- A
- A
- A
Z brukowca do traktatu moralnego. RECENZJA
W Starym Teatrze premiera "Sprawy Gorgonowej" Janiczak i Rubina."Wszystkie szczęśliwe rodziny są do siebie podobne, każda nieszczęśliwa rodzina jest nieszczęśliwa na swój sposób" - pamiętne, pierwsze zdanie ze słynnej powieści Lwa Tołstoja "Anna Karenina" przyszło mi do głowy podczas spektaklu "Sprawy Gorgonowej".
Na scenie kameralnej NST oglądamy taką właśnie "nieszczęśliwą rodzinę" - na pewno nie świętą, dziś nazwalibyśmy ją "patchworkową", rodzinę, w której o względy ojca walczą dwie kobiety, choć żadna z nich nie jest jego żoną... Jest jeszcze ta trzecia, prawowita małżonka, mocą wyobraźni uwolniona ze szpitala psychiatrycznego. Oglądamy tę rodzinę jednocześnie z bliska, i z dystansu, niczym postaci z domku dla lalek. Ten szczególny efekt wzmacnia scenograficzny gest - przed naszymi oczami wznosi się i opada ruchoma fasada domku, przybliżając i oddalając nas od akcji. Czasem rodzina zamyka się we własnym, częściowo niedostępnym dla nas świecie, świecie oczekiwań, pretensji i rozczarowań. Kiedy indziej fasada domu podnosi się, i akcja wręcz "wylewa" się na scenę, zagarniając całą widownię.
Pomiędzy sceną a widownią toczy się proces. Najsłynniejsza kryminalna sprawa dwudziestolecia międzywojennego, sprawa, którą w sposób zupełnie współczesny interesowały się media, tabloidyzując przekaz i manipując opinią publiczną. Oskarżona i skazana (początkowo nawet na karę śmierci) to Rita Gorgonowa, wieloletnia kochanka architekta Henryka Zaremby. Dziś nazwalibyśmy ją po prostu jego partnerką, wówczas związek ten budził falę niechęci i potępienia. Ofiara - to zamordowana w niewyjaśnionych okolicznościach córka Zaremby, nastoletnia Lusia. Czy Gorgonowa zabiła? Nie można tego wykluczyć, ale też nie ma na to tzw. twardych dowodów. Zresztą nie o tym jest "Sprawa Gorgonowej".
Grzegorz Niziołek napisał kiedyś, że spektakle Jolanty Janiczak i Wiktora Rubina to "karkołomne, retoryczno-dramatyczne konstrukcje, w których mieszają się czasy, języki, doświadczenia". I dlatego nie powinno dziwić, że toczący się proces, a także ukryte za tekturową fasadą życie w domu Zaremby, filmowane jest przez producenta filmowego, który przyleciał tu z Hollywood. Postać jest jak najbardziej autentyczna. Autentyczna jest także zainstalowana z boku sceny Stanisława Przybyszewska, późniejsza autorka "Sprawy Dantona", bardzo mocno zaangażowana w obronę Gorgonowej.
Proces toczy się na scenie niczym dziwny seans, pozbawiony logiki, pełen nieoczekiwanych zwrotów akcji. Rita Marty Ścisłowicz jest figurą niczym z Almodovara, kobietą "na skraju załamania nerwowego". Odrzucona przez Zarembę, zdeterminowana i agresywna, czasem zachowuje się jak bezwolna marionetka. Śledztwo pozbawia ją jakiejkolwiek godności, przesłuchanie brutalnie narusza jej intymność. Wariograf pracuje bez przerwy.
Groteskowo przebiega samo śledztwo, ponoć wyjątkowo spartaczone przez zbierających dowody. Scena poszukiwania kału w bieliźnie uczestników wydarzeń przypomina żenujący kabaret. Duży niepokój budzi scena z hipnotyzerem ( zupełnie autentycznym), który poddaje Ritę ( Martę?) seansowi hipnozy. Do końca nie wiemy, ile jest w tym aktorskiej gry, ile z autentycznej sesji. Hipnotyzowana mówi o zmęczeniu i ciepieniu, o pragnieniu spokoju.
Trochę efekciarski wydał mi się początkowo gest wprowadzenia na scenę autentycznych skazanych, osób z wyrokami. Występujący w roli ławy przysięgłych, krótko mówią o swoich wyrokach - za pobicie kolegi, za napad na funkcjonariusza, za kradzież. Za niewinność. Trudno ocenić, ile w tym prawdy, ile ściemy, ile autentycznego grzechu i zła. A jednak słuchając tych lapidarnych wyznań mocno uświadamiamy sobie, jak często powierzchowne, stygmatyzujące, niesprawiedliwe są nasze oceny. Jak łatwo skazujemy.
I tak temat z brukowca awansował do traktatu moralnego.
jn
"Sprawa Gorgonowej"
Jolanta Janiczak
reżyseria:
Wiktor Rubin
obsada:
- Bogdan Brzyski / Szymon Czacki / Ewa Kaim / Urszula Kiebzak / Katarzyna Krzanowska / Jaśmina Polak / Krzysztof Zarzecki / Marta Ścisłowicz / Roman Gancarczyk / Juliusz Chrząstowski/ Zygmunt Józefczak
tekst, dramaturgia, kostiumy: JOLANTA JANICZAK
reżyseria: WIKTOR RUBIN
scenografia: MICHAŁ KORCHOWIEC
kostiumy, wideo: HANNA MACIĄG
Premiera:
2015-03-28 Scena Kameralna (ul. Starowiślna 21)
Najnowsze
-
15:05
"Akcja Sznurek", czyli na ratunek krakowskim gołębiom
-
14:30
Uwaga! 1 i 3 maja za parkowanie na Obszarze Płatnego Parkowania trzeba normalnie zapłacić
-
12:26
82 lata temu wyruszył pierwszy polski kobiecy transport do KL Auschwitz. Dziś uczczono pamięć więźniarek
-
20:46
Uwaga kierowcy - utrudnienia na obwodnicy Krakowa. Między węzłami Kraków Skawina a Kraków Południe w stronę Tarnowa… https://t.co/aWCDRAdztU
-
18:19
Kraków: prokuratura złożyła apelację od wyroku dla aktora Jerzego S. https://t.co/4IBqL4fLxF
-
15:39
#PomysłNaMajówkę w Bobowej. Choć Żydzi nie powrócili do miasteczka na stałe po II wojnie światowej, to jednak samo… https://t.co/KDQZOGN34I
-
13:55
RT @Kamil_Wszolek: Jak przygotować dziecko do życia w sieci? O tym porozmawiam dziś z Magdaleną Bigaj autorką książki "Wychowanie przy ekr…
-
12:33
W maju w Pobiedniku Wielkim startuje 60. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki https://t.co/p8YpCu8qgJ
-
11:03
Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 783. W Makowie w powiecie miechowskim doszło do zderzenia trzech samochodów: cię… https://t.co/vHPqQzgNvM
-
10:11
#RozmowaRadiaKraków @Lukasz_Kmita: Rozważam wydanie rozporządzenia ws. zakazu przebywania na terenach zagrożonych z… https://t.co/IK9DHSKekF
-
09:44
Pojawiło się nowe zapadlisko na os. Gaj w Trzebini https://t.co/S6agoI2Hw1
-
09:21
Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 955. W Sułkowicach w powiecie myślenickim doszło do zderzenia dwóch samochodów o… https://t.co/2WKuvfJcrm
-
08:54
Piękna pogoda przyciągnęła w weekend turystów w Tatry. Ratownicy mieli ręce pełne roboty https://t.co/FkW6kCjZeH
-
08:13
RT @j_banka: Porannym gościem @RadioKrakow będzie dzisiaj małopolski wojewoda @Lukasz_Kmita @Malopolski_UW . Zapraszam o 8.16. https://t.co…
-
07:56
RT @BartMaziarz: Planowana przy @Grupa_Azoty spalarnia śmieci nie ma jeszcze decyzji środowiskowej, ale @GKadzielawski w rozmowie z @RadioK…
-
07:27
Synoptyk IMGW: początek tygodnia pochmurny i z deszczem https://t.co/txUCfQB0px
-
18:05
73 zakażenia koronawirusem; bez przypadków śmiertelnych osób z COVID-19 https://t.co/6G6r9bRt7B
-
16:37
Podhale: sezon pasterski uroczyście zainaugurowany; owce poświęcone https://t.co/blorc5sabb
-
16:13
RT @magdalenazbylu1: Zyngierki z Maruszyny i Mali Wiyrchowianie z Bukowiny Tatrzańskiej zgarniają pierwszą nagrodę na Festiwalu Złote Kierp…
-
15:12
Z kolei w miejscowości Kąclowa w woj. nowosądeckim na drodze wojewódzkiej 981 doszło do kolizji 3 aut. Tu na szcz… https://t.co/xyILn3RcVd
Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy
Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.
Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]
Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na Facebooku oraz Twitterze