"Pierwszych sto pięćdziesiąt lat istnienia krakowskiej gminy w Kazimierzu dość powszechnie uznawane jest za jej zloty okres, czas dynamicznego rozwoju demograficznego i kulturalnego [...] Tutaj znalazły schronienie rodziny uczonych żydowskich z Niemiec, Czech a nawet pojedyncze rodziny z sefardyjskiej diaspory[...] Ale nie wzrost demograficzny decydował o znaczeniu owej gminy w dziejach polskiego żydostwa. Również nie rozwój gospodarczy, bo chociaż ze względu na obecność w Krakowie dworu królewskiego w Kazimierzu mieszkało wielu zamożnych Żydów, a niektórzy z nich otrzymywali honorowe tytuły faktorów czy serwitorów królewskich, to jednak Żydzi lwowscy w porównaniu z krakowskimi byli niewątpliwie zamożniejsi[..] Przede wszystkim podkrakowski Kazimierz stal się centrum nauki talmudycznej, promieniującej na inne regiony kultury żydowskiej.
- A
- A
- A
Z dziejów krakowskich Żydów cz. 2 - Nowożytność
"Od końca XV wieku aż do końca II RP datuje się rozwój społeczności żydowskiej w Kazimierzu na polu kulturalnym, społecznym i gospodarczym, a miejscowa gmina wyrosła na jedną z największych najludniejszych i najbogatszych na ziemiach polskich, ruskich i litewskich. Sława jej żydowskich uczonych, którzy wykładali w jesziwach, sięgała krańców Europy i utrzymuje się do dziś" - czytamy w "Nie tylko Kroke", publikacji przybliżającej dzieje krakowskich Żydów. Kolejna radiowa odsłona ich historii to czasy nowożytne, okres od początku XVI wieku do końca wieku XVIII w. Od złotego wieku gminy żydowskiej do czasu jej stopniowego upadku i marginalizacji. O tym okresie w Kole kultury mówili historycy z Instytutu Judaistyki UJ, współautorzy „Nie tylko Kroke”: dr hab. Michał Galas prof. UJ, zajmujący się historią religijną Żydów polskich oraz historią judaizmu we współczesnym świecie, oraz dr Przemysław Zarubin specjalizujący się w dziejach krakowskich Żydów. Program prowadziła Jolanta Drużyńska.
Z biegiem czasu "gmina krakowska stała się znacznie liczniejsza, ale też nieporównanie uboższa. Kraków przestał być głównym centrum polskiego, a nawet małopolskiego żydostwa i pożądanym miejsce osiedlenia się dla przybyszów. Pod koniec XVIII wieku to krakowscy żydzi migrowali w poszukiwaniu lepszego życia, m. in do Warszawy. Miasto żydowskie przedstawiało opłakany widok, zaludnione przez rzeszę ubogich mieszkańców w czarnych , podartych ubraniach, stanowiąc ciekawostkę dla wizytujących gości. Niemniej rola gospodarcza Żydów w aglomeracji krakowskiej znacząco wzrosła. Początkowe ograniczenia dotyczące handlu i rzemiosła zostały w praktyce zniesione. Zmianie uległa też struktura społeczna ludności żydowskiej.
W porównaniu z początkiem XVI wieku znacząco zwiększyło się grono rzemieślników i liczba wykonywanych przez nich zawodów, spory odsetek Żydów żył z różnego rodzaju pośrednictwa, a często też z żebractwa. Wyznawcy judaizmu, początkowo zamknięci w murach miasta żydowskiego, pod koniec XVIII stulecia mniej lub bardziej legalnie zamieszkiwali przedmieścia Krakowa, wielu z nich osiadło na terenach wiejskich w dzisiejszych dzielnicach Krakowa
"Nie tylko Kroke. Historia żydów krakowskich " ( Wydawnictwo Literackie) - rozdział Nowożytność- fragment
Najnowsze
-
22:05
"Bajkowy świat" Pawła Erazmusa na wystawie w Pałacu Sztuki
-
22:05
Złoto kosmicznego pyłu… Joanny Warchoł w Pałacu Sztuki
-
17:30
Zacznijmy liczyć się w Polsce. Wypełniajcie ankietę! Kampania Porozumienia Autyzm-Polska
-
20:46
Uwaga kierowcy - utrudnienia na obwodnicy Krakowa. Między węzłami Kraków Skawina a Kraków Południe w stronę Tarnowa… https://t.co/aWCDRAdztU
-
18:19
Kraków: prokuratura złożyła apelację od wyroku dla aktora Jerzego S. https://t.co/4IBqL4fLxF
-
15:39
#PomysłNaMajówkę w Bobowej. Choć Żydzi nie powrócili do miasteczka na stałe po II wojnie światowej, to jednak samo… https://t.co/KDQZOGN34I
-
13:55
RT @Kamil_Wszolek: Jak przygotować dziecko do życia w sieci? O tym porozmawiam dziś z Magdaleną Bigaj autorką książki "Wychowanie przy ekr…
-
12:33
W maju w Pobiedniku Wielkim startuje 60. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki https://t.co/p8YpCu8qgJ
-
11:03
Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 783. W Makowie w powiecie miechowskim doszło do zderzenia trzech samochodów: cię… https://t.co/vHPqQzgNvM
-
10:11
#RozmowaRadiaKraków @Lukasz_Kmita: Rozważam wydanie rozporządzenia ws. zakazu przebywania na terenach zagrożonych z… https://t.co/IK9DHSKekF
-
09:44
Pojawiło się nowe zapadlisko na os. Gaj w Trzebini https://t.co/S6agoI2Hw1
-
09:21
Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 955. W Sułkowicach w powiecie myślenickim doszło do zderzenia dwóch samochodów o… https://t.co/2WKuvfJcrm
-
08:54
Piękna pogoda przyciągnęła w weekend turystów w Tatry. Ratownicy mieli ręce pełne roboty https://t.co/FkW6kCjZeH
-
08:13
RT @j_banka: Porannym gościem @RadioKrakow będzie dzisiaj małopolski wojewoda @Lukasz_Kmita @Malopolski_UW . Zapraszam o 8.16. https://t.co…
-
07:56
RT @BartMaziarz: Planowana przy @Grupa_Azoty spalarnia śmieci nie ma jeszcze decyzji środowiskowej, ale @GKadzielawski w rozmowie z @RadioK…
-
07:27
Synoptyk IMGW: początek tygodnia pochmurny i z deszczem https://t.co/txUCfQB0px
-
18:05
73 zakażenia koronawirusem; bez przypadków śmiertelnych osób z COVID-19 https://t.co/6G6r9bRt7B
-
16:37
Podhale: sezon pasterski uroczyście zainaugurowany; owce poświęcone https://t.co/blorc5sabb
-
16:13
RT @magdalenazbylu1: Zyngierki z Maruszyny i Mali Wiyrchowianie z Bukowiny Tatrzańskiej zgarniają pierwszą nagrodę na Festiwalu Złote Kierp…
-
15:12
Z kolei w miejscowości Kąclowa w woj. nowosądeckim na drodze wojewódzkiej 981 doszło do kolizji 3 aut. Tu na szcz… https://t.co/xyILn3RcVd