80. rocznica Sonderaktion Krakau i wyprawa śladami Sonderaktion Krakau- IN MEMORIAM prof. Andrzeja Małeckiego

Sonderaktion Krakau (z niem. „akcja specjalna Kraków”) to kryptonim akcji przeciwko profesorom UJ. 80 lat temu, 6 listopada 1939 roku, w samo południe grono naukowe zostało zaproszone do sali nr 66 im. Mikołaja Kopernika (obecnie sala nr 56 im. J. Szujskiego) w Collegium Novum na specjalny wykład o niemieckim punkcie widzenia na sprawy nauki i szkoły wyższej. 183 profesorów głównie Uniwersytetu Jagiellońskiego, ale także Akademii Górniczej i Akademii Handlowej zostało następnie aresztowanych. Zostali przewiezieni do więzienia na Montelupich, następnie do koszar 20 Pułku Piechoty na ulicy Mazowieckiej (obecnie koszary 16 Batalionu Powietrznodesantowego przy ulicy Wrocławskiej, poprzez więzienie we Wrocławiu do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. 8 lutego 1940 roku, wskutek protestu opinii światowej i licznych zabiegów dyplomatycznych, grupa starszych profesorów została zwolniona, a pozostali przewiezieni do Dachau. W obozach koncentracyjnych lub po powrocie, wskutek wycieńczenia i chorób, zmarło około 20 naukowców. Według relacji Jana Gwiazdomorskiego, kryptonim Sonderaktion Krakau został podany uwięzionym w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausem jako wyjaśnienie przyczyny aresztowania. Na kartach uwięzienia uczonych jako powód wpisywano „akcję przeciwko profesorom uniwersyteckim” (niem. Aktion gegen Univ. Professoren).