Radio Kraków
  • A
  • A
  • A

Do zbiorów muzeum Auschwitz trafił niezwykły eksponat

Do zbiorów Muzeum trafiła batuta Franciszka Nierychło, dyrygenta pierwszej więźniarskiej orkiestry w obozie koncentracyjnym Auschwitz. Batuta na 32 centymetry długości. Jest wykonana z czarnego drewna, być może z mahoniu. Dzięki specjalistycznym badaniom w pracowniach konserwatorskich muzeum stwierdzono, że rękojeść i końcówka zrobione były z kości słoniowej, a rączkę zdobi motyw dekoracyjny. Batuta została wykonana najprawdopodobniej w latach 20. XX wieku w jednej z europejskich manufaktur, być może w Dreźnie.

Fot. Marcin Inglot/auschwitz.org

Franciszek (Franz) Nierychło pochodził ze Śląska. W latach 30. XX w. mieszkał w Krakowie, gdzie pracował na poczcie i jednocześnie kierował orkiestrą pocztową. Współpracował również z krakowską rozgłośnią Polskiego Radia, dla której przygotowywał zespoły muzyczne do nagrań, grając w nich na oboju. Na tym instrumencie grał również w orkiestrze Teatru im. Słowackiego. Według informacji byłych więźniów na początku okupacji miał rozpocząć współpracę z Niemcami, jednak gdy gestapo otrzymało donos, iż był uczestnikiem trzeciego powstania śląskiego, miał zostać aresztowany i osadzony w więzieniu.

Nierychło został przywieziony do obozu 20 czerwca 1940 r. z więzienia w Wiśniczu drugim transportem więźniów politycznych Polaków wraz z 312 osobami, skierowanymi do Auschwitz przez dowódcę Sipo u. SD w Krakowie. Otrzymał on numer 994. Na zachowanej karcie personalnej w rubryce „zawód” widnieje zapis: Muziker, Kapellmeister. W obozie pełnił funkcję kapo kuchni obozowej. Od późnej jesieni 1940 roku, aż do końca swojego pobytu w Auschwitz grał, a następnie dyrygował orkiestrą obozową w Auschwitz I.

Franciszek Nierychło został zwolniony z obozu w maju 1944 r. najprawdopodobniej w wyniku podpisania Volkslisty. Na stanowisku dyrygenta orkiestry obozowej zastąpił go Adam Kopyciński, którego cytował w swojej książce „Häftlingskapelle” Ignacy Szczepański: „Nierychło miał duże zasługi dla tej kapeli, ale kiedy wychodził z obozu jako ochotnik do Wehrmachtu, to dwadzieścia tysięcy ludzi gwizdało. Nie było takich, którzy by nie gwizdali”.

Po wojnie Franciszek Nierychło został aresztowany z powodu swojego postępowania w obozie i wyrokiem sądu w Gliwicach skazany na 12 lat więzienia. Wymiar kary został skrócony, gdyż jej część odpracował on w kopalni. Po opuszczeniu więzienia Nierychło grał na oboju w orkiestrze Państwowej Operetki w Łodzi. Zmarł 29 listopada 1977 r.

Fot. Marcin Inglot/auschwitz.org

 

 

 

 

(Marek Mędela/auschwitz.org/ko)

Wyślij opinię na temat artykułu

Najnowsze

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.

Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]

Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na  Facebooku  oraz  Twitterze

Kontakt

Sekretariat Zarządu

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Dodaj pliki

Wyślij opinię