Rozróżnia także istotną kwestię między cechami psychopatycznymi a psychopatią jako diagnozą kliniczną , podkreślając, że granica bywa płynna, ale niezwykle ważna diagnostycznie i społecznie.
Psychopatia, socjopatia, zaburzenie antyspołeczne
Psychopatia, dziś zastępowana raczej terminem antyspołeczne zaburzenie osobowości , to – jak zaznacza ekspert – pojęcie historyczne, które wciąż powraca. Szafrański przybliża różnice:
Psychopatia akcentuje cechy osobiste, socjopatia – wpływy społeczne. Dziś oba pojęcia bywają używane zamiennie, choć nie są już oficjalnie klasyfikowane w aktualnych systemach diagnostycznych jak ICD-11 czy DSM-5.
Co naprawdę charakteryzuje osobę z zaburzeniem antyspołecznym?
Do typowych cech zaliczamy:
łamanie norm społecznych i moralnych ,
brak empatii, poczucia winy i żalu ,
impulsywność i agresja ,
manipulacja i wykorzystywanie innych dla własnych celów ,
podejmowanie ryzykownych działań i lekceważenie odpowiedzialności .
Współczesne klasyfikacje medyczne odchodzą od sztywnych ram i skupiają się bardziej na zachowaniach niż trwałych cechach osobowości.
Czy każdy może zostać psychopatą?
Nie. Mówimy tu o trwałym wzorcu zachowań, który rozwija się przez lata, nie o jednorazowych sytuacjach stresowych czy ekstremalnych reakcjach
- mówi Marcin Szafrański. Zwraca uwagę, że choć pewne cechy „psychopatyczne” mogą chwilowo wystąpić u każdego – np. brak empatii w sytuacji zagrożenia – to nie oznacza, że mamy do czynienia z zaburzeniem.
Skąd się bierze to zaburzenie?
Z badań wynika, że czynniki genetyczne odgrywają tu dużą rolę . Na przykład mutacje genów odpowiedzialnych za metabolizm serotoniny zwiększają ryzyko. Wpływ mają także czynniki środowiskowe i wychowawcze. Współczesne podejście to model wieloczynnikowy , uwzględniający interakcje genów i środowiska.
Leczenie – czy psychopatia jest uleczalna?
Psychopatia w tradycyjnym ujęciu uchodzi za nieuleczalną, ale pewne formy terapii mogą poprawiać funkcjonowanie osoby z tym zaburzeniem
– tłumaczy Szafrański. Najlepiej przebadaną formą jest terapia dialektyczno-behawioralna , która pomaga regulować emocje i uczyć się reakcji społecznie akceptowalnych. Wspomagająco stosowana bywa również farmakoterapia.
Mity: psychopata to mężczyzna i geniusz?
Dane pokazują, że trzykrotnie częściej diagnozuje się to zaburzenie u mężczyzn . Jednak mit o ponadprzeciętnej inteligencji psychopatów nie znajduje potwierdzenia w badaniach. Wręcz przeciwnie – niektóre pokazują, że ich zdolności poznawcze bywają niższe niż przeciętne , zwłaszcza w zakresie tzw. inteligencji społecznej.
Psychopatia a zawody
W niektórych zawodach – jak liderzy, menedżerowie, dziennikarze, chirurdzy – łatwiej dostrzec pewne cechy związane z psychopatią. „Ale to nie znaczy, że osoby wykonujące te zawody są psychopatami” – podkreśla Szafrański. Czasem chodzi o zdolność do szybkiego podejmowania decyzji, niską reaktywność emocjonalną czy dominację – cechy pożądane w kontekście zawodowym, a nie patologiczne.
Wyślij opinię na temat artykułu
Komentarze (0)
Brak komentarzy
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit.
Amet architecto
asperiores deleniti dicta dolores earum illo iste
Posłuchasz nas
Kraków 101.6 MHz
Tarnów 101 MHz
Zakopane 100 MHz
Andrychów 98.8 MHz
Gorlice 97.4 MHz
Krynica-Zdrój 102.1 MHz
Rabka-Zdrój 87.6 MHz
Szczawnica 90 MHz
Nowy Sącz 90 MHz
