|
|
Kraków 101.6 MHz
Kraków
101.6 MHz
Tarnów
101,0 MHz
Nowy Sącz
90,0 MHz
Zakopane
100,0 MHz
Andrychów
98,8 MHz
Gorlice
97,4 MHz
Krynica-Zdrój
102,1 MHz
Rabka-Zdrój
87,6 MHz
Szczawnica
90,0 MHz
|
Kontakt 4080 (SMS)
DZIEJE SIĘ COŚ W TWOJEJ OKOLICY?
SKONTAKTUJ SIĘ!
12 200 33 33 (antena)
12 630 60 00 (recepcja)
4080 (SMS)
500 202 323 (SMS i MMS)
redakcja@radiokrakow.pl
Więcej
|
Przeglądaj playlistę
MENU
x
Wiadomości
Wybory
Wiadomości drogowe
Sport
Kultura
Audycje
Patronaty
Wszystko o DAB+
Blogi
O nas
Reklama
Galerie
Wideo
Ramówka
Z Archiwum Radia Kraków
Nasze akcje
Z radiowej biblioteki
Rozmowy
Słuchowiska Radia Kraków
Dialogi Europejskie
Muzyka
Poradniki
Gospodarka
Wyczyn i blamaż
Od Was
Dziennikarze
Wydawnictwa
OGLĄDAJ ONLINE
SŁUCHAJ RADIA KRAKÓW
MENU
x
Wiadomości
Wybory
Wiadomości drogowe
Sport
Kultura
Audycje
Patronaty
Wszystko o DAB+
Blogi
O nas
Reklama
Galerie
Wideo
Ramówka
Z Archiwum Radia Kraków
Nasze akcje
Z radiowej biblioteki
Rozmowy
Słuchowiska Radia Kraków
Dialogi Europejskie
Muzyka
Poradniki
Gospodarka
Wyczyn i blamaż
Od Was
Dziennikarze
Wydawnictwa
OGLĄDAJ
SŁUCHAJ

Czwartek, 7 września 2017, 08:59

Wielka Sztuka Małopolski

Pt. 20:05 - 20:30
PROWADZI:
Magdalena Łanuszka
Magdalena Łanuszka
Pt. 20:05-20:30
Z Małopolską wiąże się wiele wspaniałych dzieł sztuki: zarówno tych, które powstawały na tym terenie na przestrzeni wieków, jak i innych, które znajdują się dzisiaj w małopolskich kolekcjach. Nasze muzea, pałace czy kościoły kryją w sobie fascynujące skarby, od średniowiecza po sztukę współczesną. Jakie ciekawostki odnajdziemy w małopolskich obrazach i rzeźbach? Jakie historie wiążą się z ich autorami i fundatorami? Jak sztuka dawna koresponduje ze współczesną popkulturą? Historyk sztuki Magdalena Łanuszka zaprasza do niezwykłej podróży szlakiem małopolskich dzieł - w każdy piątek, po godzinie 20.

Magdalena Łanuszka: doktor historii sztuki, medie­wistka. Ma na koncie współpracę z różnymi instytucjami: w zakresie dydaktyki (wykłady z histo­rii sztuki i kul­tury europejskiej m.in. na Uniwersytecie Jagiellońskim), pracy badawczej (m.in. University of Glasgow, Polska Akademia Umiejętności), oraz popularyzatorskiej (m.in. dla Archiwów Państwowych, Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, Tygodnika Powszechnego). Autorka bloga o poszukiwaniu ciekawostek w sztuce: www.posztukiwania.pl.

Wielka Sztuka Małopolski - HISTORIA AUDYCJI
19 lipca
20:05
Bitwa pod Grunwaldem - część pierwsza
15 lipca 1410 roku na polach pod Grunwaldem wojska polsko-litewskie odniosły słynne zwycięstwo nad siłami Zakonu krzyżackiego; najsłynniejszym dziełem ilustrującym to wydarzenie jest niewątpliwie obraz Jana Matejki, namalowany w Krakowie,…
12 lipca
20:05
Cudzołożny związek Lancelota i Ginewry
Jednym z najpopularniejszych cyklów literackich średniowiecza był Cykl Arturiański, czyli zbiór różnych legend związanych z królem Arturem i Rycerzami Okrągłego Stołu. Głównym bohaterem tych opowieści był Lancelot, kochanek królowej…
5 lipca
20:05
Brzydkie Madonny
W trzynastym wieku w całej Europie rozkwitał kult maryjny, a kościoły pełne były wizerunków Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Madonna powinna być zawsze najpiękniejsza - a jednak niektóre wówczas powstałe rzeźby naprawdę trudno nazwać…
28 czerwca
20:05
Dzicy ludzie
W sztuce średniowiecznej często pojawiał się motyw dzikich ludzi, czyli owłosionych agresywnych postaci, symbolizujących nieokiełznane popędy. Znajdziemy takie postacie na kartach rękopisów, w luksusowych wyrobach z kości słoniowej, w…
21 czerwca
20:00
Wielka Sztuka Małopolski w Zadarze w Chorwacji
Pierwsza wakacyjna audycja Wielka Sztuka Małopolski zaprowadzi nas do Zadaru w Chorwacji, gdzie w poszukiwaniu małopolskich tropów zatrzymamy się przy czternastowiecznym relikwiarzu św. Symeona. To arcydzieło późnośredniowiecznego…
14 czerwca
18:05
Przydrożny Nepomuk
Wśród kapliczek, które mijamy w czasie letnich wycieczek, znajdziemy wiele Nepomuków, czyli przedstawień św. Jana Nepomucena. Szczególnie często jego rzeźby umieszczano w pobliżu rzek i mostów, ponieważ wierzono, że święty ten chroni…
7 czerwca
18:05
Chrystusy, które przypłynęły
Istnieją sakralne dzieła sztuki, najczęściej uważane za cudowne, które wedle legend pojawiły się jako dar z niebios; w przypadku wielu drewnianych rzeźb tradycja mówiła, że dany wizerunek pewnego dnia po prostu przypłynął rzeką. Do…
31 maja
18:05
Krwiożercze rusałki
Zwyczaje i wierzenia związane z przełomem maja i czerwca i z Zielonymi Świątkami osadzone są w przedchrześcijańskich tradycjach słowiańskich: nasi przodkowie w tym czasie obchodzili święto Stada, oraz odprawiali obrzędy związane z…
24 maja
18:05
Tropem Wierzbięty z Branic
Ród Świebodziców-Gryfitów to był jeden z najważniejszych rodów możnowładczych w średniowiecznej Małopolsce - należał do niego także Wierzbięta z Branic (zm. ok 1425), który ufundował kościół św. Grzegorza w swej rodowej…
17 maja
18:05
Kobiety ze smokiem
Można by je tytułować: Pogromczynie Smoków, Pierwsze Swego Imienia, Święte Dziewice, Niepołknięte... Wygląda na to, że wszystko już było w średniowieczu: nawet Daenerys Targaryen ma swoje pierwowzory w sztuce gotyckiej. Tuż przed…
10 maja
18:05
Ogrodnictwo na ołtarzach
Wiosenne tematy w sztuce sakralnej to nie tylko róże i lilie w dłoniach Matki Boskiej - w poszukiwaniu ogrodniczych motywów można sięgnąć także do mniej dzisiaj znanych, choć dawniej popularnych przedstawień. Dlaczego św. Dorota była…
3 maja
18:05
Erotyczne przygody królów w mało znanych obrazach Jana Matejki
Niektóre dzieła Jana Matejki pozostają od ponad 130 lat w prywatnych kolekcjach - szczególnie dotyczy to niewielkich obrazków ilustrujących historyczne anegdoty. Do takich właśnie prac należą trzy przedstawienia ukazujące miłosne…
26 kwietnia
18:05
Nowoczesność sprzed stu lat
Do 9 czerwca 2019 w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie można zwiedzać wystawę "Czas przełomu. Sztuka awangardy w Europie Środkowej 1908-1928", współorganizowaną przez Muzeum Sztuki w Ołomuńcu, Galerię Miasta Bratysławy oraz…
19 kwietnia
18:05
Wielkanocne zejście do piekła
W Składzie Apostolskim pojawia się zdanie: "ukrzyżowan, umarł i pogrzebion, i zstąpił do piekieł; trzeciego dnia zmartwychwstał". Jest to wyraz wiary, że po swojej śmierci Chrystus zszedł do piekła i uwolnił dusze sprawiedliwych. To…
12 kwietnia
18:05
Zakamuflowane dzieło Wita Stwosza
Rzeźbiona późnogotycka Modlitwa Chrystusa w Ogrójcu od pierwszej połowy XIX wieku znajdowała się na ścianie kościoła w Ptaszkowej niedaleko Nowego Sącza. Zniekształciły ją liczne przemalowania i nie sprawiała wrażenia wybitnego…
5 kwietnia
18:05
Czarny Chrystus, który przemówił
W narożniku północno-wschodnim obejścia prezbiterium katedry na Wawelu znajduje się późnobarokowy ołtarz, a w nim czternastowieczna rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego, zwana Krucyfiksem Królowej Jadwigi. W tym samym ołtarzu umieszczony jest…
29 marca
18:05
"Zwiastowanie" Mistrza Jerzego
W 1803 roku władze austriackie zdecydowały o wyburzeniu m.in. dwóch zrujnowanych kościołów z wawelskiego wzgórza, jednak zanim to nastąpiło, księżna Izabela Czartoryska wybrała się na Wawel i w jednym z nich wykopała spod gruzów trzy…
22 marca
18:05
Walka Karnawału z Postem
W 2019 roku przypada 450. rocznica śmierci niderlandzkiego malarza Pietera Bruegela Starszego. Jednym z jego najsłynniejszych dzieł jest "Walka Karnawału z Postem", przechowywana w Kunsthistorisches Museum w Wiedniu. W Muzeum Narodowym w…
15 marca
18:05
Wiosenny Benedykt z krakowskiego Podgórza
Święty Benedykt to główny patron Europy i ojciec życia zakonnego na Zachodzie, założyciel zakonu benedyktynów. Na krakowskim podgórzu znajduje się maleńki kościółek pod wezwaniem tego świętego - ostatnie badania wykazały, że w tym…
8 marca
18:05
Dama z nie wiadomo czym
Portret młodej kobiety, namalowany przez Leonarda da Vinci w Mediolanie ok. 1490, to jeden z najsłynniejszych obrazów w polskich zbiorach. Pochodzące z kolekcji Książąt Czartoryskich dzieło, zwane "Damą z łasiczką" lub "Damą z…
1 marca
18:05
Wizerunki polskich władców
Poczet królów i książąt polskich Jana Matejki bardzo mocno wpłynął na naszą narodową historyczną wyobraźnię; gdy myślimy o którymkolwiek z władców Polski, to niemal automatycznie wizualizujemy go sobie według przedstawień z tego…
22 lutego
18:05
Legenda o miłości rodzeństwa Oświęcimów
Kaplica Oświęcimów przy kościele OO. Franciszkanów w Krośnie została wzniesiona w l. 1647-1648 według projektu Vincenzo Petroniego z Mediolanu; jej wnętrze zdobią stiuki autorstwa Giovanniego Battisty Falconiego oraz obrazy ukazujące…
15 lutego
18:05
Co zostało po cmentarzu przy kościele Mariackim?
Przez prawie sześć stuleci główny cmentarz mieszkańców Krakowa znajdował się przy kościele Mariackim - ze względów sanitarnych nekropolię tę zlikwidowały władze austriackie w 1797 roku. Po cmentarzu tym pozostały jednak ślady: nie…
8 lutego
18:05
Zawiść, rozpusta, niestałość...? Co kryje się w dekoracjach prezbiterium kościoła Mariackiego?
Dekoracje prezbiterium kościoła Mariackiego w Krakowie to wyjątkowy zespół gotyckich rzeźb; powstały one w latach 60. XIV wieku i zapewne stworzył je warsztat złożony z artystów, z których przynajmniej kilku pracowało wcześniej w…
1 lutego
18:05
Kościół Mariacki - fakty i mity
Kościół Mariacki w Krakowie to jedna z najsłynniejszych budowli miasta i oczywiście łączą się z nią liczne legendy. Ile jest w nich prawdy i jaka w rzeczywistości była historia krakowskiej fary? Kiedy w obecnym miejscu znalazła się…
25 stycznia
18:05
Szlakiem higieny w dawnym Krakowie
Wbrew pozorom późne średniowiecze i początki nowożytności to nie były czasy wszechobecnego brudu - wręcz przeciwnie, w ówczesnym Krakowie funkcjonowały liczne łaźnie, a cech mydlarzy zrzeszał wielu rzemieślników, działających…
18 stycznia
18:05
Kamienny Chrystus w Kościele Mariackim
W jednym z bocznych ołtarzy w kościele Mariackim w Krakowie znajduje się wyjątkowy późnogotycki zabytek: to kamienny krucyfiks, dzieło Wita Stwosza, zapewne z początku lat dziewięćdziesiątych XV wieku. Fundatorem tej rzeźby był Henryk…
11 stycznia
18:05
Architekt-indywidualista w Krakowie u schyłku XIX w.
Jednym z naszych najbardziej wyjątkowych indywidualności artystycznych przełomu XIX i XX wieku był architekt Teodor Talowski (1857-1910). Projektował on kamienice, wille, dwory, a także kościoły, a jego twórczość sytuuje się pomiędzy…
4 stycznia
18:05
Średniowieczne zwierzęta z krakowskich kamienic
W średniowieczu źródłem wiedzy o zwierzętach były tak zwane Bestiariusze: księgi, które w oparciu o starożytne teksty opowiadały o zwierzętach i wyjaśniały ich symbolikę. Obok rzeczywistych stworzeń, takich jak pies, słoń czy lew,…
28 grudnia 2018
18:05
Średniowieczny poemat miłosny w Bibliotece Czartoryskich w Krakowie
Trzynastowieczna "Powieść o Róży" to alegoryczny poemat o miłości: jego bohater, Kochanek, dąży w nim do zerwania róży, którą ujrzał w Ogrodzie Figlarza i w której się zakochał (róża oczywiście symbolizuje kobietę). Można…
21 grudnia 2018
18:05
Święci ze smokiem, włochaci pustelnicy i przygody z diabłem
Na skrzydłach bocznych późnogotyckiego poliptyku Jana Jałmużnika (przed 1504, Muzeum Narodowe w Krakowie) znalazły się przedstawienia związane ze wschodnimi świętymi: mnichami, zakonnicami i pustelnikami, których legendy są dziś mało…
14 grudnia 2018
18:05
Patriarcha Aleksandryjski w późnogotyckim krakowskim ołtarzu
W 1501 roku Mikołaj Lanckoroński z Brzezia udał się do Konstantynopola jako poseł króla Jana Olbrachta; z tej wyprawy przywiózł m.in. sporo interesujących relikwii i zdecydował się ufundować wyjątkowy ołtarz do swej kaplicy w…
7 grudnia 2018
18:05
Zaskakujące sceny w legendzie św. Mikołaja
W średniowieczu biskup Mikołaj był jednym z najpopularniejszych świętych i czczony był zarówno w Kościele Wschodnim jak i Zachodnim. W Małopolsce poświęcono mu wiele ołtarzy, a szczególnie ciekawe wydają się cykle z nastaw datowanych…
30 listopada 2018
18:05
Z Kujaw do Krakowa
Ziemia Kujawska to tereny, na których - wedle legend - myszy zjadły Popiela; tam też znajduje się wiele z najstarszych polskich zabytków. Romańskie kolumny w Strzelnie, dekorowane rzeźbionymi personifikacjami cnót i występków, są…
23 listopada 2018
18:05
"Mistrz i Katarzyna"
Do 27 stycznia 2019 można zwiedzać czasową wystawę w Muzeum Narodowym w Krakowie (w Pałacu biskupa Erazma Ciołka) zatytułowaną "Mistrz i Katarzyna. Hans von Kulmbach i jego dzieła dla Krakowa". Głównym eksponatem są renesansowe tablice…
16 listopada 2018
18:05
Błogosławiony kaleka i dzieła sztuki
8 listopada 2018 papież Franciszek zatwierdził kult Michała Giedroycia, którego teraz już oficjalnie można nazywać błogosławionym; tymczasem w Krakowie ten piętnastowieczny zakonnik jest czczony jako "błogosławiony" już od stuleci. Co…
9 listopada 2018
18:05
Skargi średniowiecznych skrybów
Rękopisy średniowieczne należą do najcenniejszych skarbów przechowywanych w bibliotekach i klasztorach - do niedawna księgi te były trudno dostępne, ale dziś coraz więcej z nich jest digitalizowanych i w całości udostępnianych on-line,…
2 listopada 2018
18:05
Król uwieczniony w agonii
Jednym z najwspanialszych dzieł sztuki późnogotyckiej w Małopolsce jest nagrobek Kazimierza Jagiellończyka (zm. 1492), wykonany przez Wita Stwosza i znajdujący się w Kaplicy Świętokrzyskiej w katedrze na Wawelu. Niezwykle ekspresyjny jest…
26 października 2018
18:05
Sztuka zaklęta w drewnie
"Widać czarne prawie / bożych ścian modrzewie. / A szparami zapachy się leją / od pajęczyn, kwiatów i drewien. [...] O pajęczyno kolorów! / Bogarodzica Dziewica, / złotem gotycka Maryja..." - tak ponad pół wieku temu pisał Miron…
19 października 2018
18:05
Późnogotycki klejnot na Podkarpaciu
Kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Michała Archanioła w Haczowie niedaleko Krosna to najstarszy, największy i najlepiej zachowany w Europie gotycki kościół drewniany wybudowany w konstrukcji zrębowej.…
12 października 2018
18:05
Nagrobek protoplasty dynastii Jagiellonów
Jednym z najwspanialszych piętnastowiecznych dzieł sztuki w krakowskiej katedrze jest nagrobek Władysława Jagiełły, stojący pomiędzy filarami oddzielającymi nawę główną od południowej nawy bocznej. Dekoracja nagrobka jest bogata w…
5 października 2018
18:05
Druga część opowieści o niezwykłym obrazie z katedry na Wawelu
Chrystus Salvator Mundi (Zbawiciel Świata) w Muzeum Katedralnym na Wawelu to jedyny zachowany w naszych zbiorach późnogotycki obraz na płótnie. Czy jednak dzieło to pochodziło pierwotnie z katedry na Wawelu, jak dotychczas zakładano, czy…
28 września 2018
18:05
Pierwsza część opowieści o niezwykłym obrazie z katedry na Wawelu
W Muzeum Katedralnym na Wawelu znajduje się późnogotycki obraz przedstawiający Chrystusa Salvatora Mundi, czyli Zbawiciela Świata. Powstał on najprawdopodobniej na podstawie niezachowanego do dziś pierwowzoru z niderlandzkiego warsztatu…
21 września 2018
18:00
Podhalański skarb
Jednym z najcenniejszych zabytków na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce jest kościół Michała Archanioła w Dębnie na Podhalu. Wybudowany został pod koniec XV wieku, zawiera cenne elementy późnogotyckiego wyposażenia oraz…
14 września 2018
18:05
Patron winiarzy ze spalonego kościoła
W całej Europie w kapliczkach usytuowanych między winnicami często pojawia się wizerunek papieża trzymającego w dłoni kiście winogron: to św. Urban, patron rolników i winiarzy. Ciekawym przykładem przedstawienia św. Urbana w sztuce…
7 września 2018
18:05
Pijany Noe w jednym z wawelskich arrasów
Wrzesień to miesiąc, który był tradycyjnie wiązany w Europie z winobraniem i z winem, a sam ten szlachetny trunek zajmuje ważne miejsce w kulturze i sztuce na przestrzeni wieków. O nadużyciu wina opowiada nam już starotestamentowa Księga…
31 sierpnia 2018
18:05
Piastowska seksafera w obrazie Jana Matejki
W Galerii Rogalińskiej Edwarda Aleksandra Raczyńskiego znajduje się niewielki obrazek, który Jan Matejko namalował w 1879 roku. Jest to ilustracja sporu, który miał miejsce ponad 600 lat wcześniej, pomiędzy piastowskim księciem Leszkiem…
24 sierpnia 2018
18:05
Zaskakujące ambony w Starym Sączu i w Sandomierzu
Wśród wielu interesujących elementów wyposażenia małopolskich kościołów można znaleźć także siedemnastowieczne ambony dekorowane rzeźbionym krzewem winnym, który wyrasta z figury mężczyzny leżącego pod kazalnicą. W ambonie w…
17 sierpnia 2018
18:05
Zagadka krucyfiksu z kościoła Najświętszego Salwatora
We włoskiej Numanie niedaleko Ancony znajduje się wczesnośredniowieczny krucyfiks, który zapewne przybył do Italii z północy. Tymczasem w kościele Najświętszego Salwatora w Krakowie jest obraz przedstawiający legendę związaną z…
10 sierpnia 2018
18:00
Matka Boska Częstochowska: fakty i mity
W połowie sierpnia na Jasną Górę przybywają pielgrzymi z całej Polski, aby zgromadzić się wokół obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Skąd wzięła się legenda, że dzieło to namalował sam św. Łukasz Ewangelista? Kiedy i gdzie…
3 sierpnia 2018
18:00
Unikatowe gotyckie zabytki z fundacji Zbigniewa Oleśnickiego
W Biskupicach Radłowskich (gmina Radłów) znajduje się gotycki słup graniczny, ufundowany w 1450 roku przez biskupa krakowskiego kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. Słup ten wyznaczał granicę między dobrami biskupów krakowskich a wsiami…
27 lipca 2018
18:05
Wczesnośredniowieczni pustelnicy nad Dunajcem
Na przełomie X i XI wieku w dolinie Dunajca osiedli święci pustelnicy-misjonarze: Świerad w Tropiu, Just w Tęgoborzu, oraz Urban w Iwkowej. Skąd tutaj przybyli i dokąd udali się później? Jakie ślady ich kultu znajdziemy w Małopolsce oraz…
20 lipca 2018
18:05
Święte nierozpoznane
Druga część opowieści o skrzydłach z Zatora pokazuje, w jaki sposób historyk sztuki prowadzi badania nad ikonografią gotyckiego dzieła. Z czterech świętych, ukazanych na rewersach skrzydeł z Zatora, dwie udało się rozpoznać, ale dwie…
13 lipca 2018
18:00
Gotyckie pulchne panie z Paczółtowic i Zatora
W niewielkim drewnianym kościele w Paczółtowicach znajdują się pozostałości po gotyckim tryptyku: w ołtarzu głównym jest jego część środkowa, z przedstawieniem Madonny z Dzieciątkiem z 2 połowy XV wieku. Jest to obraz wyjątkowy pod…
6 lipca 2018
18:00
Nieruchomości Jana Długosza
W czasie wakacyjnych wycieczek po Małopolsce w różnych miejscowościach możemy trafić na gotyckie budynki wzniesione lub przebudowane z fundacji słynnego kronikarza Jana Długosza. Poza kościołami są to także tak zwane Domy Długosza: w…
29 czerwca 2018
18:05
Ciekawostki z małopolskich cerkwi
Na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce znajdziemy 49 cerkwi, a ponadto lokalnie wytworzone ikony eksponowane są także w muzeach, na przykład w Galerii Sztuki Cerkiewnej Dawnej Rzeczypospolitej Muzeum Narodowego w Krakowie, albo w Muzeum…
22 czerwca 2018
18:00
Legendy czerwcowych nocy
Obrzędy nocy świętojańskiej i wspomnienie mitycznej królowej Wandy, kojarzone z puszczaniem wianków na Wiśle, szczególnie fascynowały artystów XIX wieku, ale tradycje te powiązane są także ze znacznie wcześniejszymi krakowskimi…
15 czerwca 2018
18:30
Po śmierci postanowił przyjechać do Polski...
W czasie weekendowych wędrówek, nie tylko po Małopolsce, wielokrotnie trafimy na przedstawienia św. Floriana: jego wizerunki umieszczone są w licznych kapliczkach, ale przede wszystkim dekorują większość remiz. Kim właściwie był Florian…
8 czerwca 2018
18:05
"Piknikowi" święci
W czasie weekendowych wycieczek poza muzeami czy kościołami mijamy na turystycznych szlakach wiele kapliczek, a w nich mnóstwo bardzo ciekawych przedstawień różnych świętych. W kolejnym programie Wielka Sztuka Małopolski Magdalena Łanuszka…
1 czerwca 2018
18:05
Co gryzie Stańczyka?
Choć obraz "Stańczyk" Jana Matejki (z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie) jest jednym z najbardziej znanych płócien krakowskiego malarza, to jego interpretacja wciąż pozostaje przedmiotem dyskusji. Nad jakim wydarzeniem ze smutkiem…
25 maja 2018
18:05
Najsłynniejszy obraz w krakowskich Sukiennicach
"Hołd Pruski" to jedno z najpopularniejszych dzieł Jana Matejki - choć należy do zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu, jest eksponowane w Sukiennicach, w Galerii Sztuki Polskiej XIX w. Muzeum Narodowego w Krakowie. Jakie detale zawarł Matejko…
18 maja 2018
18:05
Skarb tynieckich Benedyktynów
W Opactwie Benedyktynów w Tyńcu niedawno ruszyła czasowa wystawa "W klasztornym skryptorium", prezentująca proces powstawania średniowiecznych ksiąg. Tymczasem jeden z najcenniejszych tynieckich rękopisów, czyli tak zwany Sakramentarz…
11 maja 2018
18:05
Najpiękniejsza małopolska Madonna
Madonna z Krużlowej to rzeźba drewniana z początków XV wieku, w typie ikonograficznym tak zwanej Pięknej Madonny. Jest to najbardziej znana z polskich rzeźb gotyckich, reprezentująca wyidealizowany, dworski styl piękny. Jaki był…
3 maja 2018
18:05
Ostatni skok Księcia Józefa Poniatowskiego
W 1816 roku w Paryżu Horace Vernet namalował dwie wersje "Śmierci Księcia Józefa Poniatowskiego"; w jednej z nich książę skacze do rzeki na białym koniu, w drugiej zaś na czarnym. Oba te obrazy były wielokrotnie powielane; kopie obu…
27 kwietnia 2018
18:05
Marysieńka jako święta grzesznica
W zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu znajduje się portret Marii Kazimiery d'Arquien, późniejszej królowej Marysieńki Sobieskiej. Pochodzi on z kolekcji rodziny Morsztynów i w 2003 roku został podarowany Państwowym Zbiorom Sztuki przez…
20 kwietnia 2018
18:00
Arcydzieło sztuki hafciarskiej ze skarbca Katedry na Wawelu
Piotr Kmita, wojewoda krakowski i marszałek wielki koronny, który zmarł w 1505 r., ufundował do Katedry na Wawelu niezwykły ornat, ozdobiony ilustracjami legendy św. Stanisława, biskupa krakowskiego. Dekoracja ornatu to unikatowy…
13 kwietnia 2018
18:05
Zagadkowy portret pędzla Witkacego
W kolekcji Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku w Podkowie Leśnej pod Warszawą znajduje się portret Iwaszkiewiczów pędzla Witkacego. To awangardowe dzieło powstało w Zakopanem w 1923 roku i zostało podarowane małżonkom…
6 kwietnia 2018
18:00
Arystoteles i Wergiliusz upokorzeni przez kobiety
Wśród dzieł sztuki, które Karolina Lanckorońska podarowała ze swej rodowej kolekcji Zamkowi Królewskiemu na Wawelu, znajduje się para renesansowych obrazów namalowanych w początkach XVI wieku przez włoskiego malarza Giovanniego…
30 marca 2018
18:05
Tajemnicze Opłakiwanie
Opłakiwanie z Chomranic to obraz gotycki, zapewne z lat trzydziestych XV wieku, który znajduje się w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie. Wbrew nazwie nie pochodził on pierwotnie z kościoła w Chomranicach koło Nowego Sącza, ale znalazł się tam…
23 marca 2018
18:05
Chrystus jako rekwizyt
W średniowieczu wielką popularnością cieszyły się spektakle liturgiczne: inscenizacje opowiadające o różnych wydarzeniach z Ewangelii. Szczególnie rozwinięte były dramatyzacje związane z Wielkim Tygodniem oraz Wielkanocą. Kościół…
16 marca 2018
18:05
Święty Wacław: patron Czech i Polski
Święty Wacław, książę czeski z dynastii Przemyślidów, był nie tylko patronem Czech, ale także Królestwa Polskiego. Pod jego wezwaniem wzniesiono krakowską katedrę na Wawelu. Co wiemy o początkach krakowskiego biskupstwa? Jak zginął…
9 marca 2018
18:05
Kosmata Magdalena z Moszczenicy
Tryptyk z Moszczenicy Niżnej koło Starego Sącza, poświęcony św. Marii Magdalenie, powstał zapewne około 1480 r. W końcu XIX wieku został nabyty przez Muzeum Narodowe w Krakowie i dziś znajduje się w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka, w…
2 marca 2018
18:00
Obraz, którego nie ma
Kilka stuleci temu w katedrze na Wawelu, w pobliżu nagrobka Władysława Jagiełły, wisiał obraz ukazujący Jadwigę i Jagiełłę jako fundatorów. Niewykluczone, że obraz ten był zamówiony przez samego Jagiełłę lub przez jego następców.…
23 lutego 2018
18:00
Matka Boska Bolesna z podkrakowskich Staniątek
W podkrakowskich Staniątkach w gminie Niepołomice znajduje się średniowieczny klasztor sióstr benedyktynek, a w nim wiele wspaniałych skarbów, między innymi otoczony kultem obraz Matki Boskiej Bolesnej z XVI wieku. Jest to kopia…
16 lutego 2018
18:00
Smętna Dobrodziejka Krakowa
W kościele Franciszkanów w Krakowie znajduje się niezwykły obraz, otoczony od wieków kultem. Jest to późnogotycki wizerunek Matki Boskiej Bolesnej, zwany "Smętna Dobrodziejka Krakowa". Serce zapłakanej Marii przeszywa miecz boleści, w…
7 lutego 2018
13:49
Weneckie maski na obrazach w galerii Europeum
Muzeum Narodowe w Krakowie ma wiele oddziałów, a jednym z nich jest Europeum, czyli galeria sztuki Europejskiej. W tamtejszych zbiorach znajdują się między innymi dwa niewielkie obrazki: to dzieła naśladowcy weneckiego malarza, który zwał…
31 stycznia 2018
14:02
Pogańskie korzenie obrzędu święcenia gromnic
Młodopolski malarz Teodor Axentowicz namalował wiele kompozycji zatytułowanych "Na gromniczną" - to przedstawienia Hucułów (karpackich górali) niosących do swych domów poświęcone świece w święto Matki Boskiej Gromnicznej. Jakie są…
24 stycznia 2018
13:39
Pijana Bachantka w krakowskich Sukiennicach
Półnaga dziewczyna tańczy, unosząc w górę kielich z winem: to "Bachantka", rzeźba Teodora Rygiera z 1887 roku, z Muzeum Narodowego w Krakowie, eksponowana w Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach. Bachanalia to były starożytne…
18 stycznia 2018
11:21
Przeniesiony święty Krzysztof
Do 11 lutego 2018 z w Pałacu Sztuki przy placu Szczepańskim w Krakowie można zwiedzać niezwykłą wystawę transferów, czyli przeniesionych malowideł ściennych, z Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w…
11 stycznia 2018
15:33
Słynna aktorka w portretach z Muzeum Narodowego w Krakowie
Helena Modrzejewska ("Modjeska", 1840-1909) już za życia stała się legendarną artystką, była gwiazdą scen polskich i amerykańskich. Portrety Heleny Modrzejewskiej znajdziemy między innymi w kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie – jeden z…
3 stycznia 2018
11:07
Władysław Jagiełło jako jeden z Trzech Króli
Święto Objawienia Pańskiego, popularnie zwane Trzech Króli, to moment, w którym zaczyna się karnawał. Scena Pokłonu Trzech Króli, ukazująca chwilę, gdy Mesjasz objawił się światu, była bardzo popularna w sztuce średniowiecznej. Co…
27 grudnia 2017
13:03
Wawelski skandal z XIV wieku w obrazie Jana Matejki
Niewielki obrazek Jana Matejki, zatytułowany "Królowa Jadwiga i Dymitr z Goraja", dziś znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Obraz ten odnosi się do burzliwej historii związanej z małżeństwem królowej Jadwigi: jako…
20 grudnia 2017
11:21
Zaskakujące malowidła w kościele św. Elżbiety w Trybszu
W Trybszu w powiecie nowotarskim znajduje się stary kościół drewniany, który powstał prawdopodobnie w 2 połowie XVI wieku. To zabytek należący do Małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej, dekorowany malowidłami z 1647 roku. Powstały…
13 grudnia 2017
12:36
Miłosna skrzyneczka królowej Jadwigi
W skarbcu krakowskiej katedry znajduje się wyjątkowa średniowieczna skrzyneczka z kości słoniowej, dekorowana scenami z różnych romansów rycerskich. Powstała ona we Francji, najprawdopodobniej w Paryżu, w 2 ćw. XIV wieku i wedle tradycji…
6 grudnia 2017
08:39
Niezrealizowane witraże Stanisława Wyspiańskiego do katedry na Wawelu
W XIX wieku na Wawelu stacjonowało wojsko austriackie, a gdy zaczęło opuszczać wzgórze od 1905 r., zamek wymagał kompleksowej renowacji. Renowacje prowadzono również w katedrze - na przełomie 1899 i 1900 r. Stanisław Wyspiański…
29 listopada 2017
09:25
Rycerz i ślimak w rękopisie z Biblioteki Czartoryskich
Mszał z pierwszej ćwierci XIV wieku, który powstał w północnej Francji, dziś znajduje się w małopolskich zbiorach: w bibliotece książąt Czartoryskich w Krakowie (Muzeum Narodowe w Krakowie), ponieważ został zakupiony w XIX wieku przez…
22 listopada 2017
09:22
Zaginione części późnogotyckiego ołtarza z Lusiny
Ołtarz z Lusiny powstał w początkach XVI wieku - niestety, został on zrabowany przez hitlerowców, a po wojnie nie udało się odzyskać go w całości. Dziś posiadamy z niego jedynie skrzydła, które znajdują się w Muzeum Narodowym w…
16 listopada 2017
09:25
Św. Kinga w interpretacji Jana Matejki
W Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce znajduje się piękny, chociaż chyba niespecjalnie znany obraz Jana Matejki. To "Św. Kinga modląca się pośród sądeckich gór", namalowana w 1892 roku, w 600-lecie śmierci księżnej. Była ona…
9 listopada 2017
12:20
Niezwykłe dekoracje Mszału Erazma Ciołka
Wśród zabytków przechowywanych w Bibliotece Narodowej w Warszawie znajduje się m.in. Mszał Erazma Ciołka - to rękopis spisany i dekorowany w Krakowie ok 1515 r. Powstał na zlecenie biskupa płockiego Erazma Ciołka (1474-1522): humanisty i…
3 listopada 2017
08:49
Latarnia umarłych i dzwonki za konających
Przy kościele św. Mikołaja przy ul. Kopernika w Krakowie znajduje się wyjątkowy zabytek: to średniowieczna latarnia umarłych. Jaka była jej funkcja i gdzie znajdowała się pierwotnie? Jakie historie wiążą się z nieistniejącymi już…
26 października 2017
10:08
Długie nosy w obrazach anonimowego krakowskiego artysty z XV w.
W Galerii Narodowej w Budapeszcie znajduje się niewielki piętnastowieczny obrazek Matki Boskiej z Dzieciątkiem - pochodzi on z kościoła św. Idziego w Bardiowie (dziś Słowacja), ale powstał najprawdopodobniej w krakowskiej pracowni…
19 października 2017
15:39
Późnobarokowy obraz przedstawiający Cud św. Jana Kantego
20 października przypada wspomnienie jednego z najważniejszych krakowskich świętych, czyli Jana Kantego, profesora Akademii Krakowskiej z XV wieku. Przy okazji jego kanonizacji w 1767 r. powstał obraz Tadeusza Kuntze-Konicza, przedstawiający…
12 października 2017
10:38
Somosierra pędzla Piotra Michałowskiego
Obraz "Somosierra" Piotra Michałowskiego to wspaniałe romantyczne dzieło, które znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie. Przedstawia ono zwycięską szarżę Polaków w wąwozie Somosierra w 1808 roku, która otworzyła Napoleonowi drogę na…
3 października 2017
12:24
Romański skarb z Wiślicy
W Wiślicy w 2. połowie XII wieku miał swoją siedzibę Kazimierz Sprawiedliwy; zachowane zabytki sztuki i literatury świadczą o wysokim poziomie kultury na tym książęcym dworze. To tu prawdopodobnie powstała przynajmniej część naszego…
28 września 2017
11:15
Adoracja Dzieciątka - mały obraz o wielkiej wartości
W zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, w galerii Europeum, znajduje się niewielkie dzieło weneckiego malarza Lorenza Lotta: to Adoracja Dzięciątka, jeden z najcenniejszych renesansowych obrazów w krakowskich zbiorach. Jacy święci otaczają…
20 września 2017
14:34
Smok Wawelski - najważniejszy symbol Krakowa
Chyba najważniejszym symbolem Krakowa jest Smok Wawelski - jego rzeźba, autorstwa Bronisława Chromego, stoi u wylotu Smoczej Jamy od 1972 roku. Jakie były okoliczności powstania tej rzeźby? Jaki alternatywny pomysł wizerunku smoka…
13 września 2017
10:16
Skandaliczny "Szał uniesień"
Obraz "Szał uniesień" Władysława Podkowińskiego to jeden z najbardziej rozpoznawalnych obrazów w Galerii Sztuki Polskiej XIX w. w Sukiennicach. Od ponad stu lat "Szał" należy do kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, lecz pierwszy pokaz…
7 września 2017
13:27
Niezwykła Madonna z Poziomką
Do 10 września na specjalnym pokazie w Muzeum Narodowym w Krakowie można było obejrzeć wspaniały gotycki obraz tronującej Matki Boskiej z Dzieciątkiem (z Muzeum Miejskiego w Żywcu). To dzieło małopolskie, pochodzące z 2. połowy XV wieku.…
POKAŻ WIĘCEJ