Wielowątkowa ekspozycja pomyślana została jako szeroka panorama kultury rozkwitającej w latach 1501–1572 na ogromnym terytorium monarchii polsko-litewskiej, za panowania ostatnich Jagiellonów: Aleksandra, Zygmunta I i Zygmunta Augusta. Historyczną przestrzeń rezydencji królewskiej wypełnia ponad czterysta starannie dobranych eksponatów sprowadzonych z kilkudziesięciu muzeów oraz bibliotek z kraju i zagranicy, w tym tak renomowanych jak Metropolitan Museum w Nowym Jorku, Bodleian Library w Oksfordzie, British Library w Londynie, Luwr i Biblioteka Narodowa w Paryżu. Trudno wymienić wszystkie instytucje, lecz należy podkreślić, że większość eksponatów pochodzi z polskich zbiorów publicznych, kościelnych, a także kolekcji prywatnych. Z okazji wystawy Zamek Królewski na Wawelu otrzymał również hojny dar od Jerzego Wojciechowskiego – trzydzieści dzieł Gian Jacopa Caraglia.

Koncepcja wystawy zakłada ukazanie wielu istotnych zagadnień w siedemnastu kolejnych salach na trzech kondygnacjach Zamku. Wrażenie na widzach zrobi z pewnością krąg znajdujący się pośrodku Sali Poselskiej, gdzie wystawionych zostanie trzydzieści rzeźbionych w drewnie głów ludzkich, specjalnie na tę okazję wyjętych z kasetonów stropu. Ekspozycja na wysokości wzroku zwiedzających umożliwi dosłownie stanięcie „twarzą w twarz” z wyobrażeniami realnych postaci z przeszłości.

Znaczną część ekspozycji zajmą znakomite pod względem artystycznym dzieła przeznaczone do wyposażenia kościołów. Stworzą one zarazem panoramę przemian stylowych dokonujących się na ziemiach Polski i Litwy między schyłkiem XV a trzecią ćwiercią XVI stulecia. Doskonałą ilustracją tego procesu będą również zestawione obok siebie dzieła dwóch wybitnych artystów: pracującego dla Zygmunta I Hansa Dürera (m.in. nigdy w Polsce nie prezentowany portret młodzieńca z galerii Spada w Rzymie) oraz zatrudnionego przez Zygmunta Augusta Włocha Gian Jacopa Caraglia, świetnego grafika i genialnego gliptyka, to znaczy twórcy miniaturowych portretów królewskich rzeźbionych w kamieniach półszlachetnych. Wśród arcydzieł mistrza zobaczymy m.in. sardonyksową kameę z portretem Bony Sforzy z 1554 r. (The Metropolitan Museum of Art).

Na piętrze Kurzej Nogi, w dawnej sypialni Zygmunta I, zgromadzony zostanie zespół przeznaczonych do prywatnego użytku luksusowych modlitewników, z ilustracjami mającymi ułatwić intymny kontakt modlącego się z Bogiem. Prawdziwymi arcydziełami europejskiego miniatorstwa są zdobione przez Stanisława Samostrzelnika książeczki do nabożeństwa króla Zygmunta I (Londyn, The British Library) i jego małżonki Bony Sforza (Oksford, The Bodleian Library), a także możnowładców: Wojciecha Gasztołda (Monachium, Universitäts Bibliothek w Monachium) i Krzysztofa Szydłowieckiego (Mediolan, Archivio Storico Civico).

Od 15 września do 14 grudnia 2023 roku.

Kurator: Krzysztof J. Czyżewski

Współkuratorzy: Natalia Koziara-Ochęduszko, Rafał Ochęduszko

Tekst: Krzysztof Czyżewski

Opracowanie: Urszula Wolak-Dudek

mat.prasowe wystawy