16 stycznia 1946 roku w zrujnowanej Warszawie pojawiły się ulotki zatytułowane: „W pierwszą rocznicę drugiej okupacji”. Ulotki o podobnej treści kolportowano też w innych miastach Polski. Ich treść przyjmowano ze zrozumieniem, gdyż zdecydowana większość polskiego społeczeństwa uważała, że jeden okupant został zastąpiony przez drugiego. Ale skromna mniejszość miała inną opinię. Dla niej było to wyzwolenie. Rzeczywiście „armię wyzwolicielkę” witano często życzliwie, aczkolwiek nie tyle z powodu jej przyjścia, ile przepędzenia armii niemieckiej. W czasach PRL temat okupacji sowieckiej oczywiście nie mógł się pojawić w publikacjach i debatach publicznych. Pisano i mówiono jedynie o wyzwoleniu Polski spod faszyzmu przez bohaterską Armię Czerwoną, która dała Polakom własne państwo. Był to dogmat. Problem „wyzwolenie czy okupacja?” powrócił po 1989 roku i stał się przedmiotem publicznych i często emocjonalnych sporów. Obrońcy dziedzictwa peerelowskiego i opinii o wyzwoleniu próbo wali dowieść, że polscy i sowieccy komuniści walczyli o niepodległą Polskę. Podkreślali też, że wojska sowieckie wyzwoliły niemieckie obozy koncentracyjne, dzięki czemu uratowali życie tysiącom więźniów. Oponenci mieli przeciwne zdanie na temat wkroczenia Armii Czerwonej i powstania „Polski Lubelskiej” [...]
- A
- A
- A
1945 - „wyzwolenie czy okupacja”? - Polska krwawi. Polska walczy cz. V
Walka Polaków o wolność toczyła się ze zmiennym szczęściem od 1 września 1939 roku. Nie zakończyła się też 8 maja 1945 roku, jak stanowił akt bezwarunkowej kapitulacji III Rzeszy, kończący europejski rozdział II wojny światowej. Bo czym była odzyskana wolność dla Polski, Polski podporządkowanej imperialnej polityce Moskwy od lipca 1944 roku, kiedy powstał czy ujawniony został, sterowany przez Stalina Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego? O walce, która doprowadziła Polaków w 1945 roku do zupełnie innego, niż oczekiwała tego większość, powojennego państwa mówił w kolejnym odcinku opowieści o okupowanej Polsce krakowski historyk prof. Andrzej Chwalba, autor pierwszej syntezy dziejów drugiej wojny światowej w Polsce "Polska krwawi. Polska walczy. Jak żyło się pod okupacją 1939-1945”. Program prowadziła Jolanta Drużyńska.
Powstanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej (TRJN) w końcu czerwca 1945 roku i pojawienie się w nim polityków aktywnych na wychodźstwie, jak Mikołajczyka, było znakiem nadziei, że po wypędzeniu Niemców Polacy będą w stanie zbudować własne państwo, aczkolwiek w zależności politycznej i ekonomicznej od Związku Sowieckiego. Ludowcy i inni, którzy pracowali w TRJN, uwierzyli lub chcieli wierzyć, że jest to możliwe, iż wybory demokratyczne pozwolą na przejęcie władzy. Symbolicznym tego wyrazem były słowa Wincentego Witosa z września 1945 roku, zawarte w ostatniej jego odezwie, w której m.in. czytamy: „[…] i znowu po latach ciągłej rozłąki, schodzimy się razem w wolnej i niepodległej Polsce […]. Budujemy więc to nasze państwo na ruinach, zgliszczach i popiołach, stawiamy gmach, w którym stale i niepodzielnie królować winny samodzielność, wolność, prawo i sprawiedliwość”. Już wkrótce się okazało, jak bardzo Witos się mylił w swoich nadziejach na życie w wolnej Polsce — i nie tylko on.
A. Chwalba - " Druga okupacja sowiecka czy wyzwolenie ? " w : "Polska krwawi. Polska walczy. Jak żyło się pod okupacja 1939-1945" , Kraków 2024 - fragment
Komentarze (0)
Najnowsze
-
19:12
Zwłoki mężczyzny znaleziono w rzece Olszynka w powiecie tarnowskim
-
16:35
Wypadek w Zembrzycach, korki na Zakopiance - uważajcie w drodze
-
16:23
Krakowianin Robert Kubica wygrywa wyścig Le Mans! Jest pierwszym Polakiem, który tego dokonał
-
15:09
Z Pisar do Krakowa pociągiem w 20 minut. Miejscowość wreszcie ma przystanek
-
13:56
Tarnów: Wspólnie odkrywali tradycje i zwyczaje Żydów
-
12:01
Co tam nie płynęło! Za nami 14. Wodna Masa Krytyczna na Wiśle
-
11:34
Zrodzone z pasji: ponad 500 maszyn liczących na wystawie w Muzeum UJ
-
10:45
Puste gesty? Nie sądzę! O zachowaniach magicznych i religijnych pod Babią Górą
-
10:05
10 lat Zielonego Domku – miejsce, które zmieniło dzieciństwo setek maluchów i wsparło tysiące rodziców
-
10:02
Wieczysta już w I lidze! Historyczny awans piłkarzy z Krakowa
-
09:45
Na wakacje z PKP Intercity – więcej połączeń także do Małopolski. Są też mniej optymistyczne wieści
-
07:56
Małopolska w niedzielę: ciepło i dużo słońca