Kierownik projektu dr Dominik Kuryłek poinformował, że projekt Muzeum Fotografii w Krakowie, realizowany w latach 2024–2025, połączył badania, ochronę i popularyzację bezcennego dziedzictwa fotograficznego.
Prace Walerego Rzewuskiego (1837–1888) to jedna z największych kolekcji XIX-wiecznej fotografii jednego autora w polskich zbiorach jaką pże pochwalić się MuFo. Liczba tych obiektów stale rośnie dzięki włączaniu do kolekcji materiałów pochodzących m.in. z zasobów Krakowskiego Towarzystwa Fotograficznego. Oprócz licznych odbitek w muzeum przechowywanych jest ponad 200 cennych i unikatowych szklanych negatywów Rzewuskiego.
Bezpieczne światło błyskowe
Projekt dotyczący konserwacji, digitalizacji i upowszechnienia negatywów Walerego Rzewuskiego objął 100 płyt wykonanych w technikach kolodionowej i żelatynowo-srebrowej. Było to pierwsze tak kompleksowe przedsięwzięcie poświęcone spuściźnie patrona Muzeum Fotografii w Krakowie. Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego kwotą 72 tys. zł przy całkowitej wartości blisko 116 tys.
Negatywy zostały poddane pełnemu procesowi konserwacji. Z powodu wielu uszkodzeń część z nich wymagała pilnej interwencji. Konserwatorzy oczyścili je mechanicznie i chemicznie, podkleili odspajającą się emulsję, zabezpieczyli oryginalne koperty, a następnie przygotowali nowe, bezkwasowe, czteroskrzydłowe opakowania oraz pudła do bezpiecznego, pionowego przechowywania.
Ważnym elementem projektu były specjalistyczne badania przeprowadzone we współpracy z Laboratorium Analiz i Nieniszczących Badań Obiektów Zabytkowych Muzeum Narodowego w Krakowie (LANBOZ), które dostarczyły kluczowych danych dla decyzji konserwatorskich i opracowania metodyki dalszych prac.
Równolegle z pracami konserwatorskimi wykonano wierne odwzorowania cyfrowe, wykorzystując bezpieczne światło błyskowe. Każdy negatyw sfotografowano w świetle przechodzącym i mieszanym, tworząc dwa obrazy: przejściowy i odbity. Na koniec pliki zarchiwizowano na serwerach Muzeum Fotografii w Krakowie i Narodowego Instytutu Muzeów, zapewniając im trwałość i bezpieczeństwo.
Rzewuski już online
Rezultaty projektu są już dostępne online. Zdigitalizowane fotografie, opatrzone szczegółowymi opisami, można oglądać w katalogu zbiorów MuFo, a wybrane wizerunki prezentowane są również w mediach społecznościowych muzeum. Zbiory są dostępne TUTAJ.
W katalogu dostępnych jest także dziesięć tekstów popularnonaukowych poświęconych Waleremu Rzewuskiemu i jego warsztatowi. Dodatkowo przygotowano dwa filmy popularyzatorskie oraz pokaz towarzyszący wystawie głównej „Co robi zdjęcie?” w siedzibie MuFo przy ul. Rakowickiej. Na ekspozycji można zobaczyć dwa oryginalne negatywy po konserwacji oraz pełny zestaw ich cyfrowych odwzorowań.
Zgodnie z zapowiedziami zwieńczeniem projektu będzie listopadowa konferencja naukowa „Fotografia dawna. Gromadzenie, badania, konserwacja, digitalizacja, upowszechnianie”.
Mistrz portretu
Walery Rzewuski (1837–1888), patron MuFo, był jednym z pionierów polskiej fotografii i jednym z najwybitniejszych jej twórców XIX wieku. Działał głównie w Krakowie, gdzie prowadził renomowane atelier fotograficzne, mieszczące się kolejno przy ulicach Grodzkiej, Krupniczej, Wesołej (obecnie Kopernika) i Podwale (obecnie Westerplatte). Jego zakład odwiedzały najważniejsze osobistości życia kulturalnego i naukowego, a także przedstawiciele arystokracji, urzędnicy i przedsiębiorcy.
Rzewuski zasłynął jako mistrz portretu – jego fotografie łączyły techniczną precyzję z artystyczną wrażliwością, ukazując nie tylko wygląd, lecz także charakter portretowanych osób. Był pionierem fotografii teatralnej, przedstawiał aktorów w dynamicznych pozach, często w scenach inspirowanych konkretnymi rolami. Jako jeden z pierwszych utrwalił na zdjęciach Tatry, a ponadto dokumentował krakowskie zabytki i tworzył reprodukcje dzieł sztuki, w tym obrazów Jana Matejki