Krzyże Wolności i Solidarności są przyznawane od 2011 r. Podczas piątkowej uroczystości w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie uhonorowano nimi ponad 30 działaczy opozycji wobec dyktatury komunistycznej z lat 1956–89, w tym sześcioro – pośmiertnie.

Za walkę na rzecz wolności i demokracji, sprzeciwianie się ówczesnym władzom, działalność związkową, udział w protestach czy kolportaż ulotek byli oni poddawani rozmaitym represjom: aresztowaniom, internowaniom i inwigilacji. W imieniu prezydenta Andrzeja Dudy odznaczenia wręczył wiceprezes IPN Mateusz Szpytma.

Mateusz Szpytma powiedział, że odznaczeni wywodzą się z różnych środowisk i organizacji opozycyjnych, ale „wszystkich ich łączy umiłowanie do niepodległej ojczyzny”.

Niektórzy wierzyli, że Polska szybko odzyska niepodległość, niektórzy marzyli o tym, to się wszystko spełniło, także dzięki nim. To są osoby zasłużone dla polskiej niepodległości, które w czasie totalitarnego lub dyktatorskiego zniewolenie komunistycznego działały na rzecz suwerenności, niepodległości Polski, które przyczynili się do tego, ze żyjemy w wolnym kraju

- wskazał wiceprezes IPN.

Wśród odznaczonych są: Elżbieta Błońska-Grzesiak, Mirosław Bojarski, Andrzej Dudek, Andrzej Gębara, Anna Grajcarek, Jerzy Jajte-Pachota, Zbigniew Jankowski, Anna Jeziorna, Czesław Kiewlicz, Mariusz Klapper, Marek Kobiela, Zbigniew Kulczyk, Małgorzata Magier, Magdalena Maliszewska, Zenon Matella, Jeremi Nieśpielak, Antoni Nowak, Jacek Romański, Krzysztof Smolarski, Robert Szczurek, Jan Szwabowski, Jan Środoń, Adam Troszok, Stanisław Tyczyński. Odznaczani pośmiertnie zostali: Stanisław Kuta, Andrzej Ossowski, Jacek Radło, Ireneusz Serwan, Witold Toś, Mieczysław Zaniewski.

Krzyże Wolności i Solidarności po raz pierwszy przyznano w czerwcu 2011 roku przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez Prezydenta RP, na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Krzyż Wolności i Solidarności jest wzorowany na Krzyżu Niepodległości z czasów II RP.