Prof. Lubecka: Niemcy dopiero uczą się patrzeć na Polskę bez uprzedzeń

Jacek Bańka
Dzisiaj

„Żaden naród nie wraca dobrowolnie do swoich win. To mechanizm psychologiczny” – podkreśla prof. Joanna Lubecka. Politolożka i historyczka wskazuje, że stosunki polsko-niemieckie przechodzą dziś moment zwrotny: od dyskusji o przeszłości do współpracy w sferze bezpieczeństwa i gospodarki. Gościni audycji tłumaczy też, jak wojna w Ukrainie zmieniła niemiecką politykę i dlaczego Polacy powinni mówić o „odszkodowaniach”, a nie „reparacjach”.

Fot. Autorstwa Dancingwombatsrule (talk) - Own work based on Image:United Kingdom Greece Locator.png, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4973457

Niemcy wciąż nie mają świadomości zbrodni popełnionych w Polsce podczas II wojny światowej.
Reparacje wojenne są prawnie nierealne, ale możliwe są rozmowy o odszkodowaniach.
Wojna w Ukrainie zmienia myślenie Niemców – wraca realizm i twarda polityka bezpieczeństwa.
Polskie sukcesy gospodarcze i cywilizacyjne wciąż nie przebiły się do niemieckiej świadomości.

Posłuchaj rozmowy

„Czarna dziura” w pamięci

Prof. Joanna Lubecka zwróciła uwagę, że Niemcy w polskiej polityce od lat pełnią funkcję wygodnego przeciwnika, zwłaszcza dla prawicy. – „To element rozgrywki wewnętrznej” – stwierdziła ekspertka. Dodała, że mimo retoryki antyniemieckiej, politycy wszystkich stron utrzymują kontakty z niemieckimi środowiskami, także z partią AfD.

Zdaniem historyczki, Niemcy cierpliwie znoszą krytykę ze strony Polski, choć gdyby role się odwróciły, w Berlinie wybuchłaby poważna afera.

– „Niemcy mają swoją historię, więc wiele rzeczy po prostu muszą znosić” – mówiła prof. Lubecka.

Niemcy: sąsiad nie taki zły, jak go malują

Odnosząc się do kwestii reparacji, podkreśliła, że niemieckie społeczeństwo wciąż nie ma świadomości zbrodni popełnionych na terenie Polski. – „Na temat zbrodni w Polsce nie wiadomo nic. To czarna dziura – schwarzes Loch – w niemieckiej pamięci” – mówiła. Zwróciła uwagę, że wielu Niemców uważa, iż większość ofiar Holocaustu stanowili niemieccy Żydzi, tymczasem w Polsce zginęło ich wielokrotnie więcej.

Zdaniem prof. Lubeckiej, rozmowy o reparacjach powinny zostać zastąpione postulatem odszkodowań: „Reparacje są praktycznie nie do uzyskania, ale to nie zamyka drogi do innych form rekompensaty” – podkreśliła.

Realpolitik wraca – wspólne interesy i wojna w Ukrainie

Wojna w Ukrainie stała się momentem przełomowym dla polityki Niemiec.

– „Wojna wstrząsnęła Niemcami. Mit, że da się zdemokratyzować Rosję przez gospodarkę, upadł” – powiedziała.

Prof. Lubecka przypomniała, że przez wiele lat to właśnie Ostpolitik Angeli Merkel kształtowała niemieckie podejście do Moskwy. Berlin wierzył, że handel, inwestycje i współzależność ekonomiczna pozwolą „ucywilizować” Rosję. – „To przekonanie okazało się całkowicie błędne. Zamiast demokratyzacji Rosji, Niemcy de facto dały Putinowi czas na wzmocnienie aparatu wojennego” – oceniła.

Jak podkreśliła, dopiero agresja na Ukrainę uświadomiła Niemcom skalę błędów poprzednich rządów. – „Dziś Merkel jest bardzo krytykowana nawet przez niemieckie media za swoją politykę wschodnią, choć przez lata nikt jej nie podważał” – zaznaczyła ekspertka.

Zauważyła też, że mimo wciąż istniejącego pacyfizmu w niemieckich elitach, podejście rządu się zmienia. Friedrich Merz – obecny kanclerz – wprowadza reformy, które jeszcze niedawno wydawały się niemożliwe: ograniczenie świadczeń socjalnych, restrykcyjną politykę migracyjną i zwiększenie wydatków na obronność. – „To już nie jest tylko kryzys gospodarczy, ale kryzys modelu państwa” – oceniła prof. Lubecka.

Czy Schengen się kończy? Polityka, migranci i populizm

Wspólne interesy Polski i Niemiec – jak podkreśliła – wynikają dziś głównie z geopolityki i bezpieczeństwa. „To czas realpolitik. Mamy realną wojnę, a Polska i Niemcy muszą działać razem, mimo różnic w narracji” – mówiła.

Polska w oczach Niemców

Według prof. Lubeckiej, mimo licznych kontaktów gospodarczych i geograficznej bliskości, Niemcy wciąż mają przestarzały obraz Polski.

– „Niemcy przyjeżdżający do Polski są często zszokowani poziomem digitalizacji, infrastrukturą, nowoczesnością. Oni są zszokowani, że wszędzie jest sieć, Internet. W Niemczech to nie jest normalne. Są zszokowani, że Polska jest tak bardzo zdigitalizowana, że są autostrady” – mówiła.

Ekspertka dodała, że choć w niemieckiej prasie coraz częściej pojawiają się pozytywne artykuły o Polsce, nie przekłada się to jeszcze na zmianę społecznej świadomości. – „Czytali o tym w gazetach, ale tego nie przyswoili. Tych sukcesów polskich nie ma w niemieckiej pamięci zbiorowej” – zaznaczyła.

Historyczka podkreśliła, że wspólną drogą do budowania wzajemnego zrozumienia mogłyby być programy wymiany młodzieży i długie wyjazdy studyjne dziennikarzy. Odniosła się także do prób tworzenia wspólnych podręczników historii. „Za dużo jest punktów, w których się nie dogadamy, ale książki pokazujące różne perspektywy uczą krytycznego myślenia” – powiedziała.

Prof. Joanna Lubecka:

politolożka i historyczka, wykłada na Akademii Ignatianum w Krakowie. Pracuje również w Biurze Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie. Autorka monografii „Niemiecki zbrodniarz przed polskim sądem. Krakowskie procesy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym” oraz publikacji naukowych i popularno – naukowych dotyczących historii Trzeciej Rzeszy, stosunków polsko - niemieckich oraz niemieckiej pamięci i polityki historycznej.

Tematy: relacje polsko-niemieckie

Autor:

Jacek Bańka

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Prof. Lubecka: Niemcy dopiero uczą się patrzeć na Polskę bez uprzedzeń

„Czarna dziura” w pamięci

Realpolitik wraca – wspólne interesy i wojna w Ukrainie

Polska w oczach Niemców

Prof. Joanna Lubecka:

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Kraków areną przedsiębiorczości

Już jutro startuje 32. Międzynarodowy Festiwal Filmowy ETIUDA&ANIMA – znamy szczegóły programu

Konferencja „Ekoturystyka pod Krakowem” - o turystyce w zgodzie z naturą

Na kolanach po bilet. Dziwna sytuacja na dworcu koło Krakowa

Dobry nauczyciel to ten, który widzi człowieka

Pół miliarda złotych w trzy i pół roku. Kraków ma być lepszym i bezpieczniejszym miastem

Jakby co, to jestem. "Telefon zadzwonił dwa dni po rejestracji w bazie dawców szpiku"

Zderzenie motocykla z autem na Zakopiance. Są ranni

Śmiertelne pobicie pod Wawelem. Jest akt oskarżenia