Mariusz Wilczyński “Zabij to ...“ w tarnowskim BWA

Mariusz Wilczyński „Zabij to…”
29.11.2022-29.01.2023
BWA / Pałacyk Strzelecki, ul. Słowackiego 1

Kuratorki: Marta Miś, Ewa Łączyńska-Widz

Wystawa Mariusza Wilczyńskiego skupia się na jednym filmie – pełnometrażowym debiucie tego znanego animatora zatytułowanym „Zabij to i wyjedź z tego miasta”. Jego światowa premiera odbyła się na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie na początku 2020 roku, jednak ze względu na pandemię koronawirusa na wejście do kin film czekał prawie rok. W tym czasie był pokazywany i zdobywał nagrody m.in. na najważniejszych festiwalach animacji na świecie – w Annecy i Ottawie.
Animacja, początkowo planowana jako krótki metraż, była realizowana przez 14 lat. Ostatecznie powstał film długometrażowy, będący wędrówką artysty przez krainę wspomnień, w której przewijają się bliskie mu osoby oraz miejsca. Tłem dla tej surrealistycznej historii jest Łódź, rodzinne miasto animatora, jej bohaterami natomiast – postacie prawdziwe, wymyślone lub zaczerpnięte z literatury. Jedna z najważniejszych to Tadeusz Nalepa – nieżyjący już przyjaciel Wilczyńskiego i autor ścieżki muzycznej. „Zabij to i wyjedź z tego miasta” łączy klimat sennego marzenia z realizmem i czarnym humorem, kulturę wysoką z popkulturą, osobiste wspomnienia z opisem rzeczywistości. Tradycyjną animację twórca wpisuje w format kina fabularnego, choć nadal pozostaje w przestrzeni filmu artystycznego, a na wskroś polski film czyni uniwersalnym i zrozumiałym także dla widza zagranicznego.
Kilka tysięcy rysunków w różnej skali, podpatrywanie i podsłuchiwanie peerelowskiej rzeczywistości i języka (autor ujawnia tu również swoje ucho do dialogów), „udźwiękowianie” bohaterów przez lata (w obsadzie znaleźli się m.in. Andrzej Wajda, Irena Kwiatkowska, Barbara Krafftówna, Krystyna Janda, Tadeusz Nalepa, Tomasz Stańko, Gustaw Holoubek, Andrzej Chyra czy Maja Ostaszewska) oraz muzyka Nalepy i Breakoutów – to tylko część składowych tej opowieści o przemijaniu.

Projekt ekspozycji i identyfikacji wizualnej: Lotne Studio
Multimedia: Eidotech (Rafał Król, Robert Ferens, Paweł Wolski)

Mariusz Wilczyński - polski reżyser animacji, performer, malarz, profesor w Szkole Filmowej w Łodzi. Sztuki animacji nauczył się sam i od 1996 realizuje autorskie kino animowane. Miał retrospektywy swoich filmów m.in. w Museum of Modern Art MoMA w Nowym Jorku (2007), Anthology Film Archives w Nowym Jorku (2007 i 2020), Pretoria Art Museum w Pretorii (2007), National Museum of Brazil w Brasili (2009), Tokyo International Forum w Tokio (2014), Pera Museum w Stambule (2014), Muzeum Narodowym w Warszawie (2018) i innych. Prezentował swoje filmy także m.in. w National Gallery w Londynie (2007), Lincoln Center w Nowym Jorku (2010), i na Berlinale (2008, 2020). Realizuje również filmy animowane na żywo tzw. WILKANOCE, do udziału w których zaprasza muzyków tworząc z nimi improwizowane spektakle. W WILKANOCACH udział brali m.in.: Hong Kong Philharmonic Orchestra, Membres de l’Orchestre de Chambre de Paris, Membres de l'Ensemble de Tokyo, L’Orchestre de Chambre de Geneve, Narodowa Orkiestra Filharmoniczna z Lwowa, Orkiestra Sinfonia Varsovia, trębacz jazzowy Tomasz Stańko, wiolonczelista Marcel Markowski oraz także m.in. Leszek Możdżer, Michał Urbaniak, Wojciech Waglewski, VOO VOO, Fisz Emade i inni. W 2007 New York Times nazwał Mariusza Wilczyńskiego „jednym z najważniejszych współczesnych twórców animacji artystycznej”. (Dave Kehr, The New York Times, Friday, May 4, 2007). W lutym 2020 miała miejsce światowa premiera jego pełnometrażowego filmu animowanego pt. „Zabij to i wyjedź z tego miasta”, nad którym pracował 14 lat. Film zebrał blisko 60 recenzji m.in. w The Guardian, Le Monde, New York Times, Der Tagesspiegel, Variety, Hollywood Reporter, Screen Daily, Los Angeles Times i innych. Film zdobył ponad 40 nagród na festiwalach filmowych, m.in. w Ottawie, Annecy, Zagrzebiu, Pradze, Sapporo, Wiedniu, Lizbonie, Chicago, Limie czy Gdyni gdzie, jako pierwsza animacja w historii, zdobył główną nagrodę Złote Lwy. W grudniu 2020 „Zabij to i wyjedź z tego miasta” miał amerykańską premierę w Museum of Modern Art MoMA w Nowym Jorku oraz w Anthology Film Archives w Nowym Jorku. Obecnie artysta pracuje nad nowym autorskim pełnometrażowym filmem  animowanym pod roboczym tytułem „Na mój pogrzeb w czerwonej sukni przyjdź”, którego premiera planowana jest na rok 2027.

mat.pras. BWA Tarnów/jd