Wojciech Gerson zaliczany jest do grona najwybitniejszych reprezentantów polskiego akademizmu. Oficjalny nurt jego twórczości obejmował tematykę historyczną, religijną, alegoryczną oraz portrety i na tym polu zdobył uznanie sobie współczesnych. Obecnie ceniony jest także jako autor pięknych pejzaży tatrzańskich.

Swoją tatrzańską przygodę rozpoczął na początku lat 60. XIX wieku, gdy w gronie przyjaciół, absolwentów warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych, odbywał wycieczki artystyczne po kraju. Młodzi artyści, zainteresowani odnową malarstwa pejzażowego i rodzajowego poprzez studia z natury, w 1860 roku odwiedzili Tatry.

Obrazy olejne Gersona z pierwszego pobytu w Tatrach (Odpoczynek w szałasie, 1862; Dzieci góralskie,1868; Igraszki dzieci góralskich, 1867), były głównie scenami rodzajowymi, w których krajobraz pełni rolę tła. W pracach tych widać jednak znajomość pejzażu oraz doskonały warsztat doświadczonego już rysownika i ilustratora. Dzieła z tego okresu nie były wówczas znane, gdyż nie doczekały się publikacji. Kariera artysty potoczyła się w innym kierunku, choć dla Gersona tatrzańskie wędrówki „pozostały skarbem doświadczenia i umiejętności na całe życie”.

Do malarstwa krajobrazowego wrócił dopiero w ostatnich dekadach XIX w., kiedy ponownie zbliżył się do Tatr. [...]

W późnych latach 80. malarstwo Gersona wyróżniał dojrzały realizm i indywidualny styl. W latach 90. powstały natomiast jego najwybitniejsze tatrzańskie pejzaże: Zwał skalisty w dolinie Białej Wody 1892; Wyschnięty potok w Tatrach, 1893 i Cmentarz w górach, 1894.

Wojciecha Gersona – urodzonego społecznika – zajmowała nie tylko sztuka, ale także zakopiańskie życie kulturalne oraz działalność napływowej inteligencji. Był świadkiem powstania Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego, a nawet ofiarował instytucji kilka swoich rysunków i okazów etnograficznych. .

Gerson uczestniczył też w spotkaniach związanych z pracami nad wielką Panoramą tatrzańską (1896). Wraz z Walerym Eljaszem podjęli się konsultacji artystycznej strony tego przedsięwzięcia, a nawet uczestniczyli w wyprawie rozpoznawczej (28 sierpnia 1894 roku) na wybrany przez Eljasza szczyt Miedzianego, skąd miały być malowane Tatry. Jako pedagog interesował się Szkołą Przemysłu Drzewnego.

Postać Gersona silnie inspiruje kolejne pokolenia. Również współcześni artyści nawiązują w swoich dziełach do jego prac i niepowtarzalnej spuścizny. Na przygotowywanej wystawie znalazł się więc niewielki aneks, który prezentuje odniesienia do postaci jednego z najwybitniejszych polskich pejzażystów.


( mat.pras.MT)