Bunt przeciw gigantom technologicznym. Kim są współcześni luddyści?

„Luddyści nie sprzeciwiali się technologii, tylko temu, że zabierała im miejsca pracy” – przypomina w Radiu Kraków dr Piotr Urbanowicz, nawiązując do książki „Krew w maszynie" Briana Merchanta, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Współcześnie ruch ten znalazłby odzwierciedlenie w obawach dotyczących zastępowania ludzkiej pracy przez sztuczną inteligencję. Jak jednak zaznacza gość audycji, należy pamiętać, że „za każdą technologią stoi decyzja pracodawcy – to on zwalnia, a nie sama maszyna”.

Okładka książki, tło: pexels.pl

Luddyści nie byli przeciwnikami technologii, lecz bronili miejsc pracy przed maszynami.
W erze sztucznej inteligencji pojawiają się „nowi luddyści”, obawiający się automatyzacji i robotyzacji.
Postęp technologiczny ma zarówno zwycięzców, jak i przegranych, dlatego potrzebne są rozwiązania socjalne.

Posłuchaj rozmowy

Luddyści – fałszywy mit o przeciwnikach postępu

Jak podkreśla dr Piotr Urbanowicz, luddyści byli świetnie wykwalifikowanymi rzemieślnikami, którzy nie sprzeciwiali się technologii, tylko temu, że zabierała im miejsca pracy. Wbrew powszechnemu stereotypowi nie byli wrogami postępu, lecz pionierami walki o prawa pracownicze.

Brian Merchant w książce „Krew w maszynie. Luddyści i pierwszy bunt przeciwko technologicznym gigantom” zestawia XIX-wieczne bunty z dzisiejszymi obawami wobec sztucznej inteligencji i automatyzacji.

„Każda osoba, która czuje, że jej miejsce pracy jest zagrożone przez maszyny, mogłaby czuć ideowy związek z luddystami” – zauważył dr Urbanowicz.

Przykładem współczesnych luddystów mogą być np. zakopiańscy taksówkarze protestujący przeciwko Uberowi.

Postęp i jego cena

W XIX wieku dopiero rodziła się idea postępu, dziś uznawana za oczywistość. Urbanowicz przypomniał, że powinniśmy „myśleć o postępie w sposób symetryczny – są wygrani i są przegrani każdego procesu innowacji”. Właśnie dlatego potrzebne są konsultacje i rozwiązania socjalne, takie jak dochód podstawowy czy podatek cyfrowy – pomysły, które pojawiły się już wśród dawnych luddystów.

Czy Polska i Europa stracą cyfrową suwerenność?

Dziedzictwo luddystów – od podatku od maszyn po prawo pracy

Luddyści nie ograniczali się do niszczenia maszyn – proponowali regulacje i podejmowali dialog. Ich dziedzictwem stały się idee, które później rozwinęli czartyści.

„Choć bunt został krwawo stłumiony, to pośrednio zainspirowali zmiany prawne i socjalne, takie jak ograniczenie dnia pracy czy zakaz zatrudniania dzieci w przemyśle ciężkim” – podkreśla dr Urbanowicz.

Odpowiedzialność pracodawcy

Gość programu O Tym Się Mówi zaznacza: „Za każdą technologią stoi decyzja pracodawcy, który chce ograniczyć koszty i zwiększyć zyski. To pracodawca zwalnia, a nie sama maszyna”. Technologia nie jest abstrakcyjnym bytem – za jej rozwojem stoją konkretne decyzje i ludzie, którzy ponoszą odpowiedzialność za ich skutki.

Dr Urbanowicz wtóruje Merchantowi, który z kolei w swojej książce przypomina, że zmiany technologiczne można łagodzić, np. poprzez dochód podstawowy czy podatek cyfrowy. To dowód, że problemy społeczne związane z innowacjami są aktualne od XIX wieku aż po erę sztucznej inteligencji.

Autor:

Jacek Bańka

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Bunt przeciw gigantom technologicznym. Kim są współcześni luddyści?

Luddyści – fałszywy mit o przeciwnikach postępu

Postęp i jego cena

Dziedzictwo luddystów – od podatku od maszyn po prawo pracy

Odpowiedzialność pracodawcy

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Mieszkańcy ulicy Langiewicza w Krakowie mają dość: dziury, brak remontów i zimowe utrudnienia

Od hipisów do mindfulness. Nowy cykl porannych spotkań

Muzyka Pienin, także rusińskich - płyta Jana Malinowskiego "Haledroka"

Spacer wśród lasów i winorośli

Jak film "That Boy" łączy dwa światy? Dokument, który prowokuje do myślenia

Będzie kolejne opóźnienie przy budowie linii tramwajowej do Mistrzejowic

Jeździ na wózku, w MŚ w Singapurze zdobywa medale w pływaniu. Jacek Czech: "Te dwa brązy są jak złoto"

8,5 tyś. na studia podyplomowe. Powiatowy urząd pracy w Krakowie czeka na wnioski

Po tragedii na Uniwersytecie Warszawskim będzie nowy system zabezpieczeń na UJ