Strach przed śmiercią czy przed nowym? Psycholog społeczny o oporze wobec spopielarni

Patryk Kubiak
Co niesie dzień
Poniedziałek, 2025.09.22

Boimy się śmierci, ale też tego, z czym się wiąże. Wiemy, że kremacja zwłok jest ekologiczna; pochówki urnowe nie dziwią nas wcale. Ale mieć w sąsiedztwie spopielarnię? To zawsze budzi sprzeciw, czego dowodem są protesty mieszkańców podtarnowskiej Dębiny Zakrzowskiej. Jak oswoić ten zbiorowy lęk? "Dlaczego mówimy spopielarnia, a nie spalarnia? Spalanie zwłok porusza wyobraźnię masową: co to ma być? jak można palić zwłoki? Tymczasem zwyczaj pochówku w urnach jest bardzo potrzebny i coraz powszechniejszy na całym świecie" - uważa psycholog prof. Zbigniew Nęcki, który był gościem Radia Kraków.

Kolumbarium/ Zdjęcie ilustracyjne/ Fot. Pexels.

Protesty przeciwko spopielarniom i podobnym inwestycjom pojawiają się niemal zawsze, niezależnie od miejsca.
Głównym źródłem oporu są psychologiczne lęki – przed śmiercią, nowością i zagrożeniem.
Absurdalne wyobrażenia (np. „palce w cieście”) są naturalnym efektem strachu i plotek.
Indywidualne obawy łatwo przeradzają się w zbiorowy sprzeciw dzięki wzajemnemu wzmacnianiu się lęków.
Skuteczne przeciwdziałanie wymaga dialogu, edukacji i komunikacji, a nie tylko powoływania się na przepisy.

Posłuchaj rozmowy Patryka Kubiaka z prof. Zbigniewem Nęckim.

Opór wobec spopielarni – doświadczenia z Krakowa

Profesor przywołał własne doświadczenia z czasów, gdy w Krakowie planowano budowę spopielarni. Wtedy również pojawiały się protesty, często oparte na wyobrażeniach graniczących z absurdem.

„Nie chcemy tego pod oknami”. Burza wokół planów spopielarni

Przerabiałem ten temat, kiedy zwalczałem opór wobec spopielarni zwłok w Krakowie, były dwa albo nawet cztery komitety przeciwko takiej inwestycji. Wyobraźnia ludziom podpowiada szalone sceny

- opowiada Zbigniew Nęcki.

Ten sprzeciw nie jest nowym zjawiskiem. Profesor tłumaczy, że tkwi on w psychologicznych mechanizmach – lęku przed śmiercią, nowością i poczuciu zagrożenia. Te emocje łatwo przeobrażają się w fantazje i czarne scenariusze:

Spopielarnia zwłok traktowana jest jako minus środowiskowy, podobnie jak spalarnia śmieci, oczyszczalnia i tak dalej. Wszystko ma charakter publiczny, jest potrzebne, ale w indywidualnym doświadczeniu pojawia się jako smok grożący nieszczęściami. (…) Zanieczyszczenie powietrza związane właśnie z spopielarnią zwłok jest tak wielkie, bo przecież nieboszczyki, ciała nieboszczyków mają chociażby plomby dentystyczne.

W Krakowie już prawie 50 proc. pochówków w urnach

Od indywidualnego lęku do społecznego protestu

Obawy nabierają mocy, gdy zaczynają być wzajemnie wzmacniane w rozmowach. Profesor porównał ten mechanizm do „zarażania się lękami”. Wskazał też, że samo pojęcie „spalarnia” wywołuje skojarzenia z krematoriami obozowymi, co dodatkowo potęguje sprzeciw.

Ludzie rozmawiając ze sobą zarażają się lękami i obawami znacznie łatwiej niż kiedy siedzą sami w kątku. Kiedy spotykasz sąsiada, który tak samo myśli, jest pełen obaw, to wzmacnia ciebie. Dlaczego mówimy spopielarnia, a nie spalarnia? Spalanie zwłok porusza wyobraźnię masową: co to ma być? jak można palić zwłoki? Tymczasem zwyczaj pochówku w urnach jest bardzo potrzebny i coraz powszechniejszy na całym świecie

mówi prof. Nęcki.

Czy w Tarnowie powstanie spopielarnia zwłok? Przedsiębiorca chce zbudować obiekt w Mościcach

Podobne mechanizmy protestu pojawiają się przy innych inwestycjach – od kopalń odkrywkowych, po maszty telekomunikacyjne. W każdym przypadku działa ten sam wzorzec: prawo może pozwalać na inwestycję, ale społeczny opór bywa bardzo silny.

To, że inwestor ma wszelkie zezwolenia, to dopiero jedna trzecia drogi. Trzeba zwalczyć te nieracjonalne, ale jakże silne, jakże ważne psychologicznie lęki i obawy ludzi

- uważa gość Radia Kraków.

Potrzebna jest komunikacja, spotkania, przykłady i eksperci. Władze powinny nie tyle zasłaniać się prawem, ile konsekwentnie prowadzić dialog z mieszkańcami.

Inwestor znów składa wniosek o budowę krematorium pod Tarnowem

Autor:

Patryk Kubiak

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Strach przed śmiercią czy przed nowym? Psycholog społeczny o oporze wobec spopielarni

Opór wobec spopielarni – doświadczenia z Krakowa

Od indywidualnego lęku do społecznego protestu

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Między rozliczeniem a pozorem. Spór o kościelną komisję ds. wykorzystywania seksualnego

Krakowski sąd odmawia wpisu hipoteki na nieruchomości Zbigniewa Ziobry

Koniec utrudnień po kolizji czterech samochodów na Zakopiance

Tajemnice Caravaggia i Artemizji Gentileschi

Komu przeszkadzał model pociągu na placu zabaw? Wandale zniszczyli ulubioną zabawkę dzieci w nowym parku

Najlepsze książki nie tylko na Święta- polecają krakowskie księgarki.

Lodowisko w Wadowicach w nowym miejscu i pierwszy raz pod dachem

Spór o majątek i tragedia w gminie Ropa. Biegli zbadają 92-latka

Autoradykalizacja i „solo terrorysta” w Polsce. Co mówi sprawa 19-latka podejrzanego o plan zamachu?

Choinki z pistacji, dzwonki z włóczki - zajrzyj na kiermasz i kup ozdoby od wyjątkowych artystów

Potrzebna krew! Okres świąteczny to trudny czas dla banków krwi

Ada Sari pochodzi z Wadowic. Teraz słynna śpiewaczka wita podróżnych na dworcu kolejowym

Strach przed śmiercią czy przed nowym? Psycholog społeczny o oporze wobec spopielarni

Opór wobec spopielarni – doświadczenia z Krakowa

Od indywidualnego lęku do społecznego protestu

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Między rozliczeniem a pozorem. Spór o kościelną komisję ds. wykorzystywania seksualnego

Krakowski sąd odmawia wpisu hipoteki na nieruchomości Zbigniewa Ziobry

Koniec utrudnień po kolizji czterech samochodów na Zakopiance

Tajemnice Caravaggia i Artemizji Gentileschi

Komu przeszkadzał model pociągu na placu zabaw? Wandale zniszczyli ulubioną zabawkę dzieci w nowym parku

Najlepsze książki nie tylko na Święta- polecają krakowskie księgarki.

Lodowisko w Wadowicach w nowym miejscu i pierwszy raz pod dachem

Spór o majątek i tragedia w gminie Ropa. Biegli zbadają 92-latka

Autoradykalizacja i „solo terrorysta” w Polsce. Co mówi sprawa 19-latka podejrzanego o plan zamachu?

Choinki z pistacji, dzwonki z włóczki - zajrzyj na kiermasz i kup ozdoby od wyjątkowych artystów

Potrzebna krew! Okres świąteczny to trudny czas dla banków krwi

Ada Sari pochodzi z Wadowic. Teraz słynna śpiewaczka wita podróżnych na dworcu kolejowym

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię