Wielka Sztuka Małopolski
Muchy, żaby i kret w piętnastowiecznym modlitewniku
W 2. połowie XV wieku we Flandrii powstawały iluminowane rękopisy o specyficznych dekoracjach marginesów: artyści niesłychanie precyzyjnie i realistycznie ukazywali "rozrzucone" na kartach kwiaty, owady oraz ptaki. W zbiorach Biblioteki Książąt Czartoryskich (Muzeum Narodowe w Krakowie) znajduje się taki właśnie flamandzki rękopis Godzinek, a o ciekawostkach w nim ukrytych Magdalena Łanuszka opowie w programie Wielka Sztuka Małopolski w piątek po godzinie 18.
Zagadki średniowiecznych Godzinek
W kolekcji Biblioteki Czartoryskich znajduje się piętnastowieczny rękopis Godzinek, dekorowany siedmioma miniaturami, zaś na marginesach znajdują się zwierzęta oraz hybrydy ludzko-zwierzęce. Jak możemy interpretować znaczenie tych dekoracji? Czym właściwie były "Godzinki", oraz jakie wnioski można wyciągnąć, analizując zamieszczoną w tym rękopisie litanię do Wszystkich Świętych? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w programie Wielka Sztuka Małopolski w piątek po godz. 18.
Trzej archaniołowie w różnych odsłonach
29 września przypada wspomnienie świętych archaniołów: Michała, Gabriela i Rafała. Każda z tych postaci ma inną rolę w Biblii i każdą znajdziemy w małopolskich dziełach sztuki. Kim był Tobiasz, którego ukazywano w towarzystwie Rafała, jakie wieści przynosił Gabriel i dlaczego Michał bywa przedstawiany z wagą i diabłem? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w audycji Wielka Sztuka Małopolski w piątek po godz. 18.
Wino i sacrum
W sezonie winobrania warto sięgnąć do przedstawień związanych z tematem wina w dawnej sztuce sakralnej; do jednych z najciekawszych tego typu tematów należy Tłocznia Mistyczna, czyli przedstawienie Chrystusa w winiarskiej tłoczni, z którego z kolei wyewoluował wizerunek zwany Źródłem Życia. Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania opowieści o małopolskich zabytkach dekorowanych tymi niezwykłymi "winnymi" przedstawieniami - w audycji Wielka Sztuka Małopolski, w piątek, po godz. 18.
Rzemieślnicy renesansowego Krakowa
Miejski notariusz Baltazar Behem podarował krakowskiej radzie miejskiej w 1505 roku księgę zawierającą odpisy przywilejów, statutów i ustaw cechowych, dekorowaną miniaturami ukazującymi rzemieślników i godła cechów. Ten niezwykły zabytek, dziś przechowywany w Bibliotece Jagiellońskiej, dosadnie i miejscami satyrycznie ukazuje nam świat krakowskich mieszczan sprzed 500 lat. Dlaczego kuśnierzy przezywano kocimi oprawcami, a garbarzy - psim łajnem? Jakie rekwizyty charakteryzują postać błazna - uwodziciela mieszczek? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w audycji Wielka Sztuka Małopolski w piątek po godz. 18.
Bruegel w Budapeszcie i Brueghel w Krakowie
Raz jeszcze przy okazji 450. rocznicy śmierci Pietera Bruegela Starszego sięgniemy do twórczości tego niderlandzkiego malarza, oraz kopii jego dzieł autorstwa jego syna: tym razem tematem będzie obraz "Kazanie św. Jana Chrzciciela" z Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie, którego kopia znajduje się w galerii Europeum Muzeum Narodowego w Krakowie. Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w programie Wielka Sztuka Małopolski, w piątek po godzinie 18.
Madonny Owocowe
W dawnej sztuce sakralnej w dłoni Madonny albo Jezusa artyści często umieszczali atrybuty - wśród nich były także owoce. W kolejnej audycji Wielka Sztuka Małopolski Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania opowieści o symbolice jabłek, gruszek, winogron i orzechów z małopolskich przedstawień Matki Boskiej z Dzieciątkiem - w piątek, po godzinie 20.
Św. Anna kanclerza Szydłowieckiego
W zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie znajduje się obraz pochodzący z kolegiaty św. Marcina w Opatowie: to przedstawienie św. Anny Samotrzeć, ufundowane przez Krzysztofa Szydłowieckiego w 1519 roku. Autorstwo tego obrazu przypisuje się krakowskiemu Mistrzowi Jerzemu, który namalował także Zwiastowanie, obecnie znajdujące się w kolekcji Czartoryskich (MNK). Kim był Krzysztof Szydłowiecki, jakie były jego związki z Opatowem, i dlaczego przedstawienia świętej Anny określane są mianem "Samotrzeć"? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w audycji Wielka Sztuka Małopolski, w piątek po godz. 20.
Święci, o których prawie nikt nie słyszał
W czasie wakacyjnych wycieczek, szczególnie w małych kościołach z późnobarokowym wyposażeniem, możemy natrafić na świętych, których identyfikacja może sprawić trudność nawet historykowi sztuki. Kim był święty Wedast, którego atrybutem jest wilk z gęsią w pysku? Dlaczego święta Notburga ukazywana była z lewitującym sierpem? Magdalena Łanuszka zaprasza na wyprawę do drewnianych kościołów w Haczowie i w krakowskiej Mogile oraz do parafialnej świątyni w Inwałdzie, w poszukiwaniu tych właśnie świętych, w programie Wielka Sztuka Małopolski w piątek po godzinie 20.
Brzydkie Madonny
W trzynastym wieku w całej Europie rozkwitał kult maryjny, a kościoły pełne były wizerunków Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Madonna powinna być zawsze najpiękniejsza - a jednak niektóre wówczas powstałe rzeźby naprawdę trudno nazwać ładnymi. W kolejnym programie Wielka Sztuka Małopolski Magdalena Łanuszka zaprasza na wakacyjną wyprawę tropem najbrzydszych małopolskich Madonn: w ich poszukiwaniu udamy się do Sandomierza, do Wysocic, oraz do Wiślicy; w piątek po godz. 20.
Dzicy ludzie
W sztuce średniowiecznej często pojawiał się motyw dzikich ludzi, czyli owłosionych agresywnych postaci, symbolizujących nieokiełznane popędy. Znajdziemy takie postacie na kartach rękopisów, w luksusowych wyrobach z kości słoniowej, w malowidłach ściennych. Jak postać dzikiego człowieka była osadzona w tradycji antycznej? Jaka była rola dzikich ludzi w romansach rycerskich? I wreszcie, czy kobiety w średniowieczu były owłosione niczym Maria Magdalena w niektórych ówczesnych ołtarzach? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w audycji Wielka Sztuka Małopolski w piątek po godz. 20.
Test tytuł
Test skrót
Przydrożny Nepomuk
Wśród kapliczek, które mijamy w czasie letnich wycieczek, znajdziemy wiele Nepomuków, czyli przedstawień św. Jana Nepomucena. Szczególnie często jego rzeźby umieszczano w pobliżu rzek i mostów, ponieważ wierzono, że święty ten chroni przed powodzią. Dlaczego tak zakładano? Kim był Jan Nepomucen, i dlaczego szczególnym kultem otoczony został jego język? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w audycji Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
Chrystusy, które przypłynęły
Istnieją sakralne dzieła sztuki, najczęściej uważane za cudowne, które wedle legend pojawiły się jako dar z niebios; w przypadku wielu drewnianych rzeźb tradycja mówiła, że dany wizerunek pewnego dnia po prostu przypłynął rzeką. Do takich dzieł należą między innymi krucyfiksy w Pacanowie, w krakowskim klasztorze dominikanów, oraz w opactwie cystersów w Mogile; a poza tym podobna legenda wiąże się także z kapliczką stojącą przy wałach wiślanych na terenie dawnej podkrakowskiej wsi Przewóz. Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania opowieści o rzekomo wyłowionych rzeźbach w kolejnym programie Wielka Sztuka Małopolski, w piątek o godz. 18.05.
Krwiożercze rusałki
Zwyczaje i wierzenia związane z przełomem maja i czerwca i z Zielonymi Świątkami osadzone są w przedchrześcijańskich tradycjach słowiańskich: nasi przodkowie w tym czasie obchodzili święto Stada, oraz odprawiali obrzędy związane z demonami zwanymi rusałkami. Skąd się brały rusałki i co mogły zrobić młodzieńcowi spotkanemu nad brzegiem rzeki lub jeziora? Co to były dziwożony? W jaki sposób istoty te były ukazywane przez młodopolskich malarzy z przełomu XIX i XX wieku? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w programie Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
Tropem Wierzbięty z Branic
Ród Świebodziców-Gryfitów to był jeden z najważniejszych rodów możnowładczych w średniowiecznej Małopolsce - należał do niego także Wierzbięta z Branic (zm. ok 1425), który ufundował kościół św. Grzegorza w swej rodowej siedzibie, czyli w podkrakowskiej Ruszczy. Dziś Ruszcza znajduje się na terenie dzielnicy Nowa Huta. W tamtejszym gotyckim kościele zachowała się płyta nagrobna Wierzbięty i witraż jego fundacji, zaś w Muzeum Narodowym w Krakowie jest pochodzące stamtąd epitafium. Czy obraz ten pierwotnie mógł mieć inny kształt i funkcję? W jaki dzień tygodnia umarł Wierzbięta? Dlaczego jego ród nazywamy Świebodzicami-Gryfitami?
Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w programie Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
Kobiety ze smokiem
Można by je tytułować: Pogromczynie Smoków, Pierwsze Swego Imienia, Święte Dziewice, Niepołknięte... Wygląda na to, że wszystko już było w średniowieczu: nawet Daenerys Targaryen ma swoje pierwowzory w sztuce gotyckiej. Tuż przed finałem "Gry o Tron" Magdalena Łanuszka w programie Wielka Sztuka Małopolski zaprasza do wysłuchania opowieści o świętych niewiastach ukazywanych ze smokiem - w piątek o godz. 18.05.
Ogrodnictwo na ołtarzach
Wiosenne tematy w sztuce sakralnej to nie tylko róże i lilie w dłoniach Matki Boskiej - w poszukiwaniu ogrodniczych motywów można sięgnąć także do mniej dzisiaj znanych, choć dawniej popularnych przedstawień. Dlaczego św. Dorota była ukazywana z koszem kwiatów? W jaki sposób św. Prokop wykorzystał diabła do prac w polu? Dlaczego w niektórych dziełach Zmartwychwstały Chrystus spaceruje z narzędziami ogrodniczymi? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania opowieści o ogrodowych ciekawostkach w dawnej sztuce sakralnej, w programie Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
- 1
- 2
- ...
- 5
- 6
- chevron_right
Najnowsze
-
10:55
Czym w praktyce jest Niebieska Karta?
-
10:50
Wypadek w ścisłym centrum Tarnowa. Sprawca był trzeźwy
-
10:48
Wyjęta spod prawa? Prawo autorskie a sztuczna inteligencja
-
10:34
Czego dowiedzieliśmy się o sztucznej inteligencji, dziennikarstwie, mediach społecznościowych i o sobie samych?
-
10:31
W Tarnowie pojawią się autobusy elektryczne
-
10:07
5 osób i 15 kilogramów narkotyków. Grupa została rozbita
-
10:01
Hieny cmentarne z Sądecczyzny staną przed sądem
-
09:31
Rozpoczyna się przebudowa jednej z dróg powiatowych w gminie Libiąż
-
09:03
Z zewnątrz jak nowy, w środku do remontu. Budynek przy olkuskim urzędzie będzie odnowiony