„Nie te bitwy stają się z biegiem czasu najważniejsze, które pozostawiły po sobie największe cmentarze lub najkrwawsze łuny pożarów, ale te, które wywarły największy wpływ na kształtowanie się dziejów — te, które są istotnie historycznymi… Zmartwychwstała Polska walcząc w latach 1918—21 o byt, istnienie i granice mieczem swym również zapisała kilka kart w grubej księdze historii świata. Na kartach tych znajdą się prawdopodobnie dwie nazwy bitew jako synonimy naszej wygranej lub przegranej, dwie bitwy, które najpopularniej charakteryzują bieg wydarzeń a nawet tendencje państwowe w stosunku do naszego ówczesnego przeciwnika, Rosji Sowieckiej. Te dwa synonimy to Kijów i Warszawa. Warszawa to symbol naszego zwycięstwa militarnego i politycznego na brzegach Wisły nad emanacją zbrojną czerwonej rewolucji, idącej nie tylko na podbicie Polski, ale na zapalenie pochodnią komunizmu całego świata” – pisał w 1937 roku generał Tadeusz Kutrzeba, uczestnik tamtych wydarzeń, także pisarz i historyk wojskowości. [T.Kutrzeba : „Wyprawa kijowska 1920” , W-wa 1937 ]
Najgroźniejszym przeciwnikiem, toczącej się od 1918 roku wojny o wschodnie granice Rzeczpospolitej, była Rosja bolszewicka.
Pierwsze zmagania wojenne z Armią Czerwoną to walki o Wilno w 1919 roku zakończone jego zajęciem przez Wojsko Polskie w kwietniu tego roku. Rozpoczęte kontrofensywą Armii Czerwonej walki jesienią 1919 roku toczyć się będą przez kolejny rok. Definitywnie zakończą je rokowania pokojowe, finalizowane w marcu 1921 roku w Rydze.
Najbardziej intensywne boje to rok 1920. W kwietniu 1920 roku Józef Piłsudski zawiera porozumienie z Symonem Petlurą, wspierając tym samym niepodległościowe dążenia Ukraińskiej Republiki Ludowej, która ma być ważnym polskim sprzymierzeńcem w walce z Rosją bolszewicką i nastawioną przeciwko RP Zachodnioukraińską Republiką Ludową. Wyprawa kijowska, mimo zajęcia miasta okazała się jednak „przegraną polską na dalekiej Ukrainie - jak pisał gen T. Kutrzeba. Przegrana wojskowa i przegrana polityczna. Wojskowa dlatego, że oddaliśmy przeciwnikowi zajętą przez nas część Ukrainy, i polityczna, gdyż polskie koncepcje urządzenia wschodu Europy według zamiarów Polski i Ukrainy Ludowej a wbrew Rosji Sowieckiej nie ostały się w próbie ogniowej wojny w roku 1920.
- Dlaczego sprawa tzw. wyprawy kijowskiej, która była elementem szerszego plany przebudowy politycznej Europy Wschodniej nie powiodła się? O tym w programie RK i IPN "Posłuchaj historii " Jolanta Drużyńska rozmawiała z politologiem, znawcą "międzywojnia "dr Maciejem Zakrzewskim ( UPJPII/IPN w Krakowie). http://www.radiokrakow.pl/audycje/posluchaj-historii/wyprawa-kijowska-1920-r/
W czerwcu wojska polskie i ukraińskie wycofują się z Kijowa. W kierunku Rzeczpospolitej rusza Armia Czerwona.
2 lipca Michaił Tuchaczewski dowódca Frontu Zachodniego wydaje rozkaz skierowany do żołnierzy: „…wojska czerwonego sztandaru i wojska gnijącego białego orla stoją w obliczu śmiertelnego starcia […] Przed ofensywą napełnijcie serca gniewem i bezwzględnością[…] Utopcie zbrodniczy rząd Piłsudskiego w krwi rozgromionej armii polskie j[…] Żołnierze rewolucji robotniczej – zwróćcie swe spojrzenia na zachód . Na zachodzie decydują się losy rewolucji światowej. Poprzez trupa białej Polski prowadzi droga do światowego pożaru. Na bagnetach zaniesiemy szczęście i pokój pracującej ludzkości…” [A.Nowak „Klęska Imperium Zła. Rok 1920” Biały Kruk 2020 s.95]
Gdy Rzeczpospolita toczy zacięty bój z Armią Czerwoną europejskie mocarstwa w zamian za pokój z bolszewicką Rosją są gotowe przehandlować Polskę. Na toczącej się w lipcu konferencji w belgijskim mieście Spa, jak zwykle oschły wobec Polaków premier Wielkiej Brytanii Lloyd George, wymusza na premierze Grabskim, który zabiega o pomoc w rokowaniach z bolszewikami, akceptację granicy na Linii Curzona. W zamian za ustępstwa Grabski otrzymuje zapewnienia o skierowaniu do Warszawy misji wojskowo-dyplomatycznej Ententy i dostawy amunicji z Zachodu. Na czele brytyjskiej misji wojskowej latem 1920 roku w Warszawie stanął polityk, dyplomata lord Edgar Vincent d'Abernon, który kilkanaście lat później nazwie bitwę warszawską jedną z osiemnastu decydujących bitew w dziejach świata.
- O pierwszej zdradzie Zachodu Jolanta Drużyńska rozmawiała ze znanym historykiem prof Andrzejem Nowakiem (UJ) autorem książki " Pierwsza zdrada Zachodu.1920 - zapomniany appeasement' http://www.radiokrakow.pl/audycje/kolo-kultury-dokument-historyczny-kultura-w-regionie/pierwsza-zdrada-zachodu/
Kulminacyjny moment walk polsko - bolszewickich w 1920 roku to starcie, nazywane bitwą warszawską, w dniach 13 - 15 sierpnia. Zacięte boje toczą się od Radzymina po Otwock i Karczew. Miejscowości raz po raz przechodzą w ręce to jednych to drugich wojsk.