"Pejzaże regionalne" Audycja z dn. 11.02. 2024 r.

ZAGADKA REGIONALNA (11.02)

Wieś w gminie ŻYRAKÓW w powiecie dębickim.

W latach 1975 -1998 należała do województwa tarnowskiego.

Obecnie w województwie podkarpackim.

Powstała w XIII w. W 1419 r. jej właścicielem został ZAWISZA CZARNY - bohater spod Grunwaldu.

W ciągu wieków miała wielu właścicieli.

Po powstaniu styczniowym weszła w posiadanie hrabiowskiego rodu ŁUBIEŃSKICH.

Po II wojnie światowej ich majątek rozparcelowano, a pałac popadł w ruinę.

W tej miejscowości 23.03. 1857 r. urodził się TEODOR MARIAN TALOWSKI, wybitny architekt przełomu XIX i XX w zwany "galicyjskim Gaudim".

Jego ojciec pracował jako sekretarz i księgowy w majątku szkółkarskim Łubieńskich.

Proszę podać nazwę tej wsi.

ADRES INTERNETOWY: [email protected]

                                          do godz. 7.30 dnia 11.02.2024 r.

UPOMINKI:

książka Marii Lebdowiczowej "SKARBY W KICARZY. Legendy i opowieści na motywach piwniczańskich gadek"

tomiki poezji:

MIROSŁAW DZIEŃ „Ptaki, ptaszki"

KRZYSZTOF BUDZIANOWSKI "Choć nasze łodzie przeciekają…"

MACIEJ MAZUREK "Żywioły"

album "KRAKÓW NIEODKRYTY"

Dyrektor Dąbrowskiego Domu Kultury PAWEŁ CHOJNOWSKI jest także przewodnikiem w Ośrodku Spotkania Kultur (w dawnej synagodze) w DĄBROWIE TARNOWSKIEJ.
Tym razem opowiada o malowidle, które znajduje się w centralnym punkcie sklepienia synagogi.

To legendarny potwór morski, wspominany w kilku miejscach w Starym Testamencie.

Posłuchaj!

Flisaków dziś kojarzymy z atrakcją turystyczną, z Pienińskim Przełomem Dunajca, ale dawniej było to zajęcie związane z rzecznym spławem towarów.

Drewno spławiano także Popradem, o czym wzmianki można odnaleźć nawet w szesnastowiecznych źródłach - podkreśla WANDA ŁOMNICKA – DULAK, poetka i regionalistka.

Dziś o flisie Popradem przypomina w swych programach, założony w 1965 r. Zespół Regionalny "DOLINA POPRADU" z Piwnicznej -Zdroju.

Prezentuje na scenie zrekonstruowaną tratwę, dzieło członka Zespołu ANDRZEJA TOMASIAKA i jego brata JANA.

Jak powstawała taka tratwa i jak przystosowano ją do potrzeb transportu autokarem na występy?

Posłuchaj!

Historyk i regionalistka MARIA LEŚ - RUNICKA jest redaktorką prowadzącą JAWORZNICKIEGO SŁOWNIKA BIOGRAFICZNEGO.

Omawia, zamieszczony w tej publikacji biogram FRANCISZKA ABSTORSKIEGO (1887 – 1944).

Był nadleśniczym rewiru w BYCZYNIE (dziś dzielnica Jaworzna), w czasie II wojny światowej członkiem ruchu oporu.

Aresztowany wraz z rodziną przez Niemców w 1943 r. zginął rok później, w październiku, w obozie koncentracyjnym Bergen – Belsen.

Dla upamiętnienia tej rodziny jedna z ulic Jaworzna, w dzielnicy Byczyna nieopodal dawnej leśniczówki, nosi nazwę ABSTRORSKICH.

Posłuchaj!

Historyk i regionalista olkuski JACEK SYPIEŃ jest autorem książki

"TOŻSAMOŚĆ GÓRNICZA ZIEMI OLKUSKO – BOLESŁAWSKIEJ".

Wyjaśnia czym różni się jego ujęcie tematu, w stosunku do innych podobnych opracowań.

Dowiemy się, między innymi, co oznaczał znak dzwonka umieszczany na mapie górniczej i dlaczego braci górniczej zalecano konsumpcję masła.

Posłuchaj!

W czasach I wojny światowej w KRYNICY ZDROJU działał szpital rezerwowy dla żołnierzy - rekonwalescentów.
By umilić im czas, panie z wyższych sfer organizowały dla nich kursy czytania i pisania oraz kursy malarstwa i rysunku.
Wtedy to ofiarnością wyróżniła się malarka i publicystka BRONISŁAWA RYCHTER - JANOWSKA (1868 – 1953).

Od 1916 r, władze Krynicy poszerzyły kursową ofertę o inne grupy społeczne i specjalnie powołana spółka zajęła się organizacją kursów; zabawkarskiego, kroju i szycia, wyplatania koszyków (zajęcia odbywały się w TYLICZU) oraz wytwarzania pamiątek związanych z uzdrowiskiem.

Podobnie było w sąsiedniej MUSZYNIE, gdzie kursy koronki klockowej prowadziła AGNIESZKA WALCZAK z Zakopanego.

W zbiorach Muzeum Regionalnego Państwa Muszyńskiego zachowało się zdjęcie muszyńskich kursantek.

Wraz z rozwojem uzdrowiska w Muszynie od 1937 r. odbywały się kursy gospodyń pensjonatów.

Czego uczono na takich kursach? - wyjaśnia historyk BARBARA RUCKA z Muzeum Regionalnego Państwa Muszyńskiego.

Posłuchaj!

Kosynierzy!

Ta formacja pojawiła się w Polsce po raz pierwszy w czasie insurekcji kościuszkowskiej w 1794 r.

Pomysł na formowanie tego rodzaju jednostek przypisuje się TADEUSZOWI KOŚCIUSZCE (1746 – 1817).

Ale bitwy kosynierzy toczyli też później.

W czasie powstania listopadowego, powstania wielkopolskiego, a przede wszystkim podczas powstania styczniowego w latach 1863 -1864 - zauważa HENRYK POMYKALSKI - regionalista z Proszowic.

Posłuchaj!

ŁĘKI - to jedna z najmniejszych miejscowości gminy KĘTY w powiecie oświęcimskim.

W 1564 r. Łęki wraz z księstwami oświęcimskim i zatorskim znalazły się w granicach Korony Królestwa Polskiego.

W II połowie XIX w. dobra łęckie zakupił prawnik i publicysta ANTONI WROTNOWSKI (1823 - 1900), który choć krótko gospodarował w Łękach zapisał się złotymi zgłoskami w historii wsi.

W Łękach odwiedził go między innymi HENRYK SIENKIEWICZ.

Co sprowadziło go do Łęk? - wyjaśnia ŁUKASZ GIERUSZCZAK, dyrektor Muzeum w KĘTACH.

Posłuchaj!