Jadwiga Jędrzejowska/fot. NAC
Rok Olgi Boznańskiej i kobiety na progu sztuki
Olga Boznańska to niekwestionowana mistrzyni malarstwa, której rok obchodzimy właśnie teraz. W pierwszym tomie "Krakowianek" upamiętniona została Wisława Szymborska z okazji setnej rocznicy urodzin. Tym razem przyszedł czas na Olgę Boznańską.
To postać wybitna, przecierająca szlak dla wielu kobiet, które chciały zajmować się sztuką zawodowo. Olga odniosła ogromny sukces i to był efekt jej ciężkiej pracy i wielkiego talentu. Przecierała szlaki dla wielu kobiet, które chciały się sztuką zajmować zawodowo i z tego żyć. Ale nie sposób nie zauważyć, że odcinała się od środowisk emancypacyjnych i feministycznych walczących o prawa kobiet do studiowania na Akademii Sztuk Pięknych – mówi Alicja Zioło.
Olga Boznańska odmówiła objęcia stanowiska profesorskiego na krakowskiej ASP, tłumacząc w liście do ojca, że nie chce "tracić czasu na smarkule, które bawią się w sztukę". Była bezkompromisowa, skupiona wyłącznie na własnym malarstwie. Niektórzy badacze sugerują, że mogła zmagać się z wyzwaniami charakterystycznymi dla spektrum autyzmu, co być może tłumaczyłoby jej niechęć do pracy pedagogicznej. To jednak pozostaje w sferze domysłów.
Olga Boznańska/fot. NAC
Teofila Certowicz – zapomniana pionierka
Z Olgą Boznańską zestawiona została Teofila Certowicz, rzeźbiarka, która wybrała zupełnie inną ścieżkę. W momencie, gdy krakowska ASP nie otwierała się na kobiety, Certowicz za własne pieniądze założyła prywatną szkołę artystyczną dla dziewcząt. Zatrudniała w niej wykładowców z ASP, dbała o najwyższy poziom nauczania i przełamywała kolejne bariery, np. zatrudniała nagich modeli, z którymi kobiety-artystki wcześniej nie mogły pracować.
To była pionierka. Całe życie poświęciła edukacji młodych artystek. Oddawała swoje prace za darmo do muzeów i kościołów, żeby w ogóle zaistnieć w przestrzeni publicznej – mówi Alicja Zioło.
Losy Boznańskiej i Certowicz w pewnym momencie splotły się – obie zaczynały naukę na Wyższych Kursach dla Kobiet Adriana Baranieckiego w Krakowie, a później miały pracownie niemal naprzeciwko siebie.
Tych kobiet jest znacznie więcej, niż mogłoby się zmieścić w jednym czy dwóch tomach. Każda kolejna odsłona to także opowieść o tych, które dopiero czekają, by opowiedzieć ich historie.
"Krakowianki. Kontynuacja. Herstoryczne portrety niezwykłych Polek" Alicja Zioło
