Szańce Fortu 44 Tonie jak z początków XX wieku. Odtworzono je w ramach budowy S52

Radio Kraków
Czwartek, 2025.11.20 10:40 ( Edytowany Czwartek, 2025.11.20 11:24 )

Szańce Fortu 44 Tonie, który był częścią austro-węgierskiej Twierdzy Kraków zostały odtworzone przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad w ramach budowy drogi ekspresowej S52 – Północnej Obwodnicy Krakowa.

fot. materiały prasowe

Fot. materiały prasowe

1 / 21

Kacper Michna z krakowskiego oddziału GDDKiA poinformował w czwartek, że Północna Obwodnica Krakowa biegnie ok. 400 m od samego fortu Tonie, ale inwestycja została poprowadzona w miejscu, gdzie znajdowały się istotne elementy towarzyszące tej fortyfikacji - szaniec piechoty, rowy strzeleckie oraz umocnienia ziemne. Obiekty te, które poddano pracom odtworzeniowym, zachowały się do naszych czasów w szczątkowej formie.

Przygotowując się do budowy Północnej Obwodnicy Krakowa podjęto decyzję, że zostaną one po budowie odtworzone tak, aby znów były częścią fortyfikacji obiektu Tonie. Żeby to zrobić, musieliśmy w tym celu wybudować wiadukt nad drogą S52. Ma 36 m długości i 81 m szerokości

– relacjonował przedstawiciel GDDKiA.

Wiadukt został przysypany warstwą ziemi dochodzącą do 6 m, a następnie odbudowano na nim dawne elementy szańca, rowów strzeleckich i baterii B.3. Odtworzono też na wiadukcie dawne ukształtowanie terenu i specjalną, forteczną roślinność, która miała maskować umocnienia.

Celem prac rekonstrukcyjnych – zaznaczył Michna - było odwzorowanie tego terenu w taki sposób, aby jak najbardziej przypominał on stan z przełomu 1914 i 1915 r.

Według niego tego rodzaju rekonstrukcja to ewenement na skalę europejską, ponieważ nie ma na kontynencie innego tego typu przykładu budowy specjalnych konstrukcji, których rolą byłoby odtworzenie dawnych fortyfikacji.

Część z odtworzonych szańców powstała w pierwszych latach XX wieku, część na samym początku I wojny światowej w 1914 r. Bateria ta była częścią pozycji piechoty długości ponad kilometra, które biegły wzdłuż potoku Sudół.

Według historyków te umocnienia to rzadki na terenie Twierdzy Kraków przykład obiektów, które powstały już w czasie I wojny światowej. Są też równocześnie świadectwem, że ówcześni wojskowi stale dostosowywali fortyfikacje do zmieniającej się sztuki prowadzenia walk.

Bateria B.3 została zbudowana na planie trapezu. Jej częścią były kamienno-ceglane schrony przykryte żelbetowym stropem. Otaczał ją niski i szeroki nawet na 8 m wał ziemny. W 1914 roku uzbrojenie baterii stanowiły cztery armaty M.61 kalibru 150 mm, które obsługiwało 59 żołnierzy (oficer i 58 szeregowych).

Obok baterii powstał szaniec piechoty, którego częścią były niewielkie koszary zbudowane z drewna i stali oraz przykryte ziemią. Jego załogą było 57 żołnierzy (oficer i 56 szeregowych, tj. połowa kompanii piechoty).

Obiekty te wchodziły w skład fortu 44 Tonie, o nazwie zaczerpniętej od pobliskiej wioski, którego budowa rozpoczęła się w 1878 roku. Początkowo był on drewniano-ziemną konstrukcją, której zadaniem była obrona północno-zachodniego obszaru Twierdzy oraz Traktu Olkuskiego, czyli dzisiejszych ulic Łokietka (w Krakowie), Szydło (w Modlnicy) i Granicznej (w Giebułtowie).

Według badaczy historii inżynierii wojskowej rozwój technologii bardzo szybko wymusił przebudowę fortu. Już w latach 1881-1883 dostosowano go do wymagań ówczesnego pola walki i zamieniono w typowy fort artyleryjski. Dzięki temu stał się on jednym z kluczowych elementów obrony pobliskiej doliny Prądnika.

Kolejna przebudowa trwała w latach 1902-1909 i zmieniła ten obiekt w fort pancerny. Tonie, które zaledwie ćwierć wieku wcześniej były jedynie drewnianymi umocnieniami, stały się jednym z najnowocześniejszych fortów w Europie i najdroższym obiektem Twierdzy Kraków.

Ostrzał artyleryjski zapewniały działa kalibru 150 mm. Znajdowały się tu, jedyne w tym czasie w tej części kontynentu, wysuwane obrotowe wieże pancerne i jedne z pierwszych na świecie kopuł pancernych typu Senkpanzer M.02 ze stanowiskami karabinów maszynowych. Te ostatnie to dziś najstarsze tego typu zachowane kopuły na świecie.

Fort nigdy nie wziął bezpośredniego udziału w walkach I wojny światowej. Po Wielkiej Wojnie korzystały z niego wojska polskie, a w czasie II wojny światowej służył Niemcom jako skład broni. Podobną funkcję – składu amunicji – pełnił w okresie PRL. Zniszczony wówczas i zaniedbany, w ostatnich latach stopniowo odzyskuje dawny blask.

Źródło:

Polska Agencja Prasowa

Autor:

Radio Kraków

Opracowanie:

Justyna Polewska-Nowicka

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Zobacz także

                
        Nowy właściciel wyburzył halę fabryczną, a wraz z nią... zabytkowy fort

                calendar_today
                Wtorek, 2018.04.17            

            share
        
            search
        
        Małopolska tuż-tuż

        Szlak Twierdzy Kraków

                calendar_today
                Piątek, 2021.08.20            

                                                                                                                Mateusz                                         Bożek
                                                                    
            share
        
            search
        
        Zrujnowany kiedyś, dziś zachwyca. Drugie życie fortu św. Benedykta 

                calendar_today
                Niedziela, 2025.07.20            

                                                                                                                Bartłomiej                                        Ziaja
                                                                    
            share
        
            search

Najnowsze

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.

Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]

Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na Facebooku oraz Twitterze

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Szańce Fortu 44 Tonie jak z początków XX wieku. Odtworzono je w ramach budowy S52

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Zobacz także

Nowy właściciel wyburzył halę fabryczną, a wraz z nią... zabytkowy fort

Szlak Twierdzy Kraków

Zrujnowany kiedyś, dziś zachwyca. Drugie życie fortu św. Benedykta

Najnowsze

Kraków Airport: przekierowane loty z powodu mgły

Kardynał Ryś przejmuje „pole minowe”. Co zostawił po sobie abp Jędraszewski?

Ewa Lipska z odznaką "Honoris Gratia"

Pożar w restauracji na Krupówkach. Dwie osoby w szpitalu

Napad na jubilera na osiedlu Tysiąclecia w Krakowie. Trwają poszukiwania sprawców

Kraków: potrącenie pieszego. Na miejsce przyleciał śmigłowiec LPR

Kolejna akcja CBA w Nowym Sączu. Śledczy nie ujawniają szczegółów

Pogrzeb wariantów S7. Przed siedzibą GDDKiA znów protestowali mieszkańcy

Tajemnice obrazu z Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie. Naukowcy ustalą autora renesansowego dzieła?

W magistrackiej broszurze Tarnów nie informuje mieszkańców o podwyżkach, jest za to sporo o sukcesach

Wyzwanie dla najlepszych: ekoedukacja

"OPW z dronem" - wojsko wyszkoli licealistów z obsługi bezzałogowców

Wypadek w Inwałdzie oraz potrącenie w Libiążu

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Szańce Fortu 44 Tonie jak z początków XX wieku. Odtworzono je w ramach budowy S52

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Zobacz także

Nowy właściciel wyburzył halę fabryczną, a wraz z nią... zabytkowy fort

Szlak Twierdzy Kraków

Zrujnowany kiedyś, dziś zachwyca. Drugie życie fortu św. Benedykta

Najnowsze

Kraków Airport: przekierowane loty z powodu mgły

Kardynał Ryś przejmuje „pole minowe”. Co zostawił po sobie abp Jędraszewski?

Ewa Lipska z odznaką "Honoris Gratia"

Pożar w restauracji na Krupówkach. Dwie osoby w szpitalu

Napad na jubilera na osiedlu Tysiąclecia w Krakowie. Trwają poszukiwania sprawców

Kraków: potrącenie pieszego. Na miejsce przyleciał śmigłowiec LPR

Kolejna akcja CBA w Nowym Sączu. Śledczy nie ujawniają szczegółów

Pogrzeb wariantów S7. Przed siedzibą GDDKiA znów protestowali mieszkańcy

Tajemnice obrazu z Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie. Naukowcy ustalą autora renesansowego dzieła?

W magistrackiej broszurze Tarnów nie informuje mieszkańców o podwyżkach, jest za to sporo o sukcesach

Wyzwanie dla najlepszych: ekoedukacja

"OPW z dronem" - wojsko wyszkoli licealistów z obsługi bezzałogowców

Wypadek w Inwałdzie oraz potrącenie w Libiążu

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię