Pomoc psychologa bez zgody rodziców? Ekspertka: "To mogło uratować życie"

"Myślę, że ustawa mogłaby bardzo pomóc, odsetek samobójstw w Polsce mamy ogromny. Skoro bardzo łatwo jest nastolatkom zamówić narkotyki do paczkomatu, to powinni też mieć taką samą łatwość w dostępie do pomocy psychologicznej" - przekonuje Katarzyna Jędrasiak-Rogusz, psychoterapeutka i psycholożka, która była gościnią Radia Kraków. A rozmawialiśmy o decyzji Andrzeja Dudy, który skierował do Trybunału Konstytucyjnego ustawę o dostępie nastolatków do psychologa bez zgody rodziców.

Zdjęcie ilustracyjne/ Fot. Pexels.

Prezydent Andrzej Duda skierował ustawę o dostępie nastolatków do psychologa bez zgody rodziców do Trybunału Konstytucyjnego, co wstrzymuje jej wejście w życie.
Ustawa dotyczyła krótkiej konsultacji psychologicznej (3–5 spotkań), a nie pełnej terapii, i miała pomóc młodzieży w kryzysie.
Psycholożka podkreśla, że autonomia dziecka w kryzysie powinna być chroniona, zwłaszcza gdy rodzic jest źródłem problemu.
Pomoc szkolna często jest niewystarczająca z powodu niskiego zaufania do instytucji i ryzyka stygmatyzacji ucznia.
Wiek 13 lat jako granica ustawowa wynika z realnych problemów zdrowia psychicznego w tej grupie, a w Polsce obserwuje się coraz młodsze dzieci z poważnymi zaburzeniami.

Posłuchaj rozmowy Bartłomieja Ziai z Katarzyną Jędrasiak-Rogusz.

Polityczny wymiar decyzji prezydenta

Oficjalnie prezydent argumentował: „Ustawa wprowadza nowe regulacje będące de facto wyłomem w polskim systemie prawa rodzinnego i funkcjonującym w nim modelu władzy rodzicielskiej.”

Decyzja ta wpisuje się w szerszy spór ideologiczny dotyczący roli państwa w ingerowaniu w relacje rodzinne i w wychowanie dzieci. Krytycy decyzji zwracają uwagę, że w efekcie ustawa – nawet jeśli Trybunał uznałby ją za zgodną z Konstytucją – zostanie opóźniona o wiele miesięcy, co w sytuacji rosnącego kryzysu zdrowia psychicznego wśród młodzieży oznacza wymierne koszty społeczne.

Myślę, że ustawa - jeżeli faktycznie realizowano by jej zapisy, czyli są sprawdzeni specjaliści, świetnie pracujący z młodzieżą - mogłaby bardzo pomóc. Odsetek samobójstw w Polsce mamy ogromny. I uważam, że skoro bardzo łatwo jest nastolatkom zamówić narkotyki do paczkomatu, to powinni też mieć taką samą łatwość w dostępie do pomocy psychologicznej

- przekonuje Katarzyna Jędrasiak-Rogusz, psychoterapeutka i psycholożka.

Psychiatra dziecięcy pilnie potrzebny

Ustawa w szczegółach – co naprawdę przewidywała?

Nastolatkowie wołają o tę pomoc od już długiego czasu, starając się mówić o niej we wszystkich możliwych mediach społecznościowych. Warto podkreślić, że w ustawie było tylko wsparcie psychologiczne. Nie było gwarancji ani też propozycji, żeby była to cała psychoterapia, wiele spotkań. To miały być spotkania konsultacyjne z psychologiem, od trzech do pięciu; w sytuacji, gdy nie mają wsparcia w domu. I myślę, że dla nastolatków jest to bardzo ciężkie, bo wielu z nich pilnie potrzebuje tej pomocy

– tłumaczy Jędrasiak-Rogusz.

Było to rozwiązanie kierowane do młodzieży, która nie ma wsparcia w domu lub wręcz doświadcza przemocy, a jednocześnie boi się zgłaszać problem w środowisku szkolnym.

2 tys. prób samobójczych wśród małopolskich uczniów. Południowy region Polski przoduje w mrocznych statystykach

Autonomia dziecka kontra autonomia rodzica

Debata wokół ustawy pokazała konflikt dwóch wartości:

Autonomia rodzicielska, uznawana za fundament prawa rodzinnego,
Prawo dziecka do ochrony zdrowia i życia w sytuacjach, gdy rodzic nie jest sojusznikiem.

Jak zauważa ekspertka:

Mówimy o trzynastolatkach, które podczas rozpraw rozwodowych mogą być stroną wypowiadającą się na sali sądowej, więc tam mają autonomię. Mówimy o nastolatkach, które są ofiarami przestępstw, bywają zmuszane do tego, żeby donosić ciążę, która jest właśnie wynikiem przestępstwa. Czy wtedy mówimy o autonomii dziecka? Zauważmy, że dzieci, które mogą iść do rodzica i prosić o pomoc, przeważnie nie krzyczą o inną pomoc. Są rodzice, którzy z nami współpracują, przychodzą z dziećmi i dla nich nie jest problemem, że dzieci szukają u nas pomocy. To jest dla rodziców w porządku, dopytują pomiędzy spotkaniami, co mogą zrobić, żeby wesprzeć dzieci. Więc pytam - gdzie tutaj byłoby naruszenie autonomii rodzica?

Oficjalnie argumentowano, że istnieją już mechanizmy wsparcia – psychologowie szkolni, pedagodzy, infolinia „Niebieska Linia”. Katarzyna Jędrasiak-Rogusz uważa jednak, że:

Zaufanie do autorytetów szkolnych jest niskie. Bycie widzianym w kolejce do gabinetu psychologa może stać się pretekstem do wyśmiewania. Pomoc w szkole bywa obosiecznym mieczem.

Europa stawia różne granice

W większości krajów UE prawo do samodzielnego korzystania z pomocy psychologicznej uzyskuje się później:

Szwecja, Norwegia, Dania – od 16 lat.
Holandia – od 12 lat, ale z udziałem rodzica, jeśli to możliwe.
Francja – od 15. roku życia.

Polska propozycja, zakładająca dostęp od 13. roku życia, była jedną z najbardziej progresywnych. Jej autorzy argumentowali, że to odpowiedź na dane pokazujące rosnący odsetek prób samobójczych i zaburzeń psychicznych w tej grupie wiekowej.

W Polsce na oddziałach psychiatrycznych są już dzieci w wieku pięciu, sześciu lat z anoreksją. Problem pojawia się znacznie wcześniej niż w wieku 16 lat

- zaznacza Jędrasiak-Rogusz.

Dziecko nie może być pocieszycielem. Jak otworzyć nastolatka na współpracę z rodzicami?

Społeczne skutki braku ustawy

Wstrzymanie wejścia w życie przepisów może oznaczać:

Wydłużenie czasu oczekiwania na pomoc – obecnie w publicznej opiece psychiatrycznej czas oczekiwania wynosi od kilku tygodni do kilku miesięcy.
Wzrost liczby kryzysów samobójczych – Polska ma jeden z najwyższych w Europie wskaźników prób samobójczych wśród osób w wieku 13–17 lat.
Utrwalenie barier psychologicznych – młodzież, która raz została odesłana z brakiem pomocy, często nie wraca po nią ponownie.

Nowe technologie – nowe uzależnienia. W Krakowie powstanie nowe centrum psychiatrii dziecięcej

Autor:

Bartłomiej Ziaja

Komentarze (1)

Romek

2025-08-06

Wielka prośba do RK. Nie zapraszajcie wiedzej takich ekspertów do radia. Szkoda RK. Nie obniżajcie poziomu radia.

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Pomoc psychologa bez zgody rodziców? Ekspertka: "To mogło uratować życie"

Polityczny wymiar decyzji prezydenta

Ustawa w szczegółach – co naprawdę przewidywała?

Autonomia dziecka kontra autonomia rodzica

Europa stawia różne granice

Społeczne skutki braku ustawy

Komentarze (1)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Supermarka Radia Kraków za 2025 rok przyznana! "Za budowanie bezpiecznych przestrzeni dla wykluczanych"

Gdy internet traci hamulce. Jak po tragedii w Jeleniej Górze rozlała się mowa nienawiści

Kolizja na A4 między węzłami Niepołomice i Targowisko. Droga jest już przejezdna

Choinka pod papieskim oknem czekała na nowego metropolitę krakowskiego. I właśnie rozbłysła

Głosowali na skatepark, teraz im przeszkadza. Spór o infrastrukturę w parku Kleparskim

O krok od tragedii w Krakowie - kierowca miejskiego autobusu utknął między rogatkami kolejowymi

Kto żyw, jedzie w góry! Święta na Podhalu i w Beskidach spędzi mnóstwo Polaków

Jedna Wigilia, tysiąc historii. Spotkanie dla 1000 osób samotnych w Krakowie

Koniec strajku - pracownicy chrzanowskiego Valeo dostaną podwyżki

Kobieta wpadła pod tramwaj w Krakowie. Miała mnóstwo szczęścia

Jawność płac i nowe zasady pracy. Co zmieni się dla pracowników już od Wigilii?

Dołączcie do V Żywej Kolędy Podgórskiej

Pomoc psychologa bez zgody rodziców? Ekspertka: "To mogło uratować życie"

Polityczny wymiar decyzji prezydenta

Ustawa w szczegółach – co naprawdę przewidywała?

Autonomia dziecka kontra autonomia rodzica

Europa stawia różne granice

Społeczne skutki braku ustawy

Komentarze (1)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Supermarka Radia Kraków za 2025 rok przyznana! "Za budowanie bezpiecznych przestrzeni dla wykluczanych"

Gdy internet traci hamulce. Jak po tragedii w Jeleniej Górze rozlała się mowa nienawiści

Kolizja na A4 między węzłami Niepołomice i Targowisko. Droga jest już przejezdna

Choinka pod papieskim oknem czekała na nowego metropolitę krakowskiego. I właśnie rozbłysła

Głosowali na skatepark, teraz im przeszkadza. Spór o infrastrukturę w parku Kleparskim

O krok od tragedii w Krakowie - kierowca miejskiego autobusu utknął między rogatkami kolejowymi

Kto żyw, jedzie w góry! Święta na Podhalu i w Beskidach spędzi mnóstwo Polaków

Jedna Wigilia, tysiąc historii. Spotkanie dla 1000 osób samotnych w Krakowie

Koniec strajku - pracownicy chrzanowskiego Valeo dostaną podwyżki

Kobieta wpadła pod tramwaj w Krakowie. Miała mnóstwo szczęścia

Jawność płac i nowe zasady pracy. Co zmieni się dla pracowników już od Wigilii?

Dołączcie do V Żywej Kolędy Podgórskiej

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię