Wielkanocne zwyczaje w Małopolsce. ZDJĘCIA

Kraków
Poniedziałek, 2014.04.21 09:05 ( Edytowany Poniedziałek, 2021.05.31 07:27 )

Dziady śmigustne stukające do drzwi, banany, pomarańcze i kiwi w koszyku czy połykanie bazi - to tylko niektóre ze starych polskich wielkanocnych obyczajów. W Małopolsce najbardziej znana jest Siuda Baba z Wieliczki i krakowski odpust Emaus.

fot: Marek Mędela

Posłuchaj śmierguśników z Brzeszcz

Wielkanoc na Podhalu

fot.P.Bolechowski

1 / 6

Siuda Baba to jeden z ciekawszych małopolskich zwyczajów wielkanocnych . Według legendy, była kapłanką słowiańskiej bogini Ledy. Przez cały rok pilnowała świętego ognia i źródełka na wzgórzu w Lednicy Górnej właśnie koło Wieliczki. Jej życie nie należało do najłatwiejszych - nie mogła się myć, ani czesać.

Tylko raz, w Poniedziałek Wielkanocny, była uwalniana - wtedy mogła spróbować złapać inną pannę, która by ją zastąpiła. Polowała więc na młode dziewczęta, a pomagał jej cygan z batem .

Z kolei w Krakowie w Poniedziałek Wielkanocny odbywa się jeden z najstarszych i najsłynniejszych odpustów w Polsce. Przy kościele najświętszego Salwatora na krakowskim Zwierzyńcu można zobaczyć kolorowy odpust Emaus.

Jego tradycja wywodzi się ze średniowiecza, kiedy w wielkanocny poniedziałek odbywała się procesja religijna z Krakowa do wsi Zwierzyniec. Mieszkańcy szli by upamiętnić przejście zmartwychwstałego Jezusa do miejscowości Emaus wraz z uczniami - tłumaczy Małgorzata Oleszkiewicz, kustosz z krakowskiego Muzeum Etnograficznego

Dziś Emaus to głównie kolorowe stragany, na których można kupić plastikowe zabawki, kolorowe pierścionki czy słodycze. Osobliwością krakowskiego odpustu są drewniane figurki Żydów.

Od rana w Brzeszczach niedaleko Oświęcimia jest głośno i kolorowo. W lany poniedziałek na ulicach tego miasteczka można spotkać śmierguśników. To kawalerowie w kolorowych strojach, którzy jeżdżą po Brzeszczach traktorami przystrojonymi w choinę i kolorowe kwiaty i polewają panny wodą. Wszędzie gdzie się pojawiają, powodują spore zamieszanie...

W tym roku w Brzeszczach harcuje około stu śmierguśników. Zabawie sprzyja słoneczna pogoda. Najczęściej śmierguśników można spotkać po mszach świętych przy parafii św. Urbana w Brzeszczach. Ale kolorowe wozy zatrzymują się też przed domami przyjaciół i znajomych. Wtedy kawalerów trzeba przyjąć ciastem i wódką.

Młodzi mężczyźni ubrani w słomiane stroje odwiedzają dziś mieszkańców Dobrej na limanowszczyźnie . Wizyty śmigustnych dziadów nie należą jednak do najprzyjemniejszych, ponieważ przebierańcy robią psikusy sąsiadom i pannom. Proszę też o datki, polewając przy tym wodą. W rolę żartownisiów wcielają się kawalerowie, którzy przygotowują dla siebie słomiane kostiumy i czapki już kilka tygodni przed świętami.

Tradycja związana jest z legendą, która opowiada o tym, jak przed wiekami do wioski w okresie świąt Wielkanocnych przybyli jeńcy z niewoli tatarskiej. Odziani w łachmany, szukali pomocy. Mieszkańcy przyjęli ich, a na pamiątkę tego wydarzenia wieś nazywa się Dobra.

Ta tradycja jest już coraz mniej widoczna. A jeszcze do niedawna widok ogrodzenia na środku drogi, czy też nawet drewnianego wozu na dachu domu we wschodniej Małopolsce - w tym dniu nikogo nie dziwił. Poniedziałek Wielkanocny obfitował tam bowiem w bardzo nietypowe psoty...
Jedna psota zachowała się w całej Polsce do dzisiaj - nie wszyscy się z tego jednak cieszą. A policja i straż miejska ostrzegają, że za nadmierne polewanie wodą osób, które sobie tego nie życzą grozi nawet 500-złotowy mandat.

Poniedziałek wielkanocny jest dniem, w którym – zgodnie z tradycją – każdy może zostać oblany wodą.

Popularny Śmigus-Dyngus to pogańskie święto, symbolizujące budzenie się przyrody do życia . Przepowiednia mówi, że im mocniej oblana panna, tym większe szanse na szybkie zamążpójście. Niektóre dziewczyny próbowały się jednak u chłopców wykupić za pomocą pisanek.

reporterzy RK/bp

Śmiergusty w Brzeszczach

1 / 9

Emaus A.D. 2014

1 / 4

Siuda Baba grasuje w Wieliczce

1 / 4

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Najnowsze

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.

Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]

Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na Facebooku oraz Twitterze

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Wielkanocne zwyczaje w Małopolsce. ZDJĘCIA

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Cracovia – pierwszy mistrz Polski w piłce nożnej. Jak do tego doszło?

Co zrobić ze sobą po szkole? W Tarnowie pomogą dyrektor, chemik i... ksiądz

O asystencji osobistej w cieniu pustej sali sejmowej. „To nie luksus. To prawo”

W lutym walczyli na maczety i gaz na ulicy Szewskiej. Pseudokibice zatrzymani

"Przyjmę do własnego domu migrantów". Przedwyborczy skandal w Małopolsce

Lena Kichler i jej 100 dzieci . Część II. - Ewa Szkurłat

Droga do Morskiego Oka po remoncie. Ale to dopiero połowa prac

Systemy bezpieczeństwa w nowych samochodach – co warto wiedzieć?

Windy zajęte, schody zatrzymane. Utrudnienia na stacji Kraków Bronowice

Zbigniew Preisner: "Nie ukończyłem szkoły muzycznej. Wszystkiego nauczyłem się sam"

Juwenalia '78. Tak kiedyś bawili się studenci w Krakowie

Krystyna Zachwatowicz-Wajda świętuje 95. urodziny. "To, co zawsze było dla mnie ważne, to bezinteresowność"

"Śmieszny staruszek" według Tadeusza Różewicza w Teatrze Groteska

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Wielkanocne zwyczaje w Małopolsce. ZDJĘCIA

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Cracovia – pierwszy mistrz Polski w piłce nożnej. Jak do tego doszło?

Co zrobić ze sobą po szkole? W Tarnowie pomogą dyrektor, chemik i... ksiądz

O asystencji osobistej w cieniu pustej sali sejmowej. „To nie luksus. To prawo”

W lutym walczyli na maczety i gaz na ulicy Szewskiej. Pseudokibice zatrzymani

"Przyjmę do własnego domu migrantów". Przedwyborczy skandal w Małopolsce

Lena Kichler i jej 100 dzieci . Część II. - Ewa Szkurłat

Droga do Morskiego Oka po remoncie. Ale to dopiero połowa prac

Systemy bezpieczeństwa w nowych samochodach – co warto wiedzieć?

Windy zajęte, schody zatrzymane. Utrudnienia na stacji Kraków Bronowice

Zbigniew Preisner: "Nie ukończyłem szkoły muzycznej. Wszystkiego nauczyłem się sam"

Juwenalia '78. Tak kiedyś bawili się studenci w Krakowie

Krystyna Zachwatowicz-Wajda świętuje 95. urodziny. "To, co zawsze było dla mnie ważne, to bezinteresowność"

"Śmieszny staruszek" według Tadeusza Różewicza w Teatrze Groteska

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię