Złość – emocja trudna, ale potrzebna
Złość to jedna z podstawowych emocji, która – choć często nieakceptowana – pełni ważną funkcję ostrzegawczą i energetyzującą.
Jak mówi Marcin Szafrański:
„Złość jest ważnym i pożytecznym często składnikiem naszego życia” – może chronić nasze granice i wskazywać, że coś w otoczeniu nam zagraża.
Złość to nie agresja – ważne jest to rozróżnienie
Często utożsamiamy złość z agresją, tymczasem są to zupełnie różne zjawiska.
„Złość jest emocją, a agresja jest zachowaniem” – podkreśla psycholog. Agresja może być wyrazem złości, ale może też wynikać z innych emocji lub intencji.
Gniew, irytacja, wściekłość – słowny pejzaż złości
W języku i kulturze mamy wiele słów opisujących różne natężenia złości – gniew, furia, frustracja. Psycholog zaznacza, że:
„Frustracja nie jest emocją, ale sytuacją blokującą działanie i generującą cały koktajl emocjonalny”.
Wściekłość to z kolei stan skrajny, trudny do opanowania, który często przeradza się w agresję lub intensywną ekspresję.
Złość jako sygnał i impuls do działania
Złość nie tylko ostrzega, ale też mobilizuje.
„Gniew może być związany z głęboką niezgodą na sytuację, w której się znajdujemy – społeczną, zawodową, osobistą” – mówi Szafrański, przywołując Iliadę jako dowód kulturowej siły tej emocji.
Tłumienie złości – droga do problemów
Zabranianie sobie lub innym odczuwania złości może być szkodliwe.
„Niepozwalanie sobie na złość to wysiłek, który nas obciąża. To też odbieranie sobie prawa do obrony przed niekorzystnymi bodźcami” – ostrzega psycholog.
Tłumiona złość może się kumulować i w niekontrolowany sposób eksplodować.
Złość w dzieciństwie – zakazana emocja?
Kultura często zabrania dzieciom się złościć, co zostawia ślad w dorosłym życiu.
„Zakaz złoszczenia się jest kontrfaktyczny. Dziecko i tak tej emocji doświadczy” – podkreśla Szafrański.
Ważne, by dzieciom pozwalać na przeżywanie złości, ale równocześnie uczyć je, jak ją bezpiecznie wyrażać.
Złość kobiet i mężczyzn – różnice kulturowe, nie biologiczne
Kulturowo mężczyźni częściej mają przyzwolenie na wyrażanie złości.
„Złość u kobiet jest częściej tłumiona, a jej ekspresja bardziej subtelna” – komentuje Szafrański.
Z badań wynika, że mężczyźni mają trudność z rozpoznawaniem złości u kobiet, co może prowadzić do bagatelizowania ich emocji.
Jak regulować złość? Praktyczne sposoby
Psycholog proponuje konkretne techniki radzenia sobie ze złością:
-
techniki oddechowe,
-
odłączenie się od stresującej sytuacji,
-
sport (np. boks) jako bezpieczny sposób wyładowania emocji,
-
świadome wyrażanie złości w sposób nieszkodliwy dla innych.
„Regulacja emocji to umiejętność, którą można wyćwiczyć” – podkreśla ekspert.
Złość w związku – jak się nie nakręcać nawzajem?
W relacjach złość często prowadzi do tzw. pętli eskalacji.
„Obie osoby chcą zakończyć konflikt, ale złość musi zostać wypowiedziana” – mówi psycholog.
Pomocna bywa tu jasna komunikacja, ustalenie zasad i danie sobie przestrzeni na wyciszenie.
Przeklinanie i krzyczenie – bezpieczny wentyl?
Zaskakująco, nawet przekleństwa mogą pełnić funkcję regulującą.
„Puszczenie solidnej wiązanki w warunkach bezpiecznych może pomóc upuścić emocje” – zauważa Szafrański.
„Ważne jest, by nie ranić innych” – dodaje.