650 lat Ormian w Polsce. Jubileusz i uroczystości w Krakowie

"Dokument króla Kazimierza Wielkiego można nazwać dokumentem fundacyjnym całej diaspory, choć dotyczył tylko jednego biskupa i zezwalał mu na osiedlenie się Ormian na ziemiach polskich we Lwowie. Ta organizacja, którą zapoczątkował biskup Grzegorz jest czymś unikalnym dla polskich Ormian. Trzymała ich więź przez ponad sześć wieków i nadal ją trzyma. Dzięki temu ta diaspora trwa w Polsce" - przypomina w rozmowie z Radiem Kraków prof. Andrzej Zięba, historyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Dokument wydany przez Kazimierza Wielkiego jest w zbiorach Archiwum Narodowego w Warszawie.  Dyplom przywileju z 1367 r. jest spisany na pergaminie o wymiarach 30,5 na 16,5 cm. Opatrzony został majestatyczną pieczęcią królewską, wyciśniętą w białym wosku i przywieszoną na jedwabnym sznurku barwionym na żółto i czerwono. Pieczęć przedstawia króla na tronie z berłem i jabłkiem w ręku na tle zasłony podtrzymywanej przez dwa anioły i z herbem ziemi kujawskiej u stóp. Przywilej był ponawiany przez kolejnych monarchów polskich. W 1388 r. osobnym dokumentem przywilej potwierdził Władysław Jagiełło.  

Ormianie zapisali się w historii jako lojalni obywatele Rzeczpospolitej. "Łączą ormiańskie tradycje z polskim patriotyzmem. Wśród nich byli też ci, którzy mocno zapisali się w polskiej historii i kulturze - Juliusz Słowacki, ks. Józef Epifani Minasowicz, wydawca "Monitora" - dodaje prof. Andrzej Zięba. 

Do korzeni ormiańskich przyznaje się także między innymi Krzysztof Penderecki - wybitny kompozytor i aktorka Anna Dymna. A o godzinie 18.00 zostanie odprawiona msza w rycie ormiańskim w Kolegiacie św. Anny, później w Collegium Maius UJ odbędzie się spotkanie gromadzące polskich Ormian i tych - z tak zwanej -"nowej emigracji".

Dziś w Polsce mieszka kilkanaście tysięcy Ormian. Część z nich to tzw. stara emigracja, wywodząca się m.in. ze Lwowa, Stanisławowa, Kut nad Czeremoszem i innych miejscowości na Pokuciu i Podolu. Pozostali są nową emigracją, która do Polski napłynęła po 1989 r. z terenu Armenii, a także Gruzji i Rosji.

Społeczności ta ma trzy parafie ormiańskokatolickie (Gdańsk, Gliwice, Warszawa) i duszpasterstwo wiernych Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego, a także liczne stowarzyszenia, w tym Ormiańskie Towarzystwo Kulturalne w Krakowie, gliwicki Związek Ormian w Polsce, Towarzystwo Ormian Polskich we Wrocławiu, Fundacja Kultury i Dziedzictw Ormian Polskich w Warszawie.  

(Anna Łoś, PAP/ew)