Obszar Strefy Czystego Transportu
Strefa Czystego Transportu będzie obowiązywać do granic czwartej obwodnicy, czyli na większości terytorium miasta, z wyjątkiem obrzeży, w tym Wzgórz Krzesławickich i Swoszowic.
Wymogi dla pojazdów
Wjazd do strefy będzie możliwy wyłącznie dla pojazdów spełniających określone normy emisji spalin:
-
Samochody osobowe i dostawcze do 3,5 tony:
-
benzynowe: minimum norma Euro 4 (rok produkcji 2005 lub nowszy),
-
z silnikiem Diesla: minimum norma Euro 6 (rok produkcji 2014 lub nowszy).
-
-
Pojazdy powyżej 3,5 tony (ciężarowe, autobusy):
-
benzynowe: minimum norma Euro 4 (od 2005 roku),
-
Diesle: minimum norma Euro 6 (od 2012 roku).
-
Zwolnienia dla mieszkańców
Bezterminowe zwolnienia z ograniczeń będą przysługiwać mieszkańcom miasta, którzy są właścicielami, współwłaścicielami lub użytkownikami długoterminowymi pojazdów (leasing, najem, auta służbowe). Warunkiem uzyskania zwolnienia jest wcześniejsza rejestracja pojazdu w systemie Zarządu Transportu Publicznego (ZTP).
Zwolnienie obejmie pojazdy zakupione przed wejściem w życie uchwały, niezależnie od poziomu emisji spalin. Rejestracji będzie można dokonać online w specjalnie przygotowanym systemie zarządzania SCT lub osobiście w wyznaczonych punktach na terenie miasta. Zwolnienia będą przyznawane po pozytywnej weryfikacji dokumentów oraz statusu właściciela.
Kto jeszcze może wjechać do SCT?
Z zakazu wjazdu do strefy wyłączone zostaną również:
-
pojazdy zgłoszone przez osoby posiadające kartę parkingową dla osób z niepełnosprawnościami,
-
samochody dowożące pacjentów do placówek medycznych w strefie – po wcześniejszym zgłoszeniu,
- pojazdy specjalne – m.in. maszyny budowlane, techniczne, rolnicze czy kampery – ze względu na incydentalny charakter ich użytkowania,
-
pojazdy zabytkowe, wykorzystywane okazjonalnie, np. podczas wydarzeń kulturalnych.
A co z kierowcami pojazdów niespełniających norm, którzy nie są mieszkańcami Krakowa?
Pojazdy, które nie spełniają wymogów emisyjnych i nie należą do mieszkańców Krakowa, będą mogły wjeżdżać do strefy jeszcze przez trzy lata – od 1 stycznia 2026 r. do 31 grudnia 2028 r. – jednak tylko po wniesieniu stosownej opłaty.
Przewidziano trzy formy opłat:
-
Opłata godzinowa: 2,50 zł za każdą godzinę przebywania w SCT.
-
Opłata dzienna:
-
5 zł za dobę w 2026 roku,
-
15 zł za dobę w 2027 roku.
-
-
Abonament miesięczny:
-
100 zł w 2026 r.,
-
250 zł w 2027 r.,
-
500 zł w 2028 r.
-
Dodatkowo, wszystkie pojazdy zarejestrowane poza granicami Polski, w tym także te z państw Unii Europejskiej, będą musiały zostać zgłoszone w systemie SCT przed pierwszym wjazdem do strefy.
Konsultacje, protesty, wreszcie burzliwa dyskusja przed głosowaniem
Podczas burzliwych obrad Rady Miasta Krakowa większość poprawek łagodzących zapisy uchwały o Strefie Czystego Transportu została odrzucona. Radni PiS bezskutecznie wnioskowali o ograniczenie SCT jedynie do Starego Miasta oraz złagodzenie norm emisji spalin – proponowali m.in. dopuszczenie starszych pojazdów benzynowych (Euro 3) i diesli (Euro 4). Odrzucono także poprawkę radnego Grzegorza Stawowego (KO), który postulował dopuszczenie diesli z normą Euro 5.
Jedyna przyjęta poprawka dotyczyła zobowiązania prezydenta miasta do indywidualnego poinformowania mieszkańców o zasadach SCT.
Uchwała została przegłosowana stosunkiem głosów: 24 za, 12 przeciw (PiS), 6 wstrzymujących się (Kraków dla Mieszkańców).
Dyskusji towarzyszyły emocje – pod magistratem protestowali przeciwnicy SCT, a w sali obrad zawisły transparenty zwolenników z hasłami o czystym powietrzu.
Zwolennicy wskazywali na potrzebę ograniczenia emisji NO₂, powołując się na ustawę o elektromobilności i wojewódzki program ochrony powietrza. Przeciwnicy ostrzegali przed dyskryminacją mniej zamożnych kierowców, wzrostem cen usług i brakiem jasnych zasad egzekwowania przepisów.
Prezydent Aleksander Miszalski (PO) zapewnił, że SCT powstała po konsultacjach społecznych i jest łagodniejsza niż wcześniejsze propozycje. Przypomniał, że 78 proc. NO₂ w Krakowie pochodzi z transportu, a SCT – obok zakazu palenia węglem – ma być kolejnym krokiem ku lepszemu powietrzu.
Dyrektor ZTP, Łukasz Franek, poinformował, że kontrolą zajmie się straż miejska, wspierana przez system kamer. Rejestracja pojazdów w systemie SCT ma być prosta, a mandat za nieuprawniony wjazd sięgnie nawet 500 zł.