ZAGADKA HISTORYCZNA (31.08).
- A
- A
- A
"Pejzaże regionalne" Audycja z dn. 31.08. 2025 r.

Uważa się go niekiedy za pierwszą ofiarę II wojny światowej.
To urodzony w 1896 r.Ślązak, aresztowany 30 sierpnia 1939 r. przez Gestapo i zamordowany dzień później podczas "PROWOKACJI GLIWICKIEJ" czyli sfingowanego, rzekomego napadu Polaków na Radiostację w GLIWICACH, który został propagandowo wykorzystany przez III Rzeszę do napaści na Polskę 1 września 1939 r.

Ów Ślązak żył samotnie, był rolnikiem, kawalerem z niemieckim obywatelstwem, uczestnikiem powstań śląskich, a w marcu 1938 r. Kongresu Związku Polaków w Niemczech.

Proszę podać jego imię i nazwisko.
ADRES INTERNETOWY: [email protected]
do godz. 7.30 dnia 31.08. 2025 r.
UPOMINKI:

płyta CD zespołu "ZYNGRY" - "ZA GŁOSEM ŚLEBODY. Folklor w obliczu II wojny światowej".

książka Piotra Mazika i Kuby Szpilki "KRUPÓWKI"

płyta CD ze słuchowiskiem "PORWANIE BALTAZARA GĄBKI" wg Stanisława Pagaczewskiego

album "RYTMY I SZEPTY. DWUGŁOS NIEZALEŻNY" z wierszami Krystyny Olchawy i rysunkami Wincentego Kućmy

zestaw fraszek MARCINA URBANA.

Historyk dr SŁAWOMIR WRÓBLEWSKI specjalizuje się w średniowiecznych dziejach Małopolski, zwłaszcza ziemi sądeckiej.
Prezentował już w tej audycji historię grodów obronnych i zamków w dolinie DUNAJCA, a teraz wyrusza w dolinę POPRADU (pod prąd rzeki) na szlak węgierski.
Pierwsza opowieść dotyczy zamku w RYTRZE, który choć zawsze był zamkiem monarszym (książęcym, królewskim) zamieszkiwała go do 1502 r. rycerska rodzina Ryterskich herbu Topór.

Kolejny przystanek to zamek w MUSZYNIE siedziba tak zwanego Państwa Muszyńskiego, należącego do biskupów krakowskich, choć administrowanego przez starostów.
Jego świetność skończyła się wraz z rozbiorami Polski, ale w ostatnich latach po rewitalizacji zamkowe wzgórze znów jest wielką atrakcją tego uzdrowiska.

Kolejny zamek nad Popradem znajduje się na Słowacji w STAREJ LUBOWLI.
Ma on ciekawą historię związaną ze Spiszem i tak zwanym zastawem spiskim z 1412 r.
Posłuchaj!


W najnowszym 32. numerze półrocznika "ILCUSIANA" czytelnicy odnajdą artykuł historyka i regionalisty JACKA SYPIENIA, poświęcony powstałemu w 1965 r. TOWARZYSTWU PRZYJACIÓŁ ZIEMI OLKUSKIEJ.
Utworzyli go pasjonaci regionalnej historii i kultury.

W latach 70. zainicjowali badania archeologiczne w centrum miasta zwieńczone odkryciem klasztoru augustianów i znajdującego się przy nim Kościoła Mariackiego.

Działania takie dotyczyły także zamków w Rabsztynie i Smoleniu.

To dzięki działaczom Towarzystwa powstały olkuskie muzea, w zakupionym dla miasta Dworku Machnickich: " Muzeum Twórczości Władysława Wołkowskiego” i "Muzeum Afrykanistyczne (dziś im. Bogdana Szczygła i Bożeny Szczygieł-Gruszyńskiej).
Posłuchaj!


W sierpniu 1878 r. jednotorową linią kolejową z Bielska, wjechał do ŻYWCA pierwszy pociąg.
Budynek dworcowy wybudowano 2 km od centrum miasta we wsi ZABŁOCIE.

W 1884 r. otwarta została Galicyjska Kolej Transwersalna na odcinku łączącym żywiecką stację z Suchą Beskidzką oraz Zwardoniem, co umożliwiło dojazd do Krakowa oraz Wiednia.
Żywiec stał się jednym z głównych dworców kolejowych na tej linii, stanowiąc stację węzłową wyposażoną w wieże ciśnień, parowozownię oraz infrastrukturę do uzupełniania wody w lokomotywach.

W roku 1940 r. wyruszały stąd transporty wysiedlanych z Żywca z III Rzeszy Polaków oraz sprowadzanych na ich miejsce Niemców.

Historię żywieckiej kolei przypomina regionalista MIROSŁAW MIODOŃSKI redaktor naczelny rocznika "GRONIE" wydawanego przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej.
Posłuchaj!


Urodzony w STARYM SĄCZU w 1804 r. LUDWIK PANCZYKOWSKI (zm. 1871) kształcił się na buchaltera i amatorsko występował w teatrze w Nowym Sączu.
Ponieważ jego ojciec nie zgodził się karierę aktorską syna opuścił rodzinne miasteczko i przeniósł się do Warszawy, by zrealizować swoje marzenie występowania w teatrze.

Oficjalnie debiutował 13 lutego 1827 r w roli Fritzhana (Człowiek z Czarnego Lasu). Zaangażowany do zespołu dramatu, pracował odtąd stale w teatrze warszawskim, rzadko opuszczając stolicę.
W 1836 odbył jedyną podróż zagraniczną, do Wiednia. Na występy gościnne wyjeżdżał do Lublina i Puław (1828), Buska (1834) i Krakowa (listopad 1836, czerwiec 1843).
Aktor Wincenty Rapacki tak go opisywał: „Wysoki, dobrze zbudowany, z poczciwym wyrazem, podobny do proboszcza z jakiejś intratnej parafii, w odwiecznym swoim płaszczu pamiętającym jeszcze napoleońskie czasy, był osobistością, której nikt nie zapomniał, kto ją raz zobaczył”.
Ludwik Panczykowski zagrał kilkaset ról, przeważnie drugoplanowych lub epizodycznych.

W tych właśnie drobiazgach zyskał sobie sławę arcymistrza potrafiącego z okruchów tekstu stworzyć postaci „wrażające się w pamięć tak silnie, że niczym ich odegnać było niepodobna”. Jego popisową rolą był Dyndalski w "Zemście" Aleksandra Fredry. Doceniano jego wpływ na rozwój aktorstwa polskiego. Wedle Kotarbińskiego „był pierwszym w teatrze warszawskim zwiastunem realizmu i przyczynił się do późniejszego zwycięstwa tego kierunku”.
Ludwik Panczykowski zmarł w 1871 r. i został pochowany ma Powązkach.

O niecodziennej historii odkrycia dla lokalnej społeczności starosądeckiej jego grobu - informuje ANDRZEJ DŁUGOSZ, prezes Towarzystwa Miłośników Starego Sącza, dyrektor i kustosz Muzeum Regionalnego w tym mieście.

Posłuchaj!

Komentarze (0)
Najnowsze
-
20:51
Kolejowa rewolucja? Czesi wchodzą na trasę Kraków–Warszawa z biletami od 9 zł
-
19:12
Radna chce wyższych progów dochodowych do zasiłku mieszkaniowego w Krakowie
-
16:52
Nocny spokój pod znakiem zapytania. Co dalej z uchwałą antyhałasową w Krakowie?
-
16:17
Nowy gracz na torach: z Krakowa do Warszawy od 1 marca nawet za... 9 zł
-
14:58
Edukacja zdrowotna w szkołach od września. Kurator Olszowska: To inwestycja w dziecko, nie ma się czego bać”
-
14:53
Wstępne wyniki sekcji zwłok nożownika z Krakowa. Mężczyzna utonął
-
14:34
"Z wiatrem i pod wiatr". Nowa wystawa w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie
-
14:22
Dlaczego wojny zawsze mają religijne oblicze?
-
13:57
"Lubimy się ściorać". Cztery niezwykłe wyprawy biegowe Dominiki Cyrbus i Agnieszki Kuehn
-
13:32
Technologia zdecyduje, kiedy podlać kwiatki
-
11:09
"Z wiatrem i pod wiatr". Nowa wystawa w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie
-
10:09
"Lubimy się ściorać". Cztery niezwykłe wyprawy biegowe Dominiki Cyrbus i Agnieszki Kuehn
-
10:50
Dziwne, niezwykłe, niepojęte, czyli cuda wianki!