Już po raz 24., między 25 listopada a 10 grudnia, w około 160 krajach na całym świecie, organizowane są wydarzenia, których celem jest wyeliminowanie wszelkich form przemocy ze względu na płeć. Kraków też włącza się w walkę z dyskryminacją, biorąc udział w Międzynarodowej Kampanii - 16 Dni Akcji Przeciwko Przemocy ze względu na Płeć. Dlatego o dyskryminacji rozmawiamy w programie "Przed hejnałem". 

 

- Już po raz 24., między 25 listopada a 10 grudnia, w około 160 krajach na całym świecie, odbędzie się szereg wydarzeń inicjowanych przez ponad 2000 organizacji pozarządowych, grup nieformalnych i osób prywatnych, których celem jest wyeliminowanie wszelkich form przemocy ze względu na płeć. Kraków też włącza się w Międzynarodową Kampanię 16 Dni Akcji Przeciwko Przemocy ze względu na Płeć. 25 listopada i 10 grudnia to znaczące daty.

 

Agata Teutch - Jutro rozpoczyna się Kampania 16 dni, która trwa do 10.12. 10 grudnia  to Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka. Inicjatorki kampanii chciały pokazać w ten sposób związek między łamaniem praw człowieka, a przemocą, z którą spotykają się kobiety, nie tylko kobiety. Gdy ludzie myślą o prawach człowieka, to wyobrażają sobie zagadnienia, które mają znaczenie w relacjach międzynarodowych. To ważne, by zobaczyć, że prywatne doświadczenia mają wpływ na korzystanie z praw człowieka. Mówimy tu o wielu formach przemocy fizycznej, o przemocy ekonomicznej, psychicznej. 

 

- Na jakich płaszczyznach dyskryminacja jest zauważalna?

 

Ewa Krzaklewska - Badaliśmy równość płci w ostatnim roku. Są dwie sfery, gdzie doświadczana jest dyskryminacja. To rynek pracy i rodzina. Inne sfery to polityka, edukacja. Przemoc jest ważnym aspektem, gdy mówimy o dyskryminacji ze względu na płeć. 

 

- Łatwo wyobrazić sobie ten problem, jeśli przypomnimy sobie, że w roku 1926 na Śląsku kobieta mężatka nie mogła być nauczycielką, bo mężatka musiała siedzieć w domu. Nasze wyobrażenia na temat kobiety - pilota wciąż funkcjonują. 

 

Agata Teutch - Badania opinii publicznej sprzed dwóch lat pokazują, że w tej chwili ponad 90% Polaków i Polek uważa, że kobiety i mężczyźni powinni być równo traktowani. Jednocześnie ponad połowa w swoim życiorysie ma doświadczenia dyskryminacji. 

 

Ewa Krzaklewska - Dyskryminacja w zawodach jest zauważalna. Są sektory na rynku pracy, w których dominują mężczyźni, są takie, w których dominują kobiety. Wciąż działają ukryte schematy, przez co dostęp do niektórych zawodów nie jest łatwy. W naszych badaniach wyszło, że rynek się otwiera. Kobiety coraz częściej wchodzą do sektora rynku pracy, w którym dominują mężczyźni. 

 

Agata Teutch - Ta segregacja rynku pracy wiąże się ze statusem finansowym. Im wyższy status zawodu, tym mniej jest tam kobiet. Widać to zwłaszcza w mediach. Z badań wynika, że wśród ekspertów zapraszanych do mediów kobiety stanowią zaledwie 19%, tylko 9% kobiet jest bohaterami porannych audycji radiowych i telewizyjnych, w których komentuje się sprawy polityczne. W audycjach śniadaniowych kobiet jest dużo.

 

- W jakich zawodach widzą panie "odwilż"?

 

Ewa Krzaklewska - W tych, którym pomogły kampanie społeczne, dziewczyny na politechniki. Jest dużo kursów dla dziewcząt uczących się informatyki od najmłodszych lat. To pokazuje, że od dziecka można burzyć pewne stereotypy.

 

- Jak to wygląda w skali międzynarodowej? Gdzie jest Polska w skali dyskryminacji?

 

Ewa Krzaklewska - Jest w połowie drogi. Najwięcej punktów zyskują kraje skandynawskie. Są pewne sfery, gdzie Polska ma jeszcze wiele do zrobienia, np rynek pracy.

 

- Jak panie widzą rolę państwa na drodze do walki z dyskryminacją?

 

Agata Teutch - Ona jest kluczowa. Rola państwa jako systemu prawnego, instytucjonalnego, ale też państwa liderów politycznych i decydentów. Większość mężczyzn to są ludzie, którzy nie stosują przemocy, którzy uważają, że partnerski model rodziny jest prawidłowy. Jednak jest grupa, która jest bardzo oporna na zmiany.

 

- W czasach PRL-u praca była obowiązkiem. Jeśli kobieta szła na urlop macierzyński, to wracała do pracy, oddawała dziecko do żłobka lub pod opiekę babci. Dzisiaj pracująca mama czasem jest dyskryminowana.

 

Ewa Krzaklewska  - Sytuacja młodych mam jest trudna. W Polsce 58% kobiet pracuje, w skandynawskich krajach to ponad 70%. Są jakieś bariery, które powodują, że tym kobietom trudno uczestniczyć w rynku pracy. Jedną z nich jest czas posiadania małych dzieci, w wieku do 3 lat. Państwo musi zagwarantować młodym matkom opiekę nad dziećmi - dostęp do przedszkoli i żłobków. Są gminy, w których nie ma ani jednego żłobka. Część kobiet ma możliwość skorzystania z prywatnej opieki, dlatego dyskryminacja dotyka kobiet o gorszej sytuacji ekonomicznej. 

 

Agata Teutch - W dużych miastach widać mężczyzn, którzy są zaangażowani w opiekę nad dzieci. Jednak stereotypowo to obszar przypisany kobietom. Dlatego kobietom trudno znaleźć pracę w czasie planowania rodziny. Wielu pracodawców łamie prawo, zadając pytanie o plany reprodukcyjne. Gdyby był bardziej równy podział w opiece nad dziećmi, sytuacja bardzo by się poprawiła.

 

Ewa Krzaklewska - W naszych badaniach wyszło, że 30% kobiet jest nierówno traktowanych w obowiązkach rodzinnych. Większość kobiet wnosi finansowo do wspólnego gospodarstwa prawie tyle samo, co mężczyzna. Jednak kobiety są obciążone pracą na dwa etaty - w firmie i w domu. Równość jest ważna dla kobiet, ale też dla ojców, dla ich kontaktu z dzieckiem.

 

- Czy kobiety równie często dopuszczają się dyskryminacji wobec innych kobiet?

 

Agata Teutch - Stereotypy są powszechne tak samo u kobiet, jak i u mężczyzn. Kobiety, które weszły na szczyty kariery, często są krzywdzące wobec innych kobiet.

 

- Czym dla Polaków jest równość?

 

Ewa Krzaklewska  - W różnych sferach życia była inaczej definiowana. W rodzinie była pojmowana jako partnerstwo, w pracy jako brak dyskryminacji. Wszystkie osoby mają prawo realizować się w różnych sferach życia. Nie powinno być barier w takich sferach jak praca, edukacja. 

 

- Co będzie się działo w Krakowie z okazji kampanii?

 

Agata Teutch - Jutro zapraszamy na spotkanie dotyczące wizerunku kobiet w mediach, 28 listopada będzie spektakl taneczny dotyczący kobiet z niepełnosprawnościami. Będą warsztaty dla mężczyzn. Zapraszamy na te wszystkie wydarzenia. Udział w nich jest bezpłatny.