Komisja Europejska podjęła decyzję o zakwalifikowaniu polskiej fabryki sztucznej inteligencji do europejskiego programu wraz z dofinansowaniem. Fabryka Sztucznej Inteligencji Gaia w Krakowie otrzyma dofinansowanie w wysokości łącznej ok. 300 mln zł na budowę najnowocześniejszej infrastruktury obliczeniowej i rozwój sztucznej inteligencji, dzięki czemu Polska dołącza do elity krajów Unii Europejskiej, do tej ścisłej czołówki
– poinformował w piątek Standerski.
Wyjaśnił, że KE określiła wartość dofinansowania dla fabryki na poziomie ok. 38 mln euro, czyli 150 mln zł. Pozostałą część mają dołożyć Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwo Cyfryzacji. Wiceminister zaznaczył, że z krakowskiej fabryki AI będą mogli korzystać naukowcy, przedsiębiorcy i administracja publiczna.
Zwrócił też uwagę, że Polska znajduje się w gronie trzech państw Unii Europejskiej, obok Niemiec i Hiszpanii, które mają nie jedną, a dwie fabryki sztucznej inteligencji.
Wiceministra nauki Maria Mrówczyńska zaznaczyła, że głównym liderem w konsorcjum jest AGH, czyli wiodąca uczelnia, jeśli chodzi o nauki inżynieryjno-techniczne, które – jak określiła – będą budowały i kreowały przyszłość naszego kraju. AGH będzie wspierana przez inne polskie uczelnie, w tym Politechnikę Gdańską, Politechnikę Wrocławską, Uniwersytet Jagielloński oraz Uniwersytet Warszawski – dodała. Poza tym w konsorcjum znalazły się instytucje NASK, OPI (Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy – PAP) oraz przedstawiciele otoczenia społeczno-gospodarczego.
Wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski wskazał z kolei, że fabryki sztucznej inteligencji umożliwią m.in. szybszą diagnostykę i analizę chorób onkologicznych. – To po prostu szansa, że przeżyjesz raka, wygrasz z chorobą. To szansa na to, że nie będziesz czekał na diagnozę tygodniami, miesiącami, ale może dniami albo godzinami. Sztuczna inteligencja to również zarządzanie kryzysowe. To na przykład przewidywanie powodzi poprzez szybką diagnostykę, ale też analitykę zmian pogodowych – zaznaczył Gawkowski.
Dodał, że fabryki AI dzięki analityce zbiorów i pogody mogą wspomóc w przeciwdziałaniu suszy lub zmniejszyć zużycie surowców i energii. Wskazał, że dzięki AI na przykład w hutach będzie można zaoszczędzić 15 proc. zużycia energii. Przekazał także, że sztuczna inteligencja może też m.in. analizować ruch drogowy w miastach, co przyczynić się może do wyeliminowania korków.
„Drugi AI Factory dla Polski. Kolejny raz jesteśmy w gronie zwycięzców. Krakowski Cyfronet przy Akademickim Centrum Komputerowym AGH Kraków otrzyma z KE pełne wnioskowane dofinansowanie – ponad 140 mln zł. To będzie następny, po PCSS w Poznaniu, AI Factory w Polsce. Inwestujemy w AI, bo dzięki temu Polska będzie wdrażać najbardziej zaawansowane technologie” – napisał w piątek na portalu X minister finansów Andrzej Domański.
Jak wyjaśniło w komunikacie Ministerstwo Cyfryzacji, Gaia AI Factory to projekt o łącznej wartości ok. 300 mln zł lub 70 mln euro, który jest współfinansowany w równych częściach przez Polskę i Komisję Europejską w ramach programu Europejskiego Wspólnego Przedsięwzięcia w zakresie Obliczeń Wielkiej Skali (EuroHPC JU).
„Celem inicjatywy jest stworzenie infrastruktury i ekosystemu wspierającego rozwój zaawansowanych technologii sztucznej inteligencji, zgodnych z europejskimi wartościami zaufania, przejrzystości i odpowiedzialności. Gaia AI Factory będzie przyspieszać rozwój i wdrażanie technologii sztucznej inteligencji w Polsce. Projekt obejmuje rozbudowę krajowej infrastruktury superkomputerowej, udostępnienie zaawansowanych repozytoriów danych oraz programy rozwoju kompetencji – od specjalistycznych szkoleń po rozwój talentów w obszarze AI” – dodał resort. Fabryka skoncentruje się na trzech strategicznych obszarach: ochronie zdrowia, sektorze kosmicznym oraz rozwoju dużych modeli językowych (LLM).
MC wyjaśniło również, że nowa infrastruktura powstanie w oparciu o superkomputer nowej generacji, wyposażony w ponad tysiąc układów GPU, zoptymalizowanych pod kątem treningu i wdrażania modeli AI.
Gaia AI Factory powstaje w ramach ogólnoeuropejskiego programu Fabryk AI, koordynowanego przez EuroHPC JU. Polska już wcześniej stała się ważnym uczestnikiem tej sieci dzięki poznańskiemu projektowi PIAST AI Factory, realizowanemu przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS). Oba ośrodki – PIAST i Gaia – będą ściśle współpracować z fińską LUMI AI Factory, tworząc rozproszony ekosystem wspierający badania, innowacje i wdrażanie zaufanych rozwiązań sztucznej inteligencji w Europie – poinformował resort.
Polska, wraz z Estonią, Litwą i Łotwą, uczestniczy również w projekcie AI Gigafactories – nowej inicjatywie Komisji Europejskiej, której celem jest rozwój infrastruktury obliczeniowej nowej generacji dla modeli AI o bilionach parametrów. Podczas gdy Fabryki AI zapewniają przestrzeń do szkolenia, testowania i wdrażania modeli sztucznej inteligencji w skali krajowej, Gigafabryki AI będą stanowić europejskie centra o mocy umożliwiającej rozwój najbardziej zaawansowanych modeli i aplikacji – w tym systemów multimodalnych, symulacyjnych czy językowych. Oba projekty są ze sobą komplementarne i kluczowe dla budowy suwerennego, europejskiego ekosystemu AI – łączącego moc obliczeniową, dane i wiedzę w ramach wspólnej infrastruktury badawczej i przemysłowej. (