Wielkanocne zwyczaje w Małopolsce. ZDJĘCIA

Kraków
Poniedziałek, 2014.04.21 09:05 ( Edytowany Poniedziałek, 2021.05.31 07:27 )

Dziady śmigustne stukające do drzwi, banany, pomarańcze i kiwi w koszyku czy połykanie bazi - to tylko niektóre ze starych polskich wielkanocnych obyczajów. W Małopolsce najbardziej znana jest Siuda Baba z Wieliczki i krakowski odpust Emaus.

fot: Marek Mędela

Posłuchaj śmierguśników z Brzeszcz

Wielkanoc na Podhalu

fot.P.Bolechowski

1 / 6

Siuda Baba to jeden z ciekawszych małopolskich zwyczajów wielkanocnych . Według legendy, była kapłanką słowiańskiej bogini Ledy. Przez cały rok pilnowała świętego ognia i źródełka na wzgórzu w Lednicy Górnej właśnie koło Wieliczki. Jej życie nie należało do najłatwiejszych - nie mogła się myć, ani czesać.

Tylko raz, w Poniedziałek Wielkanocny, była uwalniana - wtedy mogła spróbować złapać inną pannę, która by ją zastąpiła. Polowała więc na młode dziewczęta, a pomagał jej cygan z batem .

Z kolei w Krakowie w Poniedziałek Wielkanocny odbywa się jeden z najstarszych i najsłynniejszych odpustów w Polsce. Przy kościele najświętszego Salwatora na krakowskim Zwierzyńcu można zobaczyć kolorowy odpust Emaus.

Jego tradycja wywodzi się ze średniowiecza, kiedy w wielkanocny poniedziałek odbywała się procesja religijna z Krakowa do wsi Zwierzyniec. Mieszkańcy szli by upamiętnić przejście zmartwychwstałego Jezusa do miejscowości Emaus wraz z uczniami - tłumaczy Małgorzata Oleszkiewicz, kustosz z krakowskiego Muzeum Etnograficznego

Dziś Emaus to głównie kolorowe stragany, na których można kupić plastikowe zabawki, kolorowe pierścionki czy słodycze. Osobliwością krakowskiego odpustu są drewniane figurki Żydów.

Od rana w Brzeszczach niedaleko Oświęcimia jest głośno i kolorowo. W lany poniedziałek na ulicach tego miasteczka można spotkać śmierguśników. To kawalerowie w kolorowych strojach, którzy jeżdżą po Brzeszczach traktorami przystrojonymi w choinę i kolorowe kwiaty i polewają panny wodą. Wszędzie gdzie się pojawiają, powodują spore zamieszanie...

W tym roku w Brzeszczach harcuje około stu śmierguśników. Zabawie sprzyja słoneczna pogoda. Najczęściej śmierguśników można spotkać po mszach świętych przy parafii św. Urbana w Brzeszczach. Ale kolorowe wozy zatrzymują się też przed domami przyjaciół i znajomych. Wtedy kawalerów trzeba przyjąć ciastem i wódką.

Młodzi mężczyźni ubrani w słomiane stroje odwiedzają dziś mieszkańców Dobrej na limanowszczyźnie . Wizyty śmigustnych dziadów nie należą jednak do najprzyjemniejszych, ponieważ przebierańcy robią psikusy sąsiadom i pannom. Proszę też o datki, polewając przy tym wodą. W rolę żartownisiów wcielają się kawalerowie, którzy przygotowują dla siebie słomiane kostiumy i czapki już kilka tygodni przed świętami.

Tradycja związana jest z legendą, która opowiada o tym, jak przed wiekami do wioski w okresie świąt Wielkanocnych przybyli jeńcy z niewoli tatarskiej. Odziani w łachmany, szukali pomocy. Mieszkańcy przyjęli ich, a na pamiątkę tego wydarzenia wieś nazywa się Dobra.

Ta tradycja jest już coraz mniej widoczna. A jeszcze do niedawna widok ogrodzenia na środku drogi, czy też nawet drewnianego wozu na dachu domu we wschodniej Małopolsce - w tym dniu nikogo nie dziwił. Poniedziałek Wielkanocny obfitował tam bowiem w bardzo nietypowe psoty...
Jedna psota zachowała się w całej Polsce do dzisiaj - nie wszyscy się z tego jednak cieszą. A policja i straż miejska ostrzegają, że za nadmierne polewanie wodą osób, które sobie tego nie życzą grozi nawet 500-złotowy mandat.

Poniedziałek wielkanocny jest dniem, w którym – zgodnie z tradycją – każdy może zostać oblany wodą.

Popularny Śmigus-Dyngus to pogańskie święto, symbolizujące budzenie się przyrody do życia . Przepowiednia mówi, że im mocniej oblana panna, tym większe szanse na szybkie zamążpójście. Niektóre dziewczyny próbowały się jednak u chłopców wykupić za pomocą pisanek.

reporterzy RK/bp

Śmiergusty w Brzeszczach

1 / 9

Emaus A.D. 2014

1 / 4

Siuda Baba grasuje w Wieliczce

1 / 4

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Najnowsze

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.

Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]

Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na Facebooku oraz Twitterze

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Wielkanocne zwyczaje w Małopolsce. ZDJĘCIA

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Od chorągiewek po ganek. Wieża dzwonna bazyliki Mariackiej już po remoncie

Przez trzy tygodnie tramwaje nie będą jedzić ul. Monte Cassino

Kontrowersje po odwołaniu spotkania z Hertą Müller. Cricoteka wyjaśnia, europoseł żąda dymisji

Tarnów zmienia nazwę przystanku, z której śmiała się cała Polska

Tarnów potrzebuje spopielarni zwłok, ale nikt nie chce jej w sąsiedztwie

Najlepsze inicjatywy dla dzieci - poznaj zwycięzców Słoneczników

Z GROM-u na SOR. "Medyk" - reportaż Ewy Szkurłat

Chłodna niedziela w Małopolsce, noc z przymrozkami

Wsparcie w sektorze pszczelarskim

"Bezradne i romantyczne". O kobietach, których wciąż nie ma w szkolnych lekturach

Pewna wygrana piłkarzy Cracovii

Kolejny policjant z "ciężką nogą" zatrzymany przez funkcjonariuszy, tym razem z Limanowej

Dwie Kreski, czyli nadzieja. Kiedy ciąża jest lękiem, samotnością i niepewnością

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Wielkanocne zwyczaje w Małopolsce. ZDJĘCIA

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Od chorągiewek po ganek. Wieża dzwonna bazyliki Mariackiej już po remoncie

Przez trzy tygodnie tramwaje nie będą jedzić ul. Monte Cassino

Kontrowersje po odwołaniu spotkania z Hertą Müller. Cricoteka wyjaśnia, europoseł żąda dymisji

Tarnów zmienia nazwę przystanku, z której śmiała się cała Polska

Tarnów potrzebuje spopielarni zwłok, ale nikt nie chce jej w sąsiedztwie

Najlepsze inicjatywy dla dzieci - poznaj zwycięzców Słoneczników

Z GROM-u na SOR. "Medyk" - reportaż Ewy Szkurłat

Chłodna niedziela w Małopolsce, noc z przymrozkami

Wsparcie w sektorze pszczelarskim

"Bezradne i romantyczne". O kobietach, których wciąż nie ma w szkolnych lekturach

Pewna wygrana piłkarzy Cracovii

Kolejny policjant z "ciężką nogą" zatrzymany przez funkcjonariuszy, tym razem z Limanowej

Dwie Kreski, czyli nadzieja. Kiedy ciąża jest lękiem, samotnością i niepewnością

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię