Po co ludziom pies na łańcuchu? O paradoksie empatii.

Badania naukowców pokazały zaskakującą hierarchię empatii. Najwięcej współczucia badani czuli wobec dzieci, potem wobec szczeniąt i dorosłych psów, a najmniej wobec dorosłych ludzi. Gdyby takie rezultaty miały przełożenie na sytuację psów na polskich wsiach, dziś nie potrzebowalibyśmy "ustawy łańcuchowej".Dlaczego empatia jest tak względna?

W audycji koło naczelnych Prof. Marcin Urbaniak wyjaśnia, ten paradoks z pomocą głęboko zakorzenionych mechanizmów biologicznych.

To są automatyzmy, nad którymi nie panujemy świadomie. Nasz mózg reaguje szybciej na bodźce związane z bezbronnością i niewinnością – duże oczy, mała głowa, miękkie rysy. To tzw. cechy neoteniczne, charakterystyczne również dla ludzkich niemowląt. Widzimy więc w szczeniaku „dziecko”, a w jego obrazie aktywują się te same ścieżki neuronalne co przy trosce rodzicielskiej.

Kluczową rolę w tym procesie odgrywa oksytocyna – hormon bliskości. To ona sprawia, że człowiek i pies potrafią zbudować emocjonalną relację, nawet jeśli nigdy wcześniej się nie spotkali. Urbaniak podkreśla, że ta więź ma głęboko ewolucyjny charakter.
Pies jest najdłużej udomowionym zwierzęciem, towarzyszącym człowiekowi od około 30 tysięcy lat. Nie musimy mieć psa w domu, by reagować emocjonalnie na jego widok – ta reakcja jest kulturowo wchłonięta.

Oznacza to, że przez tysiące lat współistnienia z psami człowiek „zaprogramował się” na emocjonalne reagowanie wobec nich. To nie tylko kwestia przyzwyczajenia – to efekt długotrwałej koewolucji.

Między łańcuchem a empatią

Współczesne dyskusje o tzw. ustawie łańcuchowej, zakazującej trzymania psów na uwięzi, pokazują jednak, że emocjonalne więzi z naszymi pupilami nie zawsze przekładają się na praktykę. Choć coraz częściej traktujemy psy jak członków rodziny, wciąż w wielu polskich wsiach są one więzione na krótkich łańcuchach, pozbawione kontaktu i ruchu.Profesor Urbaniak widzi w tym nie tylko problem etyczny, ale i edukacyjny.

Kojce i woliery umożliwiają psu szerszy zakres realizacji potrzeb niż łańcuch. Ale najlepiej, gdyby człowiek w ogóle nie trzymał zwierzęcia, jeśli nie jest na to emocjonalnie gotowy.

Według badacza nie wystarczy samo współczucie – potrzebna jest świadomość, że zwierzęta czują, cierpią i potrzebują relacji tak jak my. Empatia, choć automatyczna, wymaga rozwijania i świadomego pielęgnowania.Człowiek, jak przypomina Urbaniak, sam jest zwierzęciem – gatunkiem społecznym, którego przetrwanie zależało od współpracy i empatii. Ta cecha nie jest więc luksusem czy modą, lecz jednym z filarów naszej ewolucji.Gdy więc pochylamy się nad losem psa na łańcuchu, nie tylko bronimy jego godności – bronimy też własnego człowieczeństwa. Bo wrażliwość na cierpienie innych, niezależnie od gatunku, jest najlepszym dowodem, że naprawdę rozumiemy, kim jesteśmy.

W audycji koło naczelnych Prof. Marcin Urbaniak wyjaśnia, ten paradoks z pomocą głęboko zakorzenionych mechanizmów biologicznych:

To są automatyzmy, nad którymi nie panujemy świadomie. Nasz mózg reaguje szybciej na bodźce związane z bezbronnością i niewinnością – duże oczy, mała głowa, miękkie rysy. To tzw. cechy neoteniczne, charakterystyczne również dla ludzkich niemowląt. Widzimy więc w szczeniaku „dziecko”, a w jego obrazie aktywują się te same ścieżki neuronalne co przy trosce rodzicielskiej.

Kluczową rolę w tym procesie odgrywa oksytocyna – hormon bliskości. To ona sprawia, że człowiek i pies potrafią zbudować emocjonalną relację, nawet jeśli nigdy wcześniej się nie spotkali. Urbaniak podkreśla, że ta więź ma głęboko ewolucyjny charakter:

Pies jest najdłużej udomowionym zwierzęciem, towarzyszącym człowiekowi od około 30 tysięcy lat. Nie musimy mieć psa w domu, by reagować emocjonalnie na jego widok – ta reakcja jest kulturowo wchłonięta.

Oznacza to, że przez tysiące lat współistnienia z psami człowiek „zaprogramował się” na emocjonalne reagowanie wobec nich. To nie tylko kwestia przyzwyczajenia – to efekt długotrwałej koewolucji.

Między łańcuchem a empatią

Współczesne dyskusje o tzw. ustawie łańcuchowej, zakazującej trzymania psów na uwięzi, pokazują jednak, że emocjonalne więzi z naszymi pupilami nie zawsze przekładają się na praktykę. Choć coraz częściej traktujemy psy jak członków rodziny, wciąż w wielu polskich wsiach są one więzione na krótkich łańcuchach, pozbawione kontaktu i ruchu.Profesor Urbaniak widzi w tym nie tylko problem etyczny, ale i edukacyjny.

Kojce i woliery umożliwiają psu szerszy zakres realizacji potrzeb niż łańcuch. Ale najlepiej, gdyby człowiek w ogóle nie trzymał zwierzęcia, jeśli nie jest na to emocjonalnie gotowy.

Według badacza nie wystarczy samo współczucie – potrzebna jest świadomość, że zwierzęta czują, cierpią i potrzebują relacji tak jak my. Empatia, choć automatyczna, wymaga rozwijania i świadomego pielęgnowania.

Ewolucja serca

Człowiek, jak przypomina Urbaniak, sam jest zwierzęciem – gatunkiem społecznym, którego przetrwanie zależało od współpracy i empatii. Ta cecha nie jest więc luksusem czy modą, lecz jednym z filarów naszej ewolucji.

Gdy więc pochylamy się nad losem psa na łańcuchu, nie tylko bronimy jego godności – bronimy też własnego człowieczeństwa. Bo wrażliwość na cierpienie innych, niezależnie od gatunku, jest najlepszym dowodem, że naprawdę rozumiemy, kim jesteśmy.

Tematy: zwierzęta naczelne ustawa łańcuchowa psy na łańcuchu

Autor:

Anna Piekarczyk

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Po co ludziom pies na łańcuchu? O paradoksie empatii.

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Ewa Szkurłat, dziennikarka Radia Kraków, nominowana w konkursie IPN

Gigantyczne korki w Krakowie. "Jesteśmy uwięzieni"

Dlaczego uzdrowisko nie może wydobywać leczniczej wody? Gminy chcą zmian w ustawie

W Tatrach odnaleziono ciało 55-letniego turysty. Mężczyzna był poszukiwany od kilku dni

Piotr Kłodkowski z Nagrodą im. Jana Długosza. Za "żywą opowieść o ambicjach narodów"

Chcesz bilet miesięczny w Tarnowie za 10 złotych? Rozliczaj tu PIT i płać za wywóz odpadów

Ruszyła kolejna edycja Festiwalu Sztuki Cyfrowej Patchlab

Samorządy bez pieniędzy. Joanna Solska: „To centrala trzyma wszystko w ręku”

Kraków wzmacnia komunikację miejską przed Wszystkimi Świętymi

Ustawa metropolitalna pilnie potrzebna - apel radnych do premiera i krakowskich parlamentarzystów

Czy leci z nami pilot? Leci i właśnie wodował. Widowiskowe ćwiczenia w Krakowie

Awaryjne lądowanie samolotu na Wiśle w Krakowie, pożar w kabinie - na szczęście to tylko scenariusz

Po co ludziom pies na łańcuchu? O paradoksie empatii.

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Ewa Szkurłat, dziennikarka Radia Kraków, nominowana w konkursie IPN

Gigantyczne korki w Krakowie. "Jesteśmy uwięzieni"

Dlaczego uzdrowisko nie może wydobywać leczniczej wody? Gminy chcą zmian w ustawie

W Tatrach odnaleziono ciało 55-letniego turysty. Mężczyzna był poszukiwany od kilku dni

Piotr Kłodkowski z Nagrodą im. Jana Długosza. Za "żywą opowieść o ambicjach narodów"

Chcesz bilet miesięczny w Tarnowie za 10 złotych? Rozliczaj tu PIT i płać za wywóz odpadów

Ruszyła kolejna edycja Festiwalu Sztuki Cyfrowej Patchlab

Samorządy bez pieniędzy. Joanna Solska: „To centrala trzyma wszystko w ręku”

Kraków wzmacnia komunikację miejską przed Wszystkimi Świętymi

Ustawa metropolitalna pilnie potrzebna - apel radnych do premiera i krakowskich parlamentarzystów

Czy leci z nami pilot? Leci i właśnie wodował. Widowiskowe ćwiczenia w Krakowie

Awaryjne lądowanie samolotu na Wiśle w Krakowie, pożar w kabinie - na szczęście to tylko scenariusz

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię