Pogańskie korzenie obrzędu święcenia gromnic

2018-01-31

Młodopolski malarz Teodor Axentowicz namalował wiele kompozycji zatytułowanych "Na gromniczną" - to przedstawienia Hucułów (karpackich górali) niosących do swych domów poświęcone świece w święto Matki Boskiej Gromnicznej. Jakie są pogańskie korzenie tych obchodów? Kim była słowiańska bogini Dziewanna? Dlaczego w lutym odprawiano obrzędy związane z ogniem? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej audycji Wielka Sztuka Małopolski w piątek po godz. 18.

Pijana Bachantka w krakowskich Sukiennicach

2018-01-24

Półnaga dziewczyna tańczy, unosząc w górę kielich z winem: to "Bachantka", rzeźba Teodora Rygiera z 1887 roku, z Muzeum Narodowego w Krakowie, eksponowana w Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach. Bachanalia to były starożytne obrzędy na cześć boga wina Bachusa, i był to temat bardzo popularny w sztuce europejskiej na przełomie XIX i XX wieku. Kim były w mitologii same Bachantki? Co wiemy o starożytnych kultach związanych z Bachusem i jaki skandal obyczajowy w związku z Bachanaliami miał miejsce w Rzymie w II wieku przed naszą erą? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej opowieści w ramach programu "Wielka Sztuka Małopolski" - w piątek, o godz. 18:05. Zapraszamy!

Zaskakujące malowidła w kościele św. Elżbiety w Trybszu

2017-12-20

W Trybszu w powiecie nowotarskim znajduje się stary kościół drewniany, który powstał prawdopodobnie w 2 połowie XVI wieku. To zabytek należący do Małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej, dekorowany malowidłami z 1647 roku. Powstały one z inicjatywy proboszcza Jana Ratułowskiego z Frydmana i jakkolwiek ich poziom artystyczny nie jest najwybitniejszy, to są one niesłychanie interesujące pod względem treściowym. Na przykład na stropie w tle przedstawień Wniebowzięcia Marii i Sądu Ostatecznego znajdziemy jedne z najstarszych panoram Tatr. Również inne fragmenty dekoracji tego kościoła kryją wiele ciekawostek. Dlaczego Chrystus został ukazany bez zarostu, a za to ze złocistymi lokami? Co ma wspólnego przedstawienie rydwanu ze starożytnymi kultami związanymi ze Słońcem i jaki to ma związek z datą Bożego Narodzenia? Dlaczego Mojżesz bywał portretowany z rogami? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej audycji Wielka Sztuka Małopolski w piątek po godz. 18.

Miłosna skrzyneczka królowej Jadwigi

2017-12-13

W skarbcu krakowskiej katedry znajduje się wyjątkowa średniowieczna skrzyneczka z kości słoniowej, dekorowana scenami z różnych romansów rycerskich. Powstała ona we Francji, najprawdopodobniej w Paryżu, w 2 ćw. XIV wieku i wedle tradycji miała należeć do królowej Jadwigi Andegaweńskiej. Dziś można ją oglądać na wystawie w Muzeum Katedralnym na Wawelu. Jakie opowieści kryją się w poszczególnych scenach z tej skrzyneczki? Na czym polegała dworska zabawa w oblężenie Zamku Miłości? Jaka symbolika kryje się w scenie polowania na jednorożca? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej porcji ciekawostek w ramach programu "Wielka Sztuka Małopolski" - w piątek, po godz. 18:00. Zapraszamy!

Niezrealizowane witraże Stanisława Wyspiańskiego do katedry na Wawelu

2017-12-06

W XIX wieku na Wawelu stacjonowało wojsko austriackie, a gdy zaczęło opuszczać wzgórze od 1905 r., zamek wymagał kompleksowej renowacji. Renowacje prowadzono również w katedrze - na przełomie 1899 i 1900 r. Stanisław Wyspiański zaproponował zrealizowanie witraży do okien katedry, ale jego projekt nie został przyjęty, a w efekcie nie doczekał się realizacji. Zachowały się 4 kartony (projekty w skali 1:1) do tych witraży, przechowywane dziś w Muzeum Narodowym w Krakowie, oraz szereg szkiców w Muzeum Narodowym w Warszawie. Ekspresyjnie ukazane postacie historyczne miały w tych projektach korespondować z obiektami z krakowskiej katedry, a dodatkowo artysta stworzył cykl utworów poetyckich poświęconych właśnie tym postaciom i ich roli w dziejach narodu polskiego. O niezrealizowanym projekcie Stanisława Wyspiańskiego opowie Magdalena Łanuszka, w kolejnym programie "Wielka Sztuka Małopolski" - w piątek, po godz. 18:00. Zapraszamy!

Rycerz i ślimak w rękopisie z Biblioteki Czartoryskich

2017-11-29

Mszał z pierwszej ćwierci XIV wieku, który powstał w północnej Francji, dziś znajduje się w małopolskich zbiorach: w bibliotece książąt Czartoryskich w Krakowie (Muzeum Narodowe w Krakowie), ponieważ został zakupiony w XIX wieku przez Władysława Czartoryskiego. Nie jest to bardzo bogato dekorowany rękopis, ma zdobienia tylko na kilku kartach, ale za to w tych zdobieniach pojawiają się ciekawe motywy. Czym były tak zwane drolerie? Co może oznaczać popularny w średniowieczu motyw walki rycerza ze ślimakiem? Jaka symbolika kryje się w scence z małpą i sową? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej porcji ciekawostek w ramach programu "Wielka Sztuka Małopolski" - w piątek, po godz. 18:00. Zapraszamy!

Zaginione części późnogotyckiego ołtarza z Lusiny

2017-11-22

Ołtarz z Lusiny powstał w początkach XVI wieku - niestety, został on zrabowany przez hitlerowców, a po wojnie nie udało się odzyskać go w całości. Dziś posiadamy z niego jedynie skrzydła, które znajdują się w Muzeum Narodowym w Krakowie; ich rzeźbione części wykazują wyraźne wpływy twórczości Wita Stwosza. Zaginione pozostają dwa najciekawsze fragmenty tego ołtarza: część środkowa oraz jedna z kwater ze skrzydła. Jakie niezwykłe legendy były ukazane na tych utraconych częściach? Jaka była oryginalna struktura tego ołtarza? Jakie zaskakujące detale możemy zobaczyć na zachowanych przedwojennych fotografiach tego dzieła? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej audycji "Wielka Sztuka Małopolski" - w piątek, po godz. 18:00. Zapraszamy!

Niezwykłe dekoracje Mszału Erazma Ciołka

2017-11-09

Wśród zabytków przechowywanych w Bibliotece Narodowej w Warszawie znajduje się m.in. Mszał Erazma Ciołka - to rękopis spisany i dekorowany w Krakowie ok 1515 r. Powstał na zlecenie biskupa płockiego Erazma Ciołka (1474-1522): humanisty i dyplomaty związanego z królewskim dworem. Najpiękniejszą dekorację znajdziemy w tej księdze na karcie 102 verso: jest tam inicjał z przedstawieniem Bożego Narodzenia, który jest przypisywany krakowskiemu malarzowi Stanisławowi Samostrzelnikowi, cystersowi z Mogiły.

Późnobarokowy obraz przedstawiający Cud św. Jana Kantego

2017-10-19

20 października przypada wspomnienie jednego z najważniejszych krakowskich świętych, czyli Jana Kantego, profesora Akademii Krakowskiej z XV wieku. Przy okazji jego kanonizacji w 1767 r. powstał obraz Tadeusza Kuntze-Konicza, przedstawiający Cud św. Jana Kantego - autorskie wersje tego obrazu znajdują się w kościele św. Floriana oraz w Muzeum Narodowym w Krakowie. Kim był ten artysta? Jakie wydarzenie z legendy Jana Kantego ukazane jest na tym obrazie? Jakie inne cuda wiązane są z Janem Kantym? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej opowieści w ramach programu "Wielka Sztuka Małopolski" - w piątek, o godz. 18:05. Zapraszamy!

Somosierra pędzla Piotra Michałowskiego

2017-10-12

Obraz "Somosierra" Piotra Michałowskiego to wspaniałe romantyczne dzieło, które znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie. Przedstawia ono zwycięską szarżę Polaków w wąwozie Somosierra w 1808 roku, która otworzyła Napoleonowi drogę na Madryt. Jak Michałowski po latach (w połowie XIX stulecia) ukazał tę słynną bitwę? Jakie ciekawostki wiążą się z samym tematem tego obrazu? Jaki ta bitwa może mieć związek z opinią Francuzów na temat spożywania alkoholu przez Polaków? Do wysłuchania opowieści o tym dziele zaprasza Magdalena Łanuszka, w ramach programu "Wielka Sztuka Małopolski" - w piątek, po godz. 18:00.

Wiadomości

O nas

Patronaty

Dzieje się w Radiu

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Wielka Sztuka Małopolski