Wystawa "Młoda Polska: ruch odnowy sztuk i rzemiosł 1890-1918" to wspólne przedsięwzięcie Muzeum Narodowego w Krakowie, William Morris Gallery i Instytutu Kultury Polskiej w Londynie. Dla brytyjskich odbiorców będzie to okazja do zetknięcia się z unikatowymi dziełami sztuki i rzemiosła artystycznego Młodej Polski. "Apollo. System Kopernika" – będzie jednym z nich.
W krakowskim Muzeum Witrażu rozpoczęto we wtorek demontaż złożonego z 12 kwater i dziesiątek tysięcy drobnych szkieł dzieła. Witraż ma ponad 3 metry wysokości. Nie zmieściłby się w całości w londyńskiej galerii, dlatego będzie tam prezentowany bez trzech najmniejszych i znajdujących się najniżej części, ale jak podkreśla witrażysta Piotr Ostrowski, dzieło nie straci nic ze swojego piękna. Na czas transportu każda z kwater będzie zapakowana osobno i umieszczona w specjalistycznej skrzyni.
"Ten witraż to szczytowe osiągnięcie Wyspiańskiego. Stylistycznie jest zbliżony do +Boga Ojca+" – mówił Piotr Ostrowski, dyrektor Pracowni i Muzeum Witrażu. "Po ponad stu latach od powstania jest uznawany za najbardziej oryginalne dzieło początku XX wieku. Pokazując +Apolla+ szerokiej publiczności możemy dołożyć się do promocji naszego wielkiego mistrza" – podkreślił.
„Apollo. System Kopernika” powstał na początku XX w. Przedstawia greckiego boga przywiązanego do liry i otoczonego przez przedstawione w sposób symboliczny planety Układu Słonecznego. Oryginalny witraż był elementem wystroju siedziby Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie. Został zniszczony w styczniu 1945 r., a w budynku znajduje się obecnie rekonstrukcja tego dzieła z 1972 r.
W 2016 roku specjaliści z Muzeum Witrażu zdecydowali, że odtworzą dzieło Wyspiańskiego. By jak najbardziej zbliżyć się do oryginału w bawarskim Waldsassen znaleźli hutę, która do dziś wytwarza szkło witrażowe według XIX-wiecznych receptur i skrupulatnie dobierali kolory.
Zrekonstruowany witraż był pokazywany na monograficznej wystawie "Wyspiański", która od listopada 2017 roku do 2019 roku odbywała się w Muzeum Narodowym w Krakowie. Teraz zobaczą go Europejczycy.
"Będzie to pierwsze spotkanie Wyspiańskiego z międzynarodową widownią. Artysta w najśmielszych marzeniach miał zamiar pokazania się szerokiej publiczności, ale startując z Krakowa nie miał wówczas szans, był ograniczony prowincjonalnością miasta i brakiem wsparcia Polski, której wtedy nie było na mapach. Dla nas ta prezentacja to moment absolutnie ekscytujący” – mówił PAP Piotr Ostrowski.
Na ekspozycji w William Morris Gallery zostanie pokazanych ponad 150 obiektów: obrazy, rysunki, fotografie, ale też meble, hafty, kilimy i ceramika artystyczna. Twórcy wystawy zwrócą uwagę na silne związki sztuki Młodej Polski z twórczością Williama Morrisa i artystów z jego kręgu.
"Chcemy pokazać Młodą Polskę jako fenomen artystyczny, który w Wielkiej Brytanii nie jest szeroko znany, podkreślić aktualność i ważność tego, co wówczas działo się w Polsce i analogię do tego, co było w Wielkiej Brytanii, gdzie prekursorem ruchu odnowy sztuk i rzemiosł był William Morris. Chcemy także wskazać na równoległość poszukiwań artystów polskich i brytyjskich oraz brytyjskie inspiracje w działalności polskich twórców, m.in. Stanisława Wyspiańskiego i Józefa Mehoffera" – powiedział PAP dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie Andrzej Szczerski.
Widzowie zobaczą m.in. projekty malowideł ściennych Stanisława Wyspiańskiego z powtarzającymi się wzorami kwiatowymi, prace Józefa Mehoffera, Henryka Uziembły i Vlastimila Hofmana. Będą też projekty twórcy i głównego propagatora stylu zakopiańskiego Stanisława Witkiewicza, Karola Kłosowskiego - rzeźbiarza i snycerza, malarza, projektanta tekstyliów i mebli, autora zakopiańskiej willi "Cicha" oraz obrazy i ilustracje Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.
Otwarcie wystawy nastąpi 8 października. Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Kultura inspirująca". Ekspozycji towarzyszyć będzie anglojęzyczna publikacja "Young Poland: The Arts and Crafts Movement, 1890-1918" wydana we współpracy z Lund Humphries.
Pod nieobecność dzieła Wyspiańskiego w krakowskim Muzeum Witrażu prezentowany będzie jego cyfrowy wydruk na szkle. "Apollo" wróci do Krakowa w marcu 2022 roku, kiedy obchodzona będzie 120. rocznica powstania Krakowskiego Zakładu Witrażów S.G. Żeleński. W ramach jubileuszu zaplanowano plenerową ścieżkę zwiedzania – wokół Plant wyznaczonych będzie 25 punktów, w których na wielkich kolorowych planszach przedstawione zostaną mało znane witraże znajdujące się w pobliskich kamienicach, hotelach i instytucjach.