Skąd bierze się polski eurosceptycyzm? Ekspertka: „To trend, który narasta od lat”

Z sondażu opisanego przez Gazetę Wyborczą wynika, że co czwarty Polak chciałby wyjścia z Unii, a jedynie 69% badanych popiera pozostanie we Wspólnocie. To jeden z najniższych wyników w Europie - gorzej jest tylko we Francji. Skąd tak wyraźny spadek euroentuzjazmu? Z dr Nataszą Styczyńską z Instytutu Studiów Europejskich Uniwersytetu Jagiellońskiego w Radiu Kraków rozmawiał Piotr Łęgowski.

Fot. ilustracyjne/Pexels

Czy w Polsce faktycznie gaśnie euroentuzjazm?

Co się stało w tym kraju euroentuzjastów?

Dr Natasza Styczyńska: Myślę, że nie stało się nic nagłego. To raczej trend widoczny od dłuższego czasu, właściwie już od początku naszej obecności w Unii. Dane z sondażu są ciekawe, ale trzeba pamiętać o metodologii - osoby słabiej posługujące się internetem nie zostały w nim uwzględnione.

"Berlin zagubiony we mgle, a UE musi szarpnąć cuglami". Ekonomista o wyzwaniach dla Unii Europejskiej

Mimo to widać wzrost negatywnych postaw wobec UE, co stoi w sprzeczności z wynikami Eurobarometru. Te wciąż pokazują stosunkowo wysokie poparcie dla członkostwa. Tych wyników nie można jednak bagatelizować - powinny one uruchomić poważną dyskusję o naszym miejscu w Europie.

Eurobarometr pokazuje coś innego

Pewnie zna pani ostatnie badania Eurobarometru. Co z nich wynika?

Według Eurobarometru zaufanie do Unii pozostaje wysokie. Około 10% respondentów widzi UE negatywnie, a 80-85% uważa członkostwo za korzystne. To jednak nie oznacza automatycznej odporności na eurosceptyczne hasła - wiele zależy od sposobu formułowania pytań w badaniu.

Polityka wewnętrzna napędza eurosceptycyzm

Zastanawiam się, czy duże poparcie dla prawicy - PiS, Konfederacji czy ugrupowań Janusza Korwin-Mikkego - nie przekłada się na wzrost eurosceptycyzmu.

Zdecydowanie tak. Radykalizacja przekazu oraz pojawienie się nowych ugrupowań skrajnie prawicowych sprzyjają antyunijnej narracji. Partie te operują językiem polaryzacji, a UE staje się wygodnym celem ataków: jest „blisko, ale daleko”, znana, ale nie na tyle, by skutecznie bronić się w debacie publicznej.

UE - łatwy cel dla populistycznych narracji

Unia wydaje się wyjątkowo łatwa do atakowania - od „niemieckich wpływów” po „biurokratów marnujących pieniądze”. Dlaczego?

To prawda. Ale problem leży też po drugiej stronie. Słaba polityka informacyjna rządu, który deklaruje proeuropejskość, oraz niedoskonała komunikacja samej Unii sprawiają, że łatwo narzucać jej negatywny wizerunek.

Dochodzi do tego zmiana pokoleniowa - młodzi, którzy nie pamiętają życia poza UE, naturalnie krytykują jej słabości, jednocześnie nie wyobrażając sobie funkcjonowania Polski poza Wspólnotą.

Eurosceptyczna mapa Europy – od Hiszpanii po Węgry

Jak wyglądamy na tle Europy? Hiszpanie i Portugalczycy są bardzo proeuropejscy, za to Węgry czy Słowacja - odwrotnie.

Nastroje pro- lub antyunijne silnie zależą od poczucia bezpieczeństwa, sytuacji gospodarczej oraz polityki wewnętrznej. Niezadowolenie z własnego rządu często przenosi się na ocenę UE. Tak samo wpływa zmęczenie wojną, obawy ekonomiczne i napięcia geopolityczne.

Serbia - europejski kandydat o eurosceptycznej większości

Jest pani w Belgradzie. Serbia od lat balansuje między Wschodem a Zachodem. Jak wygląda tamtejsza sytuacja?

Serbia to jedyny kraj Bałkanów Zachodnich, w którym eurosceptycy mają przewagę. Poparcie dla członkostwa to dziś zaledwie około 30%. Mimo że aż 80% handlu Serbia prowadzi z UE, a nie z Rosją, wciąż silny jest mit serbsko-rosyjskiej „przyjaźni”, ukształtowany jeszcze w czasach Miloševicia.

Jednocześnie młodzi Serbowie - szczególnie uczestnicy trwających od roku protestów - są proeuropejscy, ale rozczarowani brakiem wyraźnego wsparcia ze strony UE.

Autor:

Jacek Bańka

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe