Teleskop budują naukowcy z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ. Prace odbywają się w ramach misji pn. HYADES, dzięki grantowi Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC), przyznanemu zespołowi dr. Michała Drahusa.
„Teleskop, który zostanie umieszczony na pokładzie małego satelity, będzie prowadził obserwacje w ultrafiolecie – dokładnie w paśmie tzw. linii Lyman-alfa, będącej sygnaturą obecności wodoru i deuteru. Analizując stosunek tych dwóch izotopów w wodzie zawartej w kometach, naukowcy chcą lepiej zrozumieć, skąd pochodzi woda na Ziemi i czy jej źródła są pozaziemskie” - opisała projekt uczelnia.
Na @JagiellonskiUni trwają pracę nad naukowym satelitą. Będzie szukał wody w kosmosie.https://t.co/UZW3DYkp6p @RadioKrakow #nauka #science #astro pic.twitter.com/cueHtiVm0P
— ewa szkurlat (@EwaSzkurlat) July 12, 2025
Kierownik projekt dr Michał Drahus podkreślił, w ciągu ostatnich 35 lat podobne badania przeprowadzono z największym trudem dla 12 komet i uzyskano niejednoznaczne wyniki.
W ramach projektu HYADES w ciągu trzech lat przebadanych pod tym kątem ma zostać 50 komet. Satelita będzie również zdolny do obserwacji obiektów międzygwiezdnych, takich jak 1I/‘Oumuamua, 2I/Borisov czy niedawno odkryty 3I/ATLAS, które mogą przynieść dane o wodzie z innych układów planetarnych.
„Obecnie testujemy pierwsze elementy instrumentu HYADES, a w ciągu roku planujemy zakończyć budowę i badania jego prototypu laboratoryjnego” - przekazał dyrektor Centrum Badań Kosmicznych PAN i prof. UJ Piotr Orleański, cytowany w komunikacie UJ. Kolejnym krokiem będzie przygotowanie wersji lotnej. Połączenie z satelitą oraz start misji planowane są na 2028 rok.
Naukowcy zwracają uwagę, że ich prace trwają równolegle do misji polskiego astronauty Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. „W czasie, gdy Polska z dumą śledzi udział swojego astronauty w misji na ISS, Uniwersytet Jagielloński pokazuje, że udział w eksploracji kosmosu może prowadzić do odkryć o fundamentalnym znaczeniu dla nauki i rozwoju technologii” - podkreśliła uczelnia.