Piwnicą pod Baranami. W latach 90. rozpoczął już stałą współpracę z rozgłośnią: powstały autorskie cykle artysty: „Zdaniem mojego pianina” i „Literatura według Leszka Długosza”. W 2007 roku powstaje audycja pt. „Przyjemności niedzieli”.
Z radiową reżyserką Romaną Bobrowską współpracował w latach 80. W jej opracowaniu powstały programy poetycko-muzyczne z muzyką i tekstami Długosza: „Moi srebrnogłowi koledzy”, „Album krakowski - wszędzie”, „Arkusze pamięci”, słuchowisko z udziałem poety „Róże i chochoły”, także słuchowiska poetyckie na podstawie jego wierszy: „Niechby nad różą kto pochylony” czy „Po głosach, po śladach” z udziałem wybitnych aktorów m.in. Anny Polony, Jerzego Radziwiłowicza. Wybór wierszy Leszka Długosza w jego interpelacji ukazał się także na płycie wydanej przez Radio Kraków w 1997 roku ”Głosy poetów” w reżyserii Romany Bobrowskiej i w muzycznej oprawie Długosza.
Leszek Długosz podczas gali 95-lecia Radia Kraków. Zdjęcie Piotra Kubica
Juliusz nie po Słowackim, lecz po Cezarze
Juliusz Chrząstowski znany jest ze swojej wszechstronności. Nieustannie balansuje między rolami w teatrze, serialach i filmach, budując postacie zarówno w oparciu o klasyczne dramaty, jak i współczesne produkcje telewizyjne.
Z Radiem Kraków współpracuje od ponad 10 lat, a wszystko zaczęło się od… roli „Czepca” w Weselu.
Próba generalna "Wesela" podczas Targów Książki w Krakowie. Na zdjęciu Juliusz Chrząstowski
Wspaniale realizuje poważne role, jak te w „Radiu za żelazną kurtyną” na podstawie książki Anne Applebaum, „Nie-boskiej komedii. Wszystko powiem Bogu” czy „Wariacjach Geldbergowskich”, ale i produkcjach dedykowanych dzieciom, jak Salamandrus w „Porwaniu Baltazara Gąbki” i głos narratora w audiobooku „Krasnal w krzywej czapce”. To też najbardziej znany głos w cyklu „Z radiowej biblioteki”.
W radiu każde słowo znaczy, a ja jestem miłośnikiem słowa i tego staram się uczyć moich studentów
Nagrodę im. Romany Bobrowskiej wręczyliśmy aktorowi 18 grudnia 2023 roku. Podczas uroczystości Juliusz Chrząstowski czytał utwory z ostatniego tomu Ewy Lipskiej "Wariacje Geldbergowskie", które zostały wydane na płycie.
Juliusz Chrząstowski z Nagrodą im. Romany Bobrowskiej
Laureatka Nagrody im. Romany Bobrowskiej w roku 2024
…to Dominika Bednarczyk. Jej nazwisko pojawia się od razu, kiedy w radiowym studiu pracujemy nad ambitną literaturą, szukamy mistrzów słowa do najtrudniejszych wyzwań. Zarówno w poezji, jak i w prozie. Autentyczna, wyrafinowana, w radiowym teatrze zawsze jest kilka kroków przed słuchaczem - zaskakuje i wymyka się łatwym definicjom.
Nie miała okazji pracować z Romaną Bobrowską, ale gdyby mogła z pewnością dołączyłaby do grona jej „ulubieńców”.
Nie udało mi się spotkać w radiowym studiu z Romaną Bobrowską, ale jestem pewna, że miałam bliski kontakt z jej ulubionymi aktorkami i aktorami, wspomnę tylko nazwiska Anny Polony i Anny Dymnej
– mówi aktorka.
Uroczystość wręczenia Nagrody im. Romany Bobrowskiej odbędzie się 3 marca tego roku. Wtedy też będziemy mieć dla słuchaczy Radia Kraków literacką niespodziankę – nowe słuchowisko, w którym wystąpi Dominika Bednarczyk. Scenariusz, reżyseria i oprawa muzyczna Radosław Krzyżowski – aktor Starego Teatru, prywatnie mąż aktorki.
Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z
opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.
Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 –
recepcja), a także na nasz profil na
Facebooku oraz
Twitterze
Radio Kraków informuje,
iż od dnia 25 maja 2018 roku wprowadza aktualizację polityki prywatności i zabezpieczeń w zakresie przetwarzania
danych osobowych. Niniejsza informacja ma na celu zapoznanie osoby korzystające z Portalu Radia Kraków oraz
słuchaczy Radia Kraków ze szczegółami stosowanych przez Radio Kraków technologii oraz z przepisami o ochronie
danych osobowych, obowiązujących od dnia 25 maja 2018 roku. Zapraszamy do zapoznania się z informacjami
zawartymi w Polityce Prywatności.