Kościelne mozaiki w Krakowie, które ranią. "Zamiast je niszczyć, upamiętnić ofiary"

Miały opowiadać o miłości Boga do człowieka, a stały się wspomnieniem bólu i wyrzutem sumienia - Kościół usuwa mozaiki Marco Rupnika, seksualnego drapieżcy w sutannie. Ale w Krakowie wciąż można je oglądać w Sanktuarium św. Jana Pawła II. Co zrobić z niechcianym dziełem? "Zamiast wyburzać mozaiki i wydawać miliony, lepiej zostawić metr odsłoniętej ściany z tabliczką, kto je stworzył, i zaprosić wiernych, by modlili się za skrzywdzonych. To byłby gest pamięci i prawdy" - mówiła na antenie Radia Kraków Paulina Guzik z "Tygodnika Powszechnego".

Fot. Marek Lasyk

Proces kanoniczny wobec Marco Rupnika trwa – sprawa toczy się w Kongregacji Nauki Wiary z udziałem niezależnych sędziów, w tym kobiet.
Watykan reaguje symbolicznie – mozaiki autorstwa Rupnika są usuwane ze stron Vatican News i zakrywane w niektórych sanktuariach.
Skala nadużyć jest szokująca – ponad dwadzieścia kobiet oskarża byłego jezuitę o nadużycia seksualne i duchowe, sięgające lat 80.
Kościół szuka języka dla pojęcia „nadużycie duchowe” – powstaje dokument, który ma włączyć to pojęcie do prawa kanonicznego.
Potrzebne symbole i pamięć o skrzywdzonych – zamiast burzyć mozaiki, rozmówczyni proponuje czytelne znaki upamiętnienia i modlitwę za ofiary.

Posłuchaj rozmowy Piotra Łęgowskiego z Pauliną Guzik.

Watykan reaguje na sprawę Rupnika

Paulina Guzik podkreśla, że wypowiedź papieża Leona XIV - i decyzje podjęte w Watykanie - to przełomowy moment w sprawie Marco Rupnika. Artysta, oskarżony o nadużycia seksualne i duchowe wobec kobiet, formalnie wciąż jest duchownym. W Kongregacji Nauki Wiary trwa proces kanoniczny, prowadzony przez niezależnych sędziów.

To, że w składzie sędziowskim znaleźli się ludzie spoza kurii watykańskiej, w tym kobiety, rozmówczyni uznaje za przejaw realnej zmiany. Jednocześnie zaznacza, że Watykan zaczął dystansować się od twórczości Rupnika - jego mozaiki zniknęły ze stron Vatican News, co ma wymiar symboliczny i pastoralny.

To bardzo ważny sygnał dla skrzywdzonych. Główne medium watykańskie przestało używać mozaik artysty oskarżonego o nadużycia wobec kobiet, bo ich obecność wciąż zadawała im ból

- mówi gościni Radia Kraków.

Dzieła gwałciciela w krakowskim sanktuarium. Usunąć czy zostawić?

Mechanizmy milczenia

Sprawa Rupnika ma korzenie w Słowenii. Już w latach 90. kobiety zgłaszały jego nadużycia przełożonym - zarówno w wspólnocie Loyola, jak i w zakonie jezuitów. Jak mówi Guzik, hierarchowie Kościoła mieli świadomość problemu, ale sprawa została zamieciona pod dywan. Dopiero w 2022 roku, gdy ofiary ponownie zabrały głos, rozpoczęło się kanoniczne śledztwo.

Szczególnie szokujące są fakty, że Rupnik - jako spowiednik - udzielał rozgrzeszenia osobie, z którą utrzymywał relacje seksualne, co w prawie kanonicznym wiąże się z automatyczną ekskomuniką. Ta została jednak zniesiona decyzją papieża Franciszka.

To sprawa złożona i bolesna. Dotyczy nie tylko nadużyć seksualnych, ale również wykorzystywania władzy duchowej. Rupnik miał nad tymi kobietami pełną kontrolę - był ich ojcem duchowym, spowiednikiem i autorytetem

- przypomina Paulina Guzik.

Tomasz Terlikowski: Kościół będzie wypłacać odszkodowania i przed tym nie ma ucieczki

Rozmówczyni zwraca uwagę, że Kościół dopiero uczy się rozumieć pojęcie „nadużycia duchowego”. Choć to temat poruszany w Polsce, między innymi, przy sprawie dominikanina Pawła M., wciąż brakuje oficjalnych regulacji w prawie kanonicznym. W Watykanie trwają prace nad dokumentem, który ma określić ramy prawne dla takich przypadków.

To nie jest sprawa oczywista. Dopiero powstaje dokument, który miejmy nadzieję zostanie włączony do prawa kanonicznego – tak, by ofiary nadużyć duchowych mogły być realnie chronione i usłyszane

- dodaje rozmówczyni.

Skala dzieł i symboliczny ciężar

Rupnik był jednym z najbardziej rozpoznawalnych artystów kościelnych na świecie. Jego mozaiki zdobią ponad 250 sanktuariów, chociażby w Lourdes, Fatimie, brazylijskim sanktuarium Aparecida, czy Waszyngtonie. Jego prace znajdują się też w Krakowie - w Sanktuarium św. Jana Pawła II.

Guzik podkreśla, że to dziedzictwo sztuki stało się teraz trudnym tematem dla Kościoła:

W momencie, gdy poznaliśmy prawdę o autorze, te dzieła nabierają nowego znaczenia i bolesnego kontekstu. Nie chodzi jednak o ich burzenie, ale o świadomość.

Tomasz Terlikowski: "Kościół traktuje seksualność jako przestrzeń władzy"

Rozmówczyni z uznaniem mówi o postawie ks. Tomasza Szopy, kustosza krakowskiego sanktuarium św. Jana Pawła II, który zapytał ofiary, czy chcą kontynuować modlitwy w kaplicy z mozaikami Rupnika. Skrzywdzeni poprosili o przeniesienie spotkań do dolnej kaplicy. Takie gesty, jej zdaniem, mają większe znaczenie niż symboliczne akty burzenia. Proponuje, aby zamiast niszczyć dzieła, zaznaczyć ich pochodzenie i włączyć modlitwę za ofiary w przestrzeń sanktuarium:

Zamiast wyburzać mozaiki i wydawać miliony, lepiej zostawić metr odsłoniętej ściany z tabliczką, kto je stworzył, i zaprosić wiernych, by modlili się za skrzywdzonych. To byłby gest pamięci i prawdy.

„To dwa lata, które poszły do kosza”. Co dalej z komisją badającą przypadki pedofilii w Kościele?

Autor:

Piotr Łęgowski

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Kościelne mozaiki w Krakowie, które ranią. "Zamiast je niszczyć, upamiętnić ofiary"

Watykan reaguje na sprawę Rupnika

Mechanizmy milczenia

Skala dzieł i symboliczny ciężar

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Nadzwyczajna sesja rady miasta: zamiast dyskusji w. śledztwa Prokuratury Europejskiej krótkie oświadczenia

Gilbert Grape na scenie Teatru Ludowego – opowieść o rodzinie i trudnych wyborach

Kraków: 80 mln zł z budżetu miasta na inwestycje w ramach inicjatywy "Da Się!"

Plac Wolnica odzyska blask. Rusza rewitalizacja

„Nie rozmawiałem osobiście z nikim z UNESCO”. Prezydent Krakowa o kładce Kazimierz–Ludwinów