Depresja – słowo, które coraz częściej słyszymy

„Mam depresję”, „to na pewno depresja” – mówimy, gdy spotyka nas kryzys albo długotrwały smutek. Ale czy właściwie używamy tych słów? Gdzie kończy się naturalna reakcja na trudne wydarzenia, a zaczyna choroba wymagająca diagnozy i leczenia? O tym, czym naprawdę jest depresja, jak odróżnić ją od żałoby, czy chwilowego kryzysu, jakie czynniki biologiczne i środowiskowe mogą sprzyjać jej rozwojowi, a także dlaczego bywa niedodiagnozowana lub naddiagnozowana— rozmawiają psycholog i psychoterapeuta Marcin Szafrański, rzecznik Polskiego Towarzystwa Psychologicznego oraz Wioletta Gawlik.

pexels.com

Posłuchaj rozmowy:

Skąd gorsze samopoczucie rano?

Marcin Szafrański tłumaczy, że poranne nasilenie objawów to efekt złożonego wpływu rytmu dobowego, niedoboru snu oraz psychologicznego ciężaru „kolejnego dnia do przetrwania”.

„Po bardzo męczącej nocy wejście w nowy dzień, w którym należy podjąć aktywność, jest problematyczne. Każdy dzień jest po prostu potężnym wyzwaniem.”

Objawy, o których rzadziej mówimy

Poza obniżonym nastrojem i anhedonią pojawiają się zaburzenia koncentracji, pamięci i funkcji poznawczych, a także problemy seksualne wynikające z obniżonego libido i braku przyjemności.

„Nawet jeżeli dochodzi do stosunku, taka osoba nie jest w stanie odczuwać przyjemności.”

Depresja i lęk: razem czy osobno?

Lęk nie jest objawem osiowym depresji, ale bywa współwystępujący. W klasyfikacjach wyróżnia się m.in. depresję lękową.

Inne podtypy depresji to: atypowa, sezonowa, okołoporodowa, katatoniczna

Atypowa może dawać „odwrócone” objawy (nadmierna senność, wzmożony apetyt), sezonowa wraca cyklicznie jesienią/zimą, okołoporodowa może zaczynać się w ciąży i trwać po porodzie, a katatoniczna wiąże się z drastycznym spadkiem aktywności, aż po mutyzm.

„Depresja sezonowa to stany, które rok do roku nasilają się i dezaktywują pacjenta.”

Epizod vs. depresja przewlekła

Epizod depresyjny może być zdarzeniem jednorazowym lub nawrotem; u wielu osób choroba ma charakter przewlekły.

„Można żyć w ryzyku depresji przez wiele lat; nawrót i epizod to często kwestia nazewnictwa.”

Skąd się bierze depresja? Geny, biologia, środowisko?

Uwarunkowanie genetyczne jest istotne, ale nie jedyne; lista genów związanych z depresją rośnie, a czynniki środowiskowe (np. przewlekły stres, żałoba) mogą „uruchamiać” podatność.

„To choroba o bardzo złożonym charakterze — biologicznym i środowiskowym.”

Płeć i wiek: różnice i wyzwania diagnostyczne

Kobiety częściej chorują — częściowo z powodów społecznych i biologicznych; u dzieci depresja może przejawiać się złością i dysforią, a u seniorów współwystępować z chorobami neurodegeneracyjnymi.

„U dzieci w miejsce pustki pojawia się często złość — to wciąż ten sam proces, tylko z innymi objawami.”

Leczenie a życie z depresją

Nie ma jednego leku ani jednej ścieżki. Farmakoterapia i psychoterapia są dobierane indywidualnie; aktywność fizyczna realnie wspiera funkcjonowanie, choć sama „nie leczy”.

„Nie mamy jednego uniwersalnego lekarstwa… Aktywność fizyczna jest czynnikiem wspomagającym.”

Autor:

Wioletta Gawlik-Janusz

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe