Niemcy: sąsiad nie taki zły, jak go malują

Joanna Lubecka
Wczoraj 19:43

Historię Polski świetnie skomentował jednym rysunkiem Andrzej Mleczko, wkładając w usta Pana Boga tworzącego świat takie słowa: "A Polakom zrobimy numer i umieścimy ich między Niemcami i Rosją". Na pewne uwarunkowania mamy wpływ – możemy budować własną siłę i pozycję, a na niektóre nie - musimy je zaakceptować. O poprawnych stosunkach z Rosją na razie możemy zapomnieć, ale z Niemcami musimy się dogadać.

Berlin, zdjęcie ilustracyjne, fot. Pixabay

Gdzie jest problem?

Pierwszym problemem, który dominował po 1989 r. jest odwrócona checklista spraw ważnych dla obu krajów. Jak pisze Anne Applebaum:

W Polsce można zacząć rozmowę od cen nieruchomości, wychowania dzieci czy nowych książek, ale finałem zawsze jest historia. Wojna przede wszystkim.

Niemiecka "ucieczka od historii" jest pragmatyczna, ale podyktowana jest również rolą Niemców w najnowszej historii – wolą o niej nie pamiętać, uznając jednocześnie, że z jej niechlubnych rozdziałów już się rozliczyli.

Niemcy nie rozumieją naszego żalu, bo kompletnie nie mają wiedzy o zbrodniach dokonanych w Polsce w czasie II wojny. Za to pamiętają wysiedlenia Niemców, które nazywają wypędzeniami.

Nie można jednak nie zauważyć, że sytuacja powoli się zmienia. W Niemczech prominentni politycy coraz częściej napomykają o zadośćuczynieniu dla Polaków (nie o reparacjach!), a w Polsce coraz rzadszy jest bezpośredni kontakt osób, które przeżyły wojnę z młodym pokoleniem, które zna wojnę już tylko z książek.

Niemiecka okupacja – prawda i mity

Emocje mają więc szansę opaść, jeśli pozwolą na to polityczni zagończycy. Zamiast żądać reparacji, które, jak twierdzą prawnicy, są nie do uzyskania, skupmy się na rozmowach o odszkodowaniach lub zadośćuczynieniu. Podejdźmy pragmatycznie, jak Grecy i Włosi – popatrzmy na historię jak na narzędzie polityki zagranicznej.

Być może pojawiający się ostatnio pomysł niemieckich inwestycji w polską obronność jako formę zadośćuczynienia ma sens. Wywierajmy presję, negocjujmy bez świateł kamer, wykorzystajmy propolskie lobby w Niemczech, działajmy pragmatycznie, bo zachodniego sąsiada nie uda nam się wymienić na innego. A ten, który jest, wcale nie jest taki zły.

Bezpieczeństwo

Historia stosunków polsko – niemieckich również współcześnie skutkuje brakiem zaufania. Zbyt wyrozumiała polityka Niemiec wobec Rosji po rozpadzie ZSRR (m.in. polityka energetyczna, budowa Nordstreamu, brak reakcji na imperialną politykę Rosji na Kaukazie, zażyłe konszachty Schrödera z Putinem) dała polskim rządom wystarczająco wiele powodów do nieufności.

Niemieckie (czy szerzej: zachodnie) pretensje do Polski o nadmierne przewrażliwienie wobec Rosji i wiara w powolną jej demokratyzację zakończyły się wraz z wybuchem pełnoskalowej wojny na Ukrainie i pojawieniem się rosyjskich dronów na niemieckim niebie. Polacy mogą odczuwać Schadenfreude, ale to krótkowzroczna polityka. Na polskim niebie też pojawiają się rosyjskie drony. I to jest nasz, polsko – niemiecki wspólny interes i wspólne (w ramach NATO) wyzwanie.

Realiści uważali, że najważniejszym zadaniem państwa jest przetrwanie. Dziś ani Polska, ani Niemcy nie są w stanie samodzielnie przeciwstawić się hybrydowym atakom Rosji. Obrońmy najpierw naszą suwerenność, a potem spierajmy się o historię. Jeśli nie chcemy ulegać żądaniom imperialnej Rosji, musimy być częścią zachodu w sensie geostrategicznym. A tu ciągle najsilniejszym państwem są Niemcy. Dla nich jesteśmy wschodnią flanką – to w ich żywotnym interesie leży bezpieczeństwo Polski.

Nie spodziewałabym się, że Hiszpania czy Portugalia w wypadku agresywnych zachowań Rosji będzie popierać eskalację działań wobec Rosji, ale Niemcy już tak. Ci, którzy dobrze znali pacyfistyczne (często naiwne) nastawienie elit i społeczeństwa niemieckiego, rozumieją, jak wielki zwrot dokonuje się na naszych oczach.

Bez kompleksów

Nowy kurs w niemieckiej polityce nazywany Zeitenwende (punkt zwrotny, strategiczny zwrot) dotyczy wszystkich dziedzin życia państwa. Przewartościowaniu ulega paradygmat długo negocjowanego politycznego „kompromisu za wszelką cenę”, bo dzisiejsze czasy wymagają szybkich decyzji.

System dobrobytu budowany przez dziesięciolecia na tanich surowcach z Rosji i eksporcie wysokotechnologicznych produktów sypie się w obliczu wojny na Ukrainie, możliwości chińskiego giganta i polityki celnej USA. Niemcy są w stanie kryzysu modelu państwa, a nie kryzysu koniunktury. Upada społeczne zaufanie do siły niemieckiej gospodarki, infrastruktura coraz bardziej odstaje od tej, której oczekiwalibyśmy od nowoczesnego państwa (cyfryzacja, energetyka, infrastruktura). Do tego dochodzi brak zdolności państwa do inicjowania i finansowania wielkich projektów inwestycyjnych.

W wielu obszarach Polska wyprzedziła Niemcy, choć oni ciągle w to nie wierzą (nazywam to nieprzyswojoną świadomością o polskich sukcesach). Niemieckie gazety ostatnio ciągle przypominają, że w Polsce prawie 70% Ukraińców pracuje i odprowadza składki zdrowotne, a ich wkład w polski budżet to ponad 15 mld zł, gdy tymczasem w Niemczech jedynie 18%. O poziomie cyfryzacji obu państw nie wspomnę. Od Niemców ciągle wiele możemy się nauczyć – również obserwując błędy, które popełnili np. w polityce migracyjnej.

Problemy mamy takie same: jak godzić niechęć społeczną do migrantów z zapotrzebowaniem rynku na siłę roboczą, jak ukrócić populizm i nie zakrzyczeć poważnych problemów poprawnością polityczną, jak zachęcać migrantów do podjęcia pracy. Nie warto grać w „głupią konkurencję prymusów”. Prowadźmy politykę bez naiwnej wiary w przyjaźń polsko-niemiecką, ale ze świadomością tego co możemy obustronnie zyskać.

Ważne, aby bez kompleksów negocjować ważne sprawy, poprawnie diagnozować obszary synergiczne, a rywalizować w tych, w których na dłuższą metę jest to korzystne. Banalne? Tak, ale innej drogi nie ma. Czas na eksperymenty już minął.

O AUTORCE:

Prof. Joanna Lubecka politolożka i historyczka, wykłada na Akademii Ignatianum w Krakowie. Pracuje również w Biurze Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie.

Autorka monografii „Niemiecki zbrodniarz przed polskim sądem. Krakowskie procesy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym” oraz publikacji naukowych i popularno – naukowych dotyczących historii Trzeciej Rzeszy, stosunków polsko - niemieckich oraz niemieckiej pamięci i polityki historycznej.

Źródło: opracowanie własne

Autor:

Joanna Lubecka

Opracowanie:

Justyna Polewska-Nowicka

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Zobacz także

                
        Polacy i Niemcy po 1945 roku 

                calendar_today
                Środa, 2019.05.08            

                                                                                                                Jolanta                                        Drużyńska
                                                                    
            share
        
            search
        
         Prawda czy fake?

        Co powiedziała Angela Merkel? To klasyczny przykład medialnego "łańcuszka sensacji"

                calendar_today
                Piątek, 2025.10.10            

                                                                                                                Kamil                                        Wszołek
                                                                    
            share
        
            search
        
        Wielkie muzyczne hity z Niemiec.  O muzyce sąsiadów wiemy niewiele

                calendar_today
                Poniedziałek, 2024.12.16            

                                                                                                                Paulina                                        Bisztyga
                                                                    
            share
        
            search

Najnowsze

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.

Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]

Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na Facebooku oraz Twitterze

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Niemcy: sąsiad nie taki zły, jak go malują

Gdzie jest problem?

Bezpieczeństwo

Bez kompleksów

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Zobacz także

Polacy i Niemcy po 1945 roku

Co powiedziała Angela Merkel? To klasyczny przykład medialnego "łańcuszka sensacji"

Wielkie muzyczne hity z Niemiec. O muzyce sąsiadów wiemy niewiele

Najnowsze

Baraże o mundial praktycznie pewne

45-letnia Polka zginęła w Tatrach Wysokich

Człowiek władzy – ofiara czy drapieżnik?

Zderzenie czterech samochodów w Lubniu na Zakopiance