Metan to bezwonny gaz towarzyszący złożom węgla kamiennego. Ponad dwie trzecie tego surowca wydobywanego w Polsce pochodzi z pokładów metanowych - w minionych dwóch latach przy eksploatacji węgla w całym polskim górnictwie wydzielało się rocznie przeszło 800 mln m sześc. tego gazu.

Ok. 40 proc. wydzielającego się w kopalniach metanu jest ujmowana w specjalne instalacje, a pozostała część trafia do atmosfery. Większość ujętego gazu jest wykorzystywana w instalacjach energetycznych. Według informacji Taurona tylko kopalnia Brzeszcze wykorzystuje cały pozyskany w procesie odmetanowania gaz.

"Zakład górniczy Brzeszcze to jedyna kopalnia w Polsce, w której zagospodarowujemy całość wychwytywanego metanu. Jest to możliwe m.in. dzięki pracy dwóch instalacji kogeneracyjnych, które uruchomiliśmy w ubiegłym roku. Takie kogeneracyjne jednostki zasilane gazem z pokładów węgla przynoszą podwójną korzyść – produkują tanią energię elektryczną i ciepło oraz ograniczają emisję metanu do atmosfery" – poinformował w poniedziałek wiceprezes Taurona ds. strategii i rozwoju Patryk Demski.

Dwie instalacje kogeneracyjne, zainstalowane w ub. roku przy Zakładzie Górniczym Brzeszcze, przetwarzają 20 mln m sześc. czystego metanu. Przedstawiciele Taurona podkreślają, iż spalanie metanu na potrzeby energetyczne to efektywny sposób wykorzystania tego gazu, przy jednoczesnej poprawie bezpieczeństwa pracy załogi kopalni.

"Aby ta technologia mogła mieć zastosowanie na szerszą skalę, potrzebujemy regulacji na poziomie unijnym i krajowym, pozwalających na stworzenie modelu finansowania budowy takich jednostek" – podkreślił wiceprezes Taurona ds. korporacyjnych Artur Warzocha.

Przyjęta w październiku 2020 r. strategia metanowa UE określa ambicje redukcji emisji metanu o 35-37 proc. do 2030 roku. Przyjmuje się, że potencjał cieplarniany metanu jest ok. 25-krotnie większy niż w przypadku dwutlenku węgla.

"W tym kontekście również polskie górnictwo musi zmierzyć się w najbliższych latach z wyzwaniem istotnego ograniczenia emisji tego gazu. Instalacje kogeneracyjne, jak widzimy na przykładzie Brzeszcz, stanowią efektywny sposób zagospodarowania metanu wychwytywanego w kopalniach" – ocenił, cytowany w poniedziałkowej informacji Taurona, wiceminister aktywów państwowych Piotr Pyzik.

Oprócz produkcji energii i ciepła z gazu ujętego w instalacje odmetanowania Tauron bada również możliwości wykorzystania metanu odprowadzanego z podziemnych wyrobisk wraz z powietrzem wentylacyjnym. "Pracujemy nad opracowaniem reaktorów katalitycznych, służących utylizacji metanu z powietrza wentylacyjnego z jednoczesnym odzyskiem energii" – poinformował wiceprezes spółki Nowe Technologie Piotr Apollo.

Z pokładów metanowych pochodzą cztery na pięć ton wydobytego w Polsce węgla. Na każdą z nich przypada średnio o ponad połowę więcej tego gazu niż przed kilkunastu laty. Około połowa wydobycia pochodzi z miejsc zaliczanych do czwartej, najwyższej kategorii zagrożenia metanowego.