Dwie niepodległości: 1918 – 1939, 1989 - …
Upadek trzech państw zaborczych w połączeniu z wielostronnymi i różnorodnymi działaniami irredentystycznymi umożliwiły sto lat temu odzyskanie przez Polskę Niepodległości. Dzień 11 listopada 1918 r. był symbolem początku odrodzonego państwa polskiego, które jeszcze przez trzy lata orężem i zabiegami dyplomatycznymi walczyło o ostateczny kształt granic. Okres II Rzeczypospolitej, nie wolny od wewnętrznych sporów i konfliktów, był przede wszystkim okresem suwerenności, odbudowy instytucji i przełamywania pozaborczych podziałów. Historia nie dała jednak Polakom długo cieszyć się niepodległością. W 1939 r. rozpoczęła się tragedia II wojny światowej, podwójnego niemiecko-sowieckiego najazdu, dwóch okupacji, których celem było podporządkowanie sobie narodu polskiego, m.in. poprzez fizyczne pozbawienie go elity.
Wielki wysiłek narodu polskiego w postaci Polskiego Państwa Podziemnego oraz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie nie zakończył się zwycięstwem. Przy obojętności mocarstw zachodnich Polska została podporządkowana Związkowi Sowieckiemu, a kolejne próby oporu były z bezwzględną determinacją tłumione. Dopiero rok 1989 przyniósł upadek władzy komunistycznej i umożliwił budowę suwerennej III Rzeczpospolitej.
W ciągu stulecia, od 1918 do 2018 r., Polska przez niemal równo 50 lat była zniewolona, pod okupacją lub w obozie sowieckim. Przez te pół wieku niewoli trwała pamięć o niepodległości, nie kończyła się sztafeta pokoleń, w której kolejne generacje przejmowały pałeczkę walki o wolność. Od drużyniaków i strzelców, legionistów Piłsudskiego, powstańców śląskich i wielkopolskich, poprzez żołnierzy wojny polsko-bolszewickiej, kampanii wrześniowej i wszystkich polskich formacji II wojny światowej, do żołnierzy podziemia niepodległościowego. Od peowiaków i skautów, poprzez działaczy cywilnych struktur państwa podziemnego, młodzieżowych organizacji niepodległościowych, robotników Poznania, Radomia i Gdańska, do działaczy KPN, KOR, „Solidarności” i innych organizacji opozycji w PRL.
Setna rocznica odzyskania niepodległości stwarza okazję przypomnienia i tych bardziej znanych, i tych mniej obecnych w świadomości publicznej przejawów działalności niepodległościowej.
„Pamięć Niepodległości” - to cykl programów Radia Kraków i Instytutu Pamięci Narodowej w którym przedstawiamy wybrane środowiska niepodległościowe i najważniejsze wydarzenia na szlaku walki o wolną Polskę, zwłaszcza te związane z Małopolską.
Od listopada 2016 do listopada 2018 r., w każdą drugą środę miesiąca po godzinie 21.05 zapraszamy na rozmowy historyków oraz świadków historii, wzbogacone dokumentami i dźwiękowymi materiałami archiwalnymi.
Wcześniejsze audycje:
Konfederacja Polski Niepodegłej
"Wycofać wojska z CSRS" - Interwencja w 1968 roku i reakcje w Polsce
"Ziemia dla tych, co na niej pracują" - o reformie rolnej w II RP
Powrót "Tygodnika Powszechnego" w 1956 roku
Tysiąclecie contra millenium czyli Gomułka contra Wyszyński
Marzec 68: "Kraków - Waszawa - wspólna sprawa"
Pierwsze lata Karola Wojtyły jako Arcybiskupa Krakowskiego
Powstania - walka o polskość Śląska
OKOR – radykalna opozycja chłopska
Obrona Lwowa we wrześniu 1939 roku
Konstytucja Marcowa i jej następstwa
Druga konspiracja i druga amnestia – władze komunistyczne wobec zbrojnego oporu po 1944 r.
Wybory 1947 – wybory 1957: maska systemu Bieruta – maska systemu Gomułki
Audycja "Pamięć Niepodległości" realizowana jest w ramach projektu objętego Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości
