Wystawa przypomina badania rasowe prowadzone przez antropolożki z Wiednia w 1942 roku w Tarnowie a także tragiczny los Żydów tarnowskich w czasie okupacji niemieckiej w Polsce . Wystawa prezentowana po raz pierwszy w Polsce w tarnowskiej galerii BWA przygotowana została przez Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu, Fundację Pomnik Pomordowanych Żydów Europy i Fundację Topografia Terroru w Berlinie . O wystawie i związanej z nią historii w Kole kultury mówili: dr Margit Berner - współkuratorka wystawy (Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu), dr Andrea Riedle - dyrektorka Fundacji Topografia Terroru w Berlinie, tłumaczka dr Joanna Graca, dziekan Wydziału Humanistycznego Akademii Tarnowskiej , Ewa Łączyńska - Widz dyrektorka BWA w Tarnowie i Adam Bartosz, etnolog , znawca historii tarnowskich Żydów , wieloletni dyrektor Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Program prowadziła Jolanta Drużyńska . Do tematu wystawy, ważnego tematu wymagającego jednak dodatkowego komentarza, powróciliśmy w kolejnym spotkaniu w Kole kultury tym razem z historykiem kultury żydowskiej dr hab. Leszkiem Hońdo, kierownikiem Zakładu Kultury Żydów w Instytucie Judaistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego , który m.in. od lat zajmuje się także tematem owych pseudonaukowych badań nazistowskich w Tarnowie w 1942 roku.
J.Drużyńska rozmawia z A. Riedle, M. Berner, J. Gracą, E. Łączyńską - Widz i A. Bartoszem
Temat pseudonaukowych badań antropologicznych prowadzonych w Tarnowie w czasie niemieckiej okupacji był również tematem książki zat. "Nazistowskie badania antropologiczne nad Żydami. Tarnów 1942" wydanej w 2021 roku przez Universitas, której autorem jest religioznawca, historyk kultury żydowskiej, dr hab. Leszek Hońdo, kierownik Zakładu Kultury Żydów w Instytucie Judaistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, przewodniczący Komisji Historii i Kultury Żydów Polskiej Akademii Umiejętności.
Wystawa pokazywana w Tarnowie, która swoją premierę miała w 2020 roku w Muzeum Topografii Terroru w Berlinie wymaga zdaniem historyka pewnych koniecznych wyjaśnień i uzupełnień. O tym Jolanta Dużyńska rozmawiała z Leszkiem Hońdo w Kole kultury 28 czerwca.
J. Drużyńska rozmawia z L. Hońdo
Pod koniec 1941 r. dwie nazistowskie antropolożki z Wiednia: Dora Maria Kahlich i Elisabeth Fliethmann opracowały projekt mający na celu „badanie typowych Żydów wschodnioeuropejskich”. W 1942 r. przyjechały do okupowanej przez Niemców Polski i na przełomie marca i kwietnia w Tarnowie podczas swych pseudonaukowych badań sfotografowały „chłodnym spojrzeniem” 106 rodzin z tarnowskiego getta, w sumie 565 mężczyzn, kobiet i dzieci. Doskonale zdawały sobie także sprawę , co wynika z zachowanej dokumentacji, korespondencji , że już wkrótce wszyscy ci ludzie zostaną deportowani. Tylko 26 osób z tej grupy przeżyło Holokaust. W wiedeńskich archiwach zachowały się zdjęcia i inne dokumenty z prowadzonych badań , ktore teraz wykorzystane zostały do skonstruowania wystawy "Zimne spojrzenie"
Dora Maria Kahlich ( stoi) w trakcie swojej pracy antropologicznej. Zdjęcie ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu prezentowane na wystawie "Zimne spojrzenie " fot. JDrużyńska
Z jednej strony wystawa dokumentuje "ambitne" przedsięwzięcie obu badaczek, z drugiej zaś opowiada o tragicznym losie tarnowskich Żydów, porusza także ważny problem udziału naukowców w zbrodniach narodowego socjalizmu.
Archiwum zdjęć - część wystawy "Zimne spojrzenie". Fot. J.Drużyńska
Wystawa składa się z czterech elementów: ścian tematycznych stanowiących wprowadzenie, chronologicznej trasy zwiedzania z tablicami rodzinnymi, „Archiwum zdjęć” i stacji multimedialnych. Ściany tematyczne wprowadzają zwiedzających w tematykę pięciu rozdziałów. Trasa chronologiczna opowiada historię Tarnowa, zawiera historie rodzinne i biografie. Sercem wystawy jest „Archiwum zdjęć”. W stacjach multimedialnych zwiedzający mogą oglądać wywiady wideo z ocalałymi oraz przeszukiwać bazę danych pod kątem konkretnych osób i rodzin.
Wystawa do tej pory prezentowana była w Berlinie (Fundacja Topografia Terroru) i Wiedniu (Muzeum Historii Naturalnej).
Pierwsza polska prezentacja wystawy: „Zimne spojrzenie. Ostatnie zdjęcia rodzin żydowskich z getta w Tarnowie” The Cold Eye. Final Pictures of Jewish Families from the Tarnów Ghetto
Radio Kraków informuje,
iż od dnia 25 maja 2018 roku wprowadza aktualizację polityki prywatności i zabezpieczeń w zakresie przetwarzania
danych osobowych. Niniejsza informacja ma na celu zapoznanie osoby korzystające z Portalu Radia Kraków oraz
słuchaczy Radia Kraków ze szczegółami stosowanych przez Radio Kraków technologii oraz z przepisami o ochronie
danych osobowych, obowiązujących od dnia 25 maja 2018 roku. Zapraszamy do zapoznania się z informacjami
zawartymi w Polityce Prywatności.
