Cenne drzeworyty - pierwszy raz w Polsce

Kultura
Wtorek, 2014.09.09 15:35 ( Edytowany Poniedziałek, 2021.05.31 00:29 )

Tylko do 30 listopada 2014 roku w Muzeum Etnograficznym w Krakowie prezentowana będzie długo oczekiwana wystawa drzeworytów ludowych z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793–1852).

Wystawa obejmuje 141 drzeworytów ludowych zgromadzonych w pierwszej połowie XIX wieku przez Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793–1852). Odbitki te przechowywane są w zbiorach Narodowej Naukowej Biblioteki Ukrainy im. W. Stefanyka we Lwowie, w której znajduje się także część zbiorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
Wizerunki te nigdy wcześniej nie były eksponowane, ani w całości publikowane, zaś od lat czterdziestych XX wieku dostęp do nich nie był możliwy. W rezultacie jeden z największych i najstarszych zbiorów ludowej grafiki jest dziś niemal nieznany.

Kolekcja powstała w okresie, kiedy działali jeszcze ostatni drzeworytnicy wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej. W tym czasie ich wyroby zaczęły być stopniowo wypierane przez cieszące się coraz większą popularnością malarstwo na szkle, a wkrótce przez obrazy masowo wykonywane w nowych technikach graficznych (litografie, chromolitografie).
Drzeworyty te Pawlikowski zbierał na obszarze dawnej Rzeczypospolitej, zamieszkiwanej przez różne narodowości. Widział w nich „starożytności ojczyste”, które należy zachować, aby pamiętać o tym, co było ważne dla ludzi tak różniących się kulturą i pochodzeniem.
Zbiór ten uderza intensywnością wyobraźni i ducha. Jak pisał o nim Henryk Schmitt:
„Widzisz tu nagromadzone razem różnych czasów wizerunki świętych i obrazów, oglądasz zestawione obok siebie lepsze lub gorsze, a czasem nawet potworne odwzory owych obrazów, w których cudotworność lud nasz wierząc, gromadnie do nich się cisnął”.
( O zbiorach naukowych i artystycznych ś.p. Gwalberta Pawlikowskiego znajdujących się we Lwowie , „Czas”, 7 luty 1857 r.).

Kuratorzy wystawy: Grzegorz Graff, Grażyna Mosio, Beata Skoczeń-Marchewka
Koncepcja plastyczna wystawy oraz projekt graficzny książki: dr Piotr Michura
Patronat honorowy nad wystawą objęli Marek Sowa – Marszałek Województwa Małopolskiego oraz Witalij Maksymenko – Konsul Generalny Ukrainy w Krakowie.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Projekt zrealizowano we współpracy z Lwowską Narodową Naukową Biblioteką Ukrainy im. Wasyla Stefanyka.

Józef Gwalbert Pawlikowski (1792–1852) – ziemianin, prawnik, polityk galicyjski i urzędnik austriackiej administracji, pełniący funkcję nadwornego sekretarza w Wiedniu. W 1822 roku został wyznaczony przez Stany Galicyjskie do zinwentaryzowania i przewiezienia zbiorów Józefa Maksymiliana Ossolińskiego z Wiednia do Lwowa. To tutaj Pawlikowski zetknął się z tym wybitnym kolekcjonerem. Po jego śmierci, w latach 1834–1840 był zastępcą dyrektora Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
Znajomość z Ossolińskim i praca nad jego spuścizną musiały wywrzeć duży wpływ na Pawlikowskiego. Sam zaczął zbierać książki, mapy, ryciny, pieczęcie, rysunki i numizmaty, kontynuując jednocześnie pasje zbierackie swojego ojca – Józefa Benedykta. Zgromadził jedną z największych kolekcji książek, rękopisów, rycin, map, medali, monet i pieczęci (20 tys. druków i rękopisów, 700 map, 25 tys. grafik i rysunków – m.in. Wilhelma Hondiusa, Daniela Chodowieckiego, Norblina, Antoniego Oleszyckiego, Aleksandra Orłowskiego). Na jego zlecenie rytownicy i rysownicy utrwalali także zabytki rodzimej architektury i rzeźby, ubiory historyczne stroje i obyczaje ludowe.
Gromadząc w swojej posiadłości w Medyce, a od 1849 roku we Lwowie „starożytności ojczyste”, traktował kolekcjonerstwo jako patriotyczny obowiązek. Realizując swą misję, skierował uwagę współczesnych na niedocenianą wówczas twórczość ludowych i prowincjonalnych artystów, zaliczając ją tym samym do dziedzictwa narodowego, co na owe czasy nie było jeszcze powszechnym przekonaniem.
Drugą pasją Pawlikowskiego była botanika. Utworzył w Medyce ogród botaniczny, szkółki drzew i krzewów oraz roślin ozdobnych, a także roślin rolniczych. W latach 40. XIX wieku ogród medycki dostarczał Galicji kwiatów, krzewów, szczepów drzew owocowych, przynosząc duże zyski. Także w Medyce powstała z jego inicjatywy pierwsza na ziemiach polskich czteroletnia szkoła praktycznego ogrodnictwa.
W swoim testamencie wszystkie zgromadzone zbiory zapisał jedynemu synowi, polecając mu otoczyć je szacunkiem oraz dołożyć starań, by służyły narodowi.
Biblioteka medycka jako odrębna całość została w 1921 roku przekazana przez wnuka Gwalberta – Jana do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich
Drogą dojścia do wystawy była kilkuletnia praca zespołu Muzeum Etnograficznego w Krakowie nad projektem Wirtualne Muzeum Drzeworytów Ludowych (WMDL). W 2012 roku we Lwowskiej Narodowej Bibliotece Ukrainy im. Wasyla Stefanyka zespół odnalazł spuściznę po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, bibliofilu i kolekcjonerze.
nformacje praktyczne:
Wystawa czasowa „Spotkanie. Drzeworyty ludowe z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego zachowanej we Lwowie”
Gdzie: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie, Ratusz, pl. Wolnica 1
Kiedy: 12 września – 30 listopada 2014 r.
Wernisaż: 11 września, godz. 18:00

jn/inf.prasowe

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Najnowsze

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.

Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]

Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na Facebooku oraz Twitterze

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Cenne drzeworyty - pierwszy raz w Polsce

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Bruk-Bet Termalica wraca do ekstraklasy! Awans dzięki remisowi Wisły Płock

Tarnów idzie do muzeum

Czar Nocy Muzeów 2025 w Galerii Marii Ritter w Nowym Sączu

Cisza wyborcza na szczęście cicha. W Małopolsce bez poważnych incydentów

Próba porwania dziecka w Czyrnej pod Krynicą-Zdrój. Są patrole policji

„Walczę o to, żeby miłość była miłością”. Marsz Równości przeszedł przez Kraków

Wspólnota, radość, szacunek. Marsz Równości przeszedł przez Kraków

Trawy podrosły, czas na koszenie. Kraków nie wszędzie jednak kosi tak samo

Duży pożar w Tarnowie, nad miastem kłęby dymu

Podróże rowerowe z dziećmi

Groźny pożar w Tarnowie ugaszony

Jest nowy projekt uchwały o SCT w Krakowie. Kilka ważnych zmian

Mops, Pekińczyk, Shih Tzu, buldog francuski - zabójcze kaprysy ludzi

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Cenne drzeworyty - pierwszy raz w Polsce

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Bruk-Bet Termalica wraca do ekstraklasy! Awans dzięki remisowi Wisły Płock

Tarnów idzie do muzeum

Czar Nocy Muzeów 2025 w Galerii Marii Ritter w Nowym Sączu

Cisza wyborcza na szczęście cicha. W Małopolsce bez poważnych incydentów

Próba porwania dziecka w Czyrnej pod Krynicą-Zdrój. Są patrole policji

„Walczę o to, żeby miłość była miłością”. Marsz Równości przeszedł przez Kraków

Wspólnota, radość, szacunek. Marsz Równości przeszedł przez Kraków

Trawy podrosły, czas na koszenie. Kraków nie wszędzie jednak kosi tak samo

Duży pożar w Tarnowie, nad miastem kłęby dymu

Podróże rowerowe z dziećmi

Groźny pożar w Tarnowie ugaszony

Jest nowy projekt uchwały o SCT w Krakowie. Kilka ważnych zmian

Mops, Pekińczyk, Shih Tzu, buldog francuski - zabójcze kaprysy ludzi

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię