Święto Rękawki na Kopcu Krakusa

Tym razem, jako motyw przewodni, towarzyszyć nam będzie bojowy okrzyk „Wojna!”. Uczestnicy będą więc mogli nie tylko zobaczyć rekonstrukcje wczesnośredniowiecznych zwyczajów Słowian, związanych z  wiosennym świętem zmarłych, obejrzeć z  bliska starcie dwóch wielkich armii, czy zajrzeć do słowiańskiej osady, ale również kibicować uczestnikom turniejowych pojedynków, a także przekonać się z kim i dlaczego zawierał sojusze książę Wiślan oraz jaką rolę we wczesnośredniowiecznych zmaganiach wojennych odgrywały drużyny kobiece. Wstęp na wydarzenie jest wolny.

Jak co roku, Święto Rękawki rozpocznie obrzęd rozpalenia ognia (godz. 12.00), a tuż po nim odbędzie się zwyczajowy bieg wojów (w pełnym uzbrojeniu) wokół Kopca (godz. 12.30). Po zakończeniu biegu wszystkie drużyny biorące udział w wydarzeniu (około 30) zaprezentują się publiczności. Będą wśród nich grupy rekonstrukcyjne z całej Polski, od Tatr po Bałtyk – m.in. z: Katowic, Krakowa, Tarnowa, Łodzi, Wrocławia, Zakopanego czy pomorskich miejscowości. Nie zabraknie także tradycyjnej wróżby pomyślności dla grodu Krakowa, w której kluczową rolę odegra wielkich rozmiarów kołacz (godz.  14.00).

W programie wydarzenia znajdzie się również szereg aktywności, nawiązujących bezpośrednio do motywu przewodniego tegorocznej Rękawki – prezentujących różnorodne aspekty wojennych zmagań oraz zwyczaje związane z  przygotowaniami do starcia z wrogami. Po wróżbie na pomyślność grodu Krakowa ze świątyni (Gontyny) do poszczególnych obozów zostaną rozesłane wici (pęki łoziny) nawołujące do przygotowań i stawienia się na wojnę. Uroczyście wyprowadzona zostanie również stanica – sztandar bojowy. Będzie też można zobaczyć rzemieślników szykujących uzbrojenie dla wojów oraz być świadkiem zawarcia sojuszu pomiędzy wysłannikami słowiańskiego księcia a  koczownikami – by zapewnić sobie przewagę wojenną w wyprawie na północ, Wiślański władca będzie zabiegał o wsparcie konnych wojowników z  południa (inscenizacja „Zawieranie sojuszy przez księcia Wiślan”, godz. 13.30). W planie jest również turniej, w czasie którego w szranki stawać będą najdzielniejsi z dzielnych (godz. 14.45). Warto podkreślić, że pojedynkowanie się – w celu szkolenia oraz dla zdobycia sławy – było powszechne już w  czasach antycznych, choć szczególnego charakteru nabrało w średniowiecznej Europie, gdzie było ono zarezerwowane dla przedstawicieli rycerstwa. Równolegle do turnieju będzie też można obserwować inscenizację, w której zbuntowane niewiasty, nie mogące patrzeć na niezdecydowanie swoich mężów, postanawiają wziąć sprawy w swoje ręce i  formują zbrojny oddział („Vlasta zbiera drużynę", godz. 14.45). Scena ta nawiązuje do historii Libuszy i głównodowodzącej jej armią Vlasty, (opisanych przez czeskiego kronikarza Kosmasa), które stanęły do walki przeciw mężczyznom.

Punktem kulminacyjnym imprezy – jak co roku – będzie wielka bitwa wojów, w której Wiślanie zmierzą się z najeźdźcami (godz. 16.00). Na pole bitewne słowiańscy wojownicy wejdą przez bramę wojenną (dla tych wszystkich, którzy polegną w boju stanowiącą też przejście do krainy zmarłych, Nawii) oraz niosąc świętą stanicę (sztandar), która – tak, jak u Rańskich wojowników z Rugii (opisanych przez Saxo Gramatyka) – posiada moc, pozwalającą wojownikom stawić czoła każdemu przeciwnikowi, włącznie z  bóstwami. Gdy bitwa dobiegnie końca – zgodnie ze starosłowiańskim zwyczajem – brama i stanica zostaną uroczyście spalone.

Podczas wydarzenia nie zabraknie także muzycznych akcentów z epoki. W programie Święta Rękawki znalazły się dwa koncerty. Pierwszy z nich (godz. 15.00) to akustyczny występ zespołu Żmij, który wykonuje rockowe interpretacje muzyki ludowej oraz własne utwory inspirowane klimatem słowiańskim. Tegoroczną Rękawkę zakończy natomiast godzinny koncert (godz. 17.00-18.00) zespołu folkowego Daj Ognia (godz. 17.00), którego muzyka łączy dźwięki archaicznych lir smyczkowych, białego śpiewu, dud, bębnów i kości, splatających się w niezwykłe brzmienie – pełne melancholii, a jednocześnie porywające do tańca.

Przez cały czas trwania Święta Rękawki będzie też można obserwować życie we wczesnośredniowiecznej osadzie. Rękawce towarzyszyć będzie również jarmark sztuki, rękodzieła i  potraw tradycyjnych, w ramach którego swoje produkty (najczęściej wykonywane ręcznie, a także wpisujące się w historyczny charakter wydarzenia) będą sprzedawać lokalni artyści i rzemieślnicy.

Literacka premiera i gratka dla miłośników gier karcianych

Zarówno stałych bywalców jaki i nowych uczestników Święta Rękawki zapraszamy serdecznie do odwiedzenia stoiska informacyjno-sprzedażowego Centrum Kultury Podgórza – zlokalizowanego tuż przy wejściu na teren imprezy, po lewej stronie. Będzie tam można otrzymać nie tylko wszystkie informacje związane z przebiegiem wydarzenia i jego szczegółowym programem, ale również kupić oficjalne gadżety rękawkowe, z unikatowej linii stylizowanych pamiątek, wyprodukowanych na zlecenie Centrum Kultury Podgórza.

Wśród nich znajdą się skarpetki z oryginalnym „rękawkowym” wzorem, którego nie powstydziłby się najdzielniejszy z wczesnośredniowiecznych wojów, stylowy kubek jak ze słowiańskiej osady i zestaw korkowych podkładek, a także poręczny worko-plecak, który pozwoli nosić wszystko co niezbędne ze sobą. Będzie też coś specjalnego dla kolekcjonerów ozdobnych magnesów oraz coś naprawdę wyjątkowego dla miłośników gier rodzinnych – inspirowana Świętem Rękawki i  mitologią słowiańską gra w pary „Z tarczą czy na tarczy?”. Pojawi się też nowość, czyli gra karciana dla młodzieży i dorosłych „Słowiańska Knieja”. Zabierze ona graczy do krainy pełnej magicznych świątyń i zwodniczych bagien. Śmiałkowie, którzy zechcą ją przemierzyć, po wylosowaniu kart postaci wcielą się w role odważnych Słowian (Wisława, Świętopełka i Przeborki) lub niebezpiecznych demonów: Leszego, Południcy lub Bagiennika. Słowianie w czasie 4  rund będą musieli przemierzyć leśne dukty i odnaleźć ukryte w kniei świątynie. Zaś demony zrobią wszystko, by im w tym przeszkodzić – będą zwodzić dzielnych wędrowców na manowce.

Podczas tegorocznej Rękawki swoją premierę będzie miała również książka popularno-naukowa „Święto Rękawki – od słowiańskich obrzędów do nowożytnej tradycji”, wydana przez Centrum Kultury Podgórza. Na zlecenie CKP napisała ją p. Ewa Kubica-Kabacińska – archeolożka specjalizująca się w  średniowiecznym i nowożytnym osadnictwie oraz architekturze, pracownik naukowy Muzeum Archeologicznego w Krakowie, od wielu lat zaangażowana w organizację Tradycyjnego Święta Rękawki na Kopcu Krakusa.

Tradycyjne Święto Rękawki na Kopcu Krakusa

Wojna!

2.04.2024 | PROGRAM

godz. 11.30

Wejście wojów na kopiec Krakusa

godz. 12.00

Obrzęd rozpalenia ognia na kopcu Krakusa

godz. 12.30

Bieg wojów w pełnym uzbrojeniu dookoła kopca

godz. 13.00

Przedstawienie przybyłych drużyn

godz. 13.30

Inscenizacja „Zawieranie sojuszy przez księcia Wiślan”

godz. 14.00

Wróżba pomyślności dla grodu Krakowa

godz. 14.45

Turniej pojedynków/inscenizacja „Vlasta zbiera drużynę" (równolegle)

godz. 15.00

Żmij „Akustycznie” – koncert zespołu folkowego

godz. 16.00

Wielka bitwa wojów: Wiślanie kontra najeźdźcy

godz. 16.45

Uroczyste spalenie bramy wojennej i bojowej stanicy

godz. 17.00

Koncert zespołu folkowego Daj Ognia

Ponadto:

• Osada słowiańska (obóz historyczny)

• Jarmark sztuki, rękodzieła i potraw tradycyjnych

• Świątynia przedchrześcijańska (Gontyna)

• Strefa zabaw dla dzieci „Czędowe igry” (godz. 12.00-17.30)

- 12.00-13.00 | Warsztaty motania tradycyjnej lalki słowiańskiej (prowadzenie: Alicja Karczmarska–Strzebońska)

- 12.00-17.30 | Zabawy dla dzieci w stylu wczesnośredniowiecznym: bieg z przeszkodami, wyścigi w workach, przeciąganie liny, slalom po plastrach z drewna, rzut sakiewką do celu, łowienie rybek, rzucanie obręczą do palików, wyścigi na nartach trzyosobowych.

- 12.00-17.30 | Strefa Młodego Wikinga „Przeżyj przygodę z wikingami”: trening młodych wojów na bezpieczne miecze, bitwy drużynowe, przymierzanie pancerzy wojów (hełmy, tarcze, miecze, kolczugi, topory, włócznie), zdjęcia pamiątkowe na tronie Jarla Wikingów, turniej małych wojów.