Czym jest gradówka?
Gradówka to przewlekła zmiana zapalna powieki, która przyjmuje postać torbieli. – Powstaje w wyniku zablokowania ujścia gruczołów Meiboma, które wydzielają łój – tłumaczy dr Tomasz Tomczyk. – Ta substancja, razem z filmem łzowym, odpowiada za prawidłowe nawilżenie oka. Jeśli gruczoły nie opróżniają się prawidłowo, dochodzi do stanu zapalnego.
Choć gradówka może być niebolesna, często wyczuwalna jest jako zgrubienie pod powieką. Może ograniczać widzenie, powodować łzawienie i uczucie „czegoś” w oku. Czasami występuje jako zmiana pojedyncza, ale bywa też mnoga i wtedy może zajmować niemal całą powiekę.
Kiedy gradówka pojawia się najczęściej?
Według dr. Tomczyka gradówki występują częściej zimą – wtedy zagęszcza się film łzowy, a gruczoły mogą nie opróżniać się prawidłowo. Latem, gdy łzawienie jest większe, problem ten zdarza się rzadziej.
Czy gradówka może zniknąć samoistnie?
– Jeśli gradówka już się uformuje, nie zniknie samoistnie – podkreśla specjalista. – Konieczny może być zabieg chirurgiczny, który jest mało inwazyjny i przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym. Już następnego dnia pacjent może wrócić do codziennej aktywności.
Czy można zapobiegać powstawaniu gradówek?
Tak, istnieje profilaktyka. Najważniejsze to:
-
codzienna higiena powiek (np. specjalne chusteczki do przemywania brzegów powiek),
-
regularny demakijaż oczu (góra–dół dla górnej powieki, dół–góra dla dolnej),
-
unikanie pozostawiania resztek makijażu, które mogą zatykać ujścia gruczołów.
– Zdecydowanie częściej gradówki dotykają kobiet – mówi dr Tomczyk – prawdopodobnie z powodu stosowania makijażu i jego niewłaściwego usuwania.
Czym różni się gradówka od jęczmienia?
Choć objawy mogą być podobne, różnica jest istotna. Jęczmień to ostre zapalenie brzegów powieki, najczęściej spowodowane infekcją (np. gronkowcem złocistym). Występuje u nasady rzęs i zwykle jest bolesny. W wielu przypadkach jęczmień ustępuje samoistnie po około tygodniu.
Leczenie domowe może obejmować ciepłe okłady lub masaż – np. przy pomocy rozgrzanej łyżki. Pomaga to ewakuować treść zapalną. W razie nasilonych objawów konieczne jest leczenie farmakologiczne.
Kto jest szczególnie narażony?
Osoby z cukrzycą, trądzikiem różowatym i innymi chorobami skóry mają większą skłonność do gradówek i jęczmieni. W ich przypadku bardzo ważna jest higiena i szybka reakcja na pierwsze objawy.
Czy można korzystać z kąpieli, basenu, słońca?
Z kąpieli i prysznica – tak, przy zachowaniu ostrożności. Basen – nie jest zalecany, bo stan zapalny może ulec nadkażeniu. Oczy warto chronić też przed silnym światłem słonecznym i wiatrem.
Męty i błyski – kiedy iść do okulisty?
– Męty i błyski to jeden z najczęstszych powodów wizyt w gabinecie okulistycznym – przyznaje dr Tomczyk. Męty to ciemne punkty lub nitki widoczne np. na jasnym tle, powstające w ciele szklistym. U krótkowidzów występują częściej i są zjawiskiem fizjologicznym. Błyski mogą świadczyć o poważniejszych problemach, np. o odwarstwianiu siatkówki, zwłaszcza jeśli pojawiają się nagle i licznie.
W razie takich objawów – nie zwlekajmy z wizytą u okulisty.