Rozmowa, upomnienie, grzywna
W samym Tarnowie i powiecie tarnowskim służby sanepidu mają informację o 862 rodzicach, którzy nie zaszczepili 648 dzieci.
Postępowanie wobec nich zaczyna się od rozmowy i wyjaśnień, potem pojawiają się upomnienia ze strony służb, a kończy się grzywną.
W odwołaniach, które do nas trafiają, rodzice argumentują, że nie mamy podstaw prawnych do ukarania za odmowę zaszczepienia dziecka. To nieprawda. Przepisy prawa umożliwiają nam nałożenie i wyegzekwowanie grzywny
- mówi Mateusz Wójcik, kierownik tarnowskiego sanepidu.
Grzywna za niezaszczepienie dziecka wystawiana jest przez służby wojewody. Kary zaczynają się od tysiąca złotych, mogą być nakładane wielokrotnie, jednorazowo nawet do 10 tysięcy złotych. W sumie sięgać mogą nawet 50 tysięcy złotych.
Od początku 2025 roku w całej Małopolsce wystawiono już 220 wniosków o ukaranie rodziców grzywną po raz pierwszy - w takim przypadku kara wynosi 1000 złotych. 60 wniosków dotyczyło drugiego ukarania – wtedy grzywna wynosi 1500 złotych. Z kolei 69 wniosków to kary wystawione po raz trzeci – wtedy grzywna sięga już 2500 złotych. Co istotne – kara nakładana jest na obydwoje rodziców.
Suma wystawionych w tym roku grzywien przez służby Wojewody Małopolskiego to 480 tysięcy złotych. Do połowy lipca, w związku z karami za nieszczepienie dzieci, rodzice w Małopolsce zapłacili już około 260 tysięcy złotych.
Kontrola kart szczepień
W kwietniu w całym kraju rozpoczęła się kontrola kart szczepień. Ministerstwo Zdrowia zadeklarowało, że karty szczepień będą elektroniczne do końca 2025 r. Podobnie jak obecnie w przypadku szczepień na grypę, informacje o wszystkich 13 obowiązkowych szczepieniach dziecka będą dostępne na Internetowym Koncie Pacjenta (IKP).
Główny Inspektor Sanitarny Paweł Grzesiowski, zapowiadając kontrolę kart szczepień w styczniu, powiedział, że spodziewa się, że kontrola ujawni grupy niezaszczepionych dzieci. Według niego nawet kilka procent, czyli co najmniej kilkaset tysięcy osób, to dzieci, które z systemu zniknęły.
W listopadzie 2024 r. ukazał się raport pokontrolny Najwyższej Izby Kontroli. Wykazał on, że brakuje dokładnych danych o liczbie osób, które powinny być zaszczepione, ilu osobom wykonano szczepienia oraz o liczbie odmów.
NIK ostrzegł, że dalszy wzrost odmów szczepień może doprowadzić do wybuchu epidemii groźnych dla życia chorób.
Obowiązkowe szczepienia dla dzieci
Do obowiązkowych należą szczepienia przeciwko: gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, błonicy, krztuścowi, tężcowi, ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (poliomyelitis), odrze, śwince, różyczce, inwazyjnemu zakażeniu Streptococcus pneumoniae (pneumokokowym), inwazyjnym zakażeniom Haemophilus influenzae typu B, zakażeniom wywołanym przez rotawirusy, ospie wietrznej.
Pierwsze szczepienia przeciwko gruźlicy oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu B dziecko otrzymuje jeszcze w szpitalu, w pierwszej dobie swojego życia. Kolejne szczepienia należy wykonać w 6–8 tygodniu życia dziecka. Wykonuje je wybrany przez rodziców lekarz w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej.
W 2023 r. zanotowano w Polsce ponad 87 tys. odmów szczepień, czyli kilkakrotnie więcej niż w poprzednich latach.