Wiara w proroctwa jest tak stara jak ludzkość

Rozmowy
Poniedziałek, 2015.12.28

Przewidywanie przyszłości nie ma przyszłości – takie doświadczenia płyną z obserwacji przeszłości. Mimo to, przepowiednie od zawsze towarzyszyły człowiekowi. Koncepcja końca świata wydaje się z jednej strony świetnym tematem do żartów, z drugiej budzi na pewno ciekawość, a może nawet realny strach? W końcu skoro świat miał swój początek, to kiedyś musi nastąpić jego kres. Człowiek od zawsze chciał wiedzieć co go czeka. Nie tylko na końcu, ale też za życia. Dlatego wciąż chętnie korzysta z usług wróżek i jasnowidzów.

Fot. pixabay

Jak wynika z badań, co drugi z nas wierzy w co najmniej jeden przesąd. Ponad 70 procent z nas od czasu do czasu trzyma za coś kciuki, a ponad połowa odpukuje w niemalowane drewno. Wydawałoby się, że rozwój społeczeństwa te nieracjonalne zachowania zmarginalizuje. A jednak tak się nie dzieje. Dlaczego? O tym w programie "Przed hejnałem" Sylwia Paszkowska rozmawiała z prof. Zbigniewem Paskiem, religioznawcą, antropologiem, Prodziekanem ds. Nauki Wydziału Humanistycznego AGH.

^{Gość programu, prof. Zbigniew Pasek}

Sylwia Paszkowska: Ile końców świata już pan przeżył?

Prof. Zbigniew Pasek: Trudno zliczyć. Tych końców jest sporo w naszej kulturze. One wynikają z jednej strony z poczucia linearności czasu - coś się zaczyna, a więc i musi się skończyć, nie ma mowy o cykliczności. Na to nakłada się taka tęsknota za tym, aby wraz ze mną skończyło się wszystko. Te dwie perspektywy się, w moim odczuciu, wzmacniają i to one leżą u genezy opowieści o końcu świata.

Sylwia Paszkowska: A pamięta pan najsłynniejszy koniec świata?

Prof. Zbigniew Pasek: Tak, to był rok 1975. Świadkowie Jehowy rozpropagowali tezę o końcu świata. Oczekiwali przyjścia na świat Jezusa, czekali na niego, chodzili ubrani na biało, ale nie doczekali się. Uznali jednak, że nie pomylili się co do daty, a co do samego wydarzenia. Twierdzili, że Jezus nie przyszedł, co prawda, na świat, ale zaczął w tym roku okres przygotowawczy, bada nasze sprawy, nasze uczynki, przygotowując się do sądu.

Sylwia Paszkowska: A więc jesteśmy na cenzurowanym.

Prof. Zbigniew Pasek: Tak, jesteśmy tuż przed, koniec ma rychło nastąpić. Tak to tłumaczą świadkowie Jehowy.

Sylwia Paszkowska: Ostatni głośny koniec świata to 2012 rok.

Prof. Zbigniew Pasek: Tak, to wiązało się z kalendarzem Majów i to był bardzo głośny koniec świata.

Sylwia Paszkowska: Głośny medialnie.

Prof. Zbigniew Pasek: Wszystkie złe informacje zyskują na popularności, nie ma dobrego serwisu informacyjnego bez nieszczęśliwego wypadku, zdarzenia, a tu było nieszczęście globalne. Dla mnie była to okazja do prześledzenia zmiany, bo do tej pory ta apokalipsa polegała na mitologicznych opowieściach, a tym razem było inaczej. Tu wkroczyła technologia - straszono nas dziurą ozonową, globalnym ociepleniem.

Sylwia Paszkowska: Ludzkość sama dąży do samozagłady.

Prof. Zbigniew Pasek: Tak, jesteśmy egoistami w sensie jednostkowym i egoistami pokoleniowymi. Tracimy pamięć odnośnie przodków, ale i nie myślimy o tym, w jakiej rzeczywistości będą żyć nasze dzieci.

Sylwia Paszkowska: Wydawałoby się, że w epoce nauki, wiedzy, tego typu przepowiednie będą tracić na popularności, a one nie znikają, a jedynie przechodzą pewne przeobrażenia.

Prof. Zbigniew Pasek: One mają się bardzo dobrze. Proroctwa, przesądy pełnią funkcje stereotypów, one zwalniają nas z obowiązku poznawania złożoności świata, pozwalają nam myśleć na skróty.

Sylwia Paszkowska: A skąd brały się samobójstwa przy okazji dat granicznych, takich co do których wierzono, że może nastąpić koniec świata? Po co przyspieszać coś, co i tak ma nadejść?

Prof. Zbigniew Pasek: To trudne pytanie. Każde takie zdarzenie należy rozpatrywać, biorąc pod uwagę kontekst, w jakim do niech dochodzi, jakie opowieści temu towarzyszą. W 1997 roku doszło do samobójstwa członków grupy Heaven's Gate. Oni wierzyli, że świat na ziemi się skończy i uznali, że popełniając samobójstwo ich dusze przeniosą się na przelatującą kometę, bo tutaj już nic ich nie czeka.

Sylwia Paszkowska: Porozmawiajmy o wróżkach. Ja, przyznam, nigdy nie byłam, a to dlatego, że się boję.

Prof. Zbigniew Pasek: Większość osób pytana o przesady mówi, że nie wierzy w nie, ale na wszelki wypadek postępuje wedle ich zasad. Wróżki to potężne środowisko, to kilka tysięcy osób w Polsce, które pełnią funkcję tanich psychoterapeutów. Wróżka przejęła funkcję doradcy życiowego, którą, do tej pory, pełnił ksiądz. Kryzys kościoła spowodował, że to środowisko wróżek się rozrasta. Zamożni i wykształceni mają swoich coachów, psychoterapeutów, ale biedniejsi i mniej wykształceni chodzą do wróżek. Zadziwiająco rzadko wróżki przepowiadają przyszłość, to bardziej działa na zasadzie wiary w moc sprawczą słowa, wierzymy, że jeśli pójdziemy do wróżki, ona powie coś pokrzepiającego na temat naszej przyszłości, a to działa dalej jak samospełniająca się przepowiednia.

Sylwia Paszkowska: Mam koleżankę, której wróżka przepowiedziała męża i dwoje dzieci. Ona teraz spokojnie czeka, nie spieszy się.

Prof. Zbigniew Pasek: To pułapka. Wróżka staje się osobą, na którą możemy zrzucić odpowiedzialność. Nawet Bóg czasem wychyla się i krzyczy: Wypełnij wreszcie kupon! Trzeba brać sprawy w swoje ręce.

Sylwia Paszkowska: Na koniec zapytam jeszcze o najsłynniejszego proroka, Nostradamusa. Interpretacje jego przepowiedni sugerują, że w wielu kwestiach miał rację.

Prof. Zbigniew Pasek: Interpretacja to klucz. Te najsłynniejsze systemy wróżebne oparte są na tekstach symbolicznych, którym nadaje się interpretacje. Im więcej sformułowań ogólnych, tym większe mamy pole do interpretowania. Interpretacja zależy od czasów, w których żyjemy, od naszych kalek myślowych.

Sylwia Paszkowska: A kiedy kolejny koniec świata?

Prof. Zbigniew Pasek: Oby jak najdalej.

Tematy: Rozmowy przed Hejnałem

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Wiara w proroctwa jest tak stara jak ludzkość

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Twoja prywatna POZ w praktyce: jak korzystać z podstawowej opieki bez kolejek

Co kupić na prezent do nowej kuchni?

Marsz Antyfaszystowski w Krakowie. Przeciw nienawiści i hejtowi wobec Ukraińców

Na trasę z Chabówki do Rabki Zaryte wróciły pociągi

Pociąg powraca na trasę Chabówka - Rabka Zaryte

Ozdoby ze słomy, z opłatka czy opakowania po cukierku. Warsztaty w Muzeum Etnograficznym

Zakopianka znów z utrudnieniami. Od poniedziałku zamknięcie w stronę Zakopanego

Film dokumentalny o Tarnowie, jakiego jeszcze nie było. "To podróż w czasie do ważnych wydarzeń i miejsc"

Prezydenci Polski i Ukrainy spotkają 19 grudnia w Warszawie

Jest czym oddychać w Zakopanem. Stężenie szkodliwych pyłów w powietrzu zmniejszyło się ponad trzykrotnie

Które drzewo wybrać na święta Bożego Narodzenia?

Koniec roku, koniec remontów. Na ulicę Kościuszki w Nowym Sączu wraca ruch samochodowy

Ulica Lwowska w Nowym Sączu do remontu. Będą utrudnienia w ruchu

Święta z TikToka? Jak zmieniają się bożonarodzeniowe tradycje

Wiara w proroctwa jest tak stara jak ludzkość

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Twoja prywatna POZ w praktyce: jak korzystać z podstawowej opieki bez kolejek

Co kupić na prezent do nowej kuchni?

Marsz Antyfaszystowski w Krakowie. Przeciw nienawiści i hejtowi wobec Ukraińców

Na trasę z Chabówki do Rabki Zaryte wróciły pociągi

Pociąg powraca na trasę Chabówka - Rabka Zaryte

Ozdoby ze słomy, z opłatka czy opakowania po cukierku. Warsztaty w Muzeum Etnograficznym

Zakopianka znów z utrudnieniami. Od poniedziałku zamknięcie w stronę Zakopanego

Film dokumentalny o Tarnowie, jakiego jeszcze nie było. "To podróż w czasie do ważnych wydarzeń i miejsc"

Prezydenci Polski i Ukrainy spotkają 19 grudnia w Warszawie

Jest czym oddychać w Zakopanem. Stężenie szkodliwych pyłów w powietrzu zmniejszyło się ponad trzykrotnie

Które drzewo wybrać na święta Bożego Narodzenia?

Koniec roku, koniec remontów. Na ulicę Kościuszki w Nowym Sączu wraca ruch samochodowy

Ulica Lwowska w Nowym Sączu do remontu. Będą utrudnienia w ruchu

Święta z TikToka? Jak zmieniają się bożonarodzeniowe tradycje

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię