„XIX wiek, stulecie narodzin nowoczesności, był okresem gwałtownych przemian w społeczności Żydów krakowskich: zrównania ich w prawach z pozostałymi mieszkańcami, akulturacji i integracji oraz rosnącego zróżnicowania politycznego i religijnego.
Emancypacja prawna otworzyła przed wyznawcami judaizmu nowe możliwości: zamieszkania na terenie całego Krakowa, rozwoju działalności gospodarczej, wejścia do grona włodarzy miejskich i nowoczesnej aktywności politycznej.
- A
- A
- A
Z dziejów krakowskich Żydów cz. 3 - Wiek XIX
"XIX wiek, stulecie narodzin nowoczesności, był okresem gwałtownych przemian w społeczności Żydów krakowskich zrównania ich w prawach z pozostałymi mieszkańcami, akulturacji i integracji oraz zróżnicowania politycznego i religijnego […] to wreszcie stulecie, w którym pojawili się pierwsi żydowscy artyści i nastąpił rozkwit życia społecznego" - czytamy w „Nie tylko Kroke”, publikacji przybliżającej dzieje krakowskich Żydów. Kolejna radiowa odsłona ich historii to wiek XIX. O tym okresie w Kole kultury mówiły badaczki z Instytutu Judaistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, współautorki „Nie tylko Kroke”: prof. Anna Jakimyszyn-Gadocha, m.in. prowadząca badania z zakresu historii i kultury polskich Żydów, zwłaszcza historii Żydów w Krakowie i we Lwowie oraz dr Alicja Maślak-Maciejewska, judaistka zajmująca się dziejami Żydów w XIX stuleciu. Program prowadziła Jolanta Drużyńska.
W XIX wieku centrum życia duchowego i społecznego pozostawał Kazimierz, coraz więcej Żydów przenosiło się jednak do Śródmieścia i innych dzielnic Krakowa. Wraz z zasypaniem starego koryta Wisły znikła w ostatniej ćwierci stulecia fizyczna granica oddzielająca Kraków od Kazimierza. Procesy integracji i akulturacji sprawiały, że znikały kolejne różnice między Zytami a chrześcijanami – coraz mniej odróżniał ich strój, sposoby spędzania czasu miejsce zamieszkania. Dzieci żydowskie i chrześcijańskie chodziły często do tych samych szkół, a na UJ pojawili się żydowscy studenci i wykładowcy
[…]

XIX wiek był też okresem, w którym dochodziło do coraz większego zróżnicowania religijnego w łonie społeczności żydowskiej i do konfliktów światopoglądowych, toczących się przede wszystkim na linii” Żydzi tradycyjni versus postępowa inteligencja.
Wreszcie było to stulecie , w którym pojawili się pierwsi żydowscy artyści, nastąpił rozkwit życia społecznego- powstawały organizacje dobroczynne, edukacyjne, samokształceniowe, sportowe…”
A.Jakimiszyn – Gadocha, A.Maślak – Maciejewska – XIX stulecie w : „Nie tylko Kroke” fragment
Komentarze (0)
Najnowsze
-
21:00
Do czego prowadzi ślepe posłuszeństwo?
-
19:27
Od poniedziałku kolejne utrudnienia na Zakopiance. W Myślenicach rozpoczynają się prace przy wiadukcie
-
18:53
Do zobaczenia wiosną! Owce wracają do Zębu
-
17:57
Lista Niezapomnianych Przebojów Not. nr 1588 z dn. 19.10.2025
-
17:05
Wierzchowsławice przypomniały Stanisława Mierzwę, współpracownika Witosa
-
16:17
Od chorągiewek po ganek. Wieża dzwonna bazyliki Mariackiej już po remoncie
-
15:13
Przez trzy tygodnie tramwaje nie będą jedzić ul. Monte Cassino
-
13:01
Kontrowersje po odwołaniu spotkania z Hertą Müller. Cricoteka wyjaśnia, europoseł żąda dymisji
-
12:38
Tarnów zmienia nazwę przystanku, z której śmiała się cała Polska
-
11:25
Tarnów potrzebuje spopielarni zwłok, ale nikt nie chce jej w sąsiedztwie
-
10:10
Najlepsze inicjatywy dla dzieci - poznaj zwycięzców Słoneczników
-
08:44
Z GROM-u na SOR. "Medyk" - reportaż Ewy Szkurłat
-
07:32
Chłodna niedziela w Małopolsce, noc z przymrozkami