Audycja z dn.25.04.2021 r.

ZAGADKA REGIONALNA (25.04.)

Duchowny rzymskokatolicki, starszy kapelan Wojska Polskiego.

Urodził się w 1889 roku, jako syn Jana i Marii z domu Jarotek, w WOLI WIERUSZYCKIEJ. (dziś to wieś w gminie ŁAPANÓW w powiecie bocheńskim)

Został ochrzczony w kościele w ŁAPANOWIE. W tej wsi się wychowywał i ukończył czteroklasową szkołę powszechną.

Maturę zdał w 1909 r. w BOCHNI, po czym i wstąpił do seminarium duchownego w Krakowie. W 1913 r. w Katedrze Wawelskiej otrzymał święcenia kapłańskie z rąk księdza biskupa ADAMA STEFANA SAPIEHY.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w roku 1919 wstąpił do służby duszpasterskiej Wojska Polskiego otrzymując rangę starszego kapelana. (równorzędna wówczas stopniowi wojskowemu kapitana)

Brał udział w działaniach frontowych na Wileńszczyźnie, uczestniczył w Bitwie pod Dynenburgiem (styczeń 1920), wyprawie kijowskiej (kwiecień 1920), Bitwie Warszawskiej (sierpień 1920), Bitwie pod Sejnami (wrzesień 1920) oraz Bitwie nad Niemnem (wrzesień 1920).

Za bohaterstwo, odwagę oraz za wpływ na żołnierzy otrzymał w 1921 r. Krzyż Walecznych.

( fot. Wikipedia)

W dniu agresji Związku Sowieckiego na Polskę 17 września 1939 r. odprawił dla żołnierzy poranną Mszę świętą polową i tego samego dnia w drodze z Tarnopola do Buczacza, w okolicach Trembowli dostał się do sowieckiej niewoli.

Został zamordowany w KATYNIU, prawdopodobnie 9 kwietnia 1940 r. Przed egzekucją został zmasakrowany przez oprawców.

Dokonująca w  Katyniu, w 1943 r. obdukcji komisja sądowo-lekarska wskazała na bestialski sposób pozbawienia go życia.

Jego proces beatyfikacyjny zainicjował były jeniec Kozielska, zmarły w 2007 roku ksiądz ZDZISŁAW PESZKOWSKI.

Proszę podać imię i nazwisko tego duchownego, starszego kapelana Wojska Polskiego.

ADRES INTERNETOWY: [email protected]

                                     do godz. 7.30 dnia 25.04. 2021 r.

UPOMINKI:

płyta DVD " PARALEL WORDS” - JAREK ŚMIETANA, BALLET MUSIC

płyta CD „TRIP OF A LIFE TIME" Miłosz Bazarnik Trio

zestaw publikacji o OLKUSZU i Ziemi Olkuskiej

tom I "Biografii świętego Jana Pawła II HETMAN CHRYSTUSA" - autorstwa Jolanty Sosnowskiej

książka Jacka Sypienia i Tomasza Szygulskiego "POCZET STAROSTÓW RABSZTYŃSKICH"

( fot. Mach240390/Wikipedia)

Historyk JACEK TRAWKA - pracownik Muzeum Regionalnego Państwa Muszyńskiego dzieli się spostrzeżeniami po analizie dawnych akt muszyńskiego sądu.

 Zdjęcie ze zbiorów Muzeum Regionalnego Państwa Muszyńskiego

Władza sądownicza w Państwie Muszyńskim, będącym własnością biskupów krakowskich, należała do starosty, a sąd karał zazwyczaj rozbójników napadających na kupców przemierzających szlak z Polski na Węgry.

Sala tortur w nowym ratuszu muszyńskim  (fot. Barbara Rucka)

Tym razem  Jacek Trawka opowiada o trzech wyrokach w sprawach obyczajowych z XVIII w.

Posłuchaj!

(fot. Barbara Rucka)

Uczniowie gimnazjum męskiego w Olkuszu. 1913 rok ( fot. arch. Marka Piotrowskiego)

"ILCUSIANA" - to półrocznik popularno - naukowy wydawany przez Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną w OLKUSZU.

Najnowszy 24. numer ukaże się co prawda dopiero w czerwcu, ale już teraz historyk JACEK SYPIEŃ - redaktor naczelny tego periodyku, omawia artykuł swego autorstwa "Szkolnictwo powszechne na Ziemi Olkuskiej w latach 1914 - 1939"

Wyjaśnia też jak zupełnie przypadkowo zainteresował się tym tematem, a motywem podjęcia badań była akcja z 1926 r. pisania laurek przez dzieci polskie, z okazji 150 rocznicy ogłoszenia Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych.

Posłuchaj!

Znawca historii Krakowa MICHAŁ KOZIOŁ powraca do wydarzeń początku roku 1919 i do skandalu jaki wydarzył się w ówczesnej kawiarni "TEATRALNA".

Na tym miejscu wcześniej znajdowała się kawiarnia "PAON" Ferdynanda Turlińskiego, którą w czasach "Młodej Polski", jeszcze zanim rozbłysła gwiazda "Jamy Michalika", odwiedzali wybitni artyści ze Stanisławem Przybyszewskim na czele.

W pierwszych miesiącach niepodległej Polski kawiarnia "Teatralna" gromadziła też artystów, ale już nie najwyższych lotów.

22 stycznia 1919 r. wydarzył się tam skandal, który doprowadził do zamknięcia lokalu, co obszernie opisywała krakowska prasa.

O co poszło? Czy była to w istocie zaplanowana prowokacja?

Posłuchaj!

Mieszkanka CHOCZNI koło WADOWIC, regionalistka red. MARIA BIEL -PAJĄKOWA jest współautorką (wraz z córką AGNIESZKĄ JUSIŃSKĄ) publikacji "DOTKNIĘCI ISKRĄ BOŻĄ - o artystach, twórcach i pasjonatach w dziej Choczni wpisanych".

Zamieściła w niej biogram JÓZEFA WIDLARZA (1920 - 2019) muzyka i tekściarza, urodzonego w Choczni, który miał zostać stolarzem, a stał się muzykiem.

Jego życiorys zasługuje na filmowy scenariusz.

Żołnierz września (walczył pod rozkazami kpt.Kazimierza Ryłki, syna byłego kierownika choczniańskiej szkoły), jeniec niemieckich obozów koncentracyjnych, w tym " KL Dachau", żonaty z Austriaczką, po II wojnie osiadł w Chicago.

Nie zapomniał o Polsce i siedmiokrotnie przyjeżdżał w rodzinne strony.

Posłuchaj!

(fot.Jacek Halicki/Wikipedia)

Był  zootechnikiem, wybitnym hodowcą zwierząt, głównie koni. Do 1917 r. związany z Petersburgiem, po rewolucji październikowej  przeniósł się do Kijowa, by w 1919 r. zamieszkać w niepodległej Polsce.

ROMAN PRAWOCHEŃSKI (ur.1877 Liwienka w guberni woroneskiej, zm. 1965 r. Kraków). Od 1926 r. był  profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, został aresztowany w listopadzie 1939 r. w ramach "Sonderaktion Krakau"  i osadzony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen.

Od 1945 r. był profesorem Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, a od 1953 r.  pracował w Wyższej Szkoły Rolniczej w Krakowie.

Z okazji jubileuszu 60.lecia Wydziału Hodowli   krakowskiego Uniwersytetu Rolniczego  wydane zostały pamiętniki  prof. Romana Prawocheńskiego.
Jego życie i naukowy dorobek przybliża  prof. JAN SZAREK, emerytowany profesor Uniwersytetu Rolniczego.

Posłuchaj!