Czarne dziury, ciemna materia i lot Uznańskiego. Fizyk wyjaśnia tajemnice kosmosu

Czym są czarne dziury, kiedy Droga Mleczna zderzy się z Andromedą i co oznacza lot Sławosza Uznańskiego w kosmos dla polskiej nauki? W programie O Tym Się Mówi Radia Kraków dr Paweł Janowski z AGH opowiada o najnowszych odkryciach astrofizyki i tajemnicach Wszechświata – od ciemnej materii po międzygalaktyczne kolizje.

Fot. pexels

Lot Sławosza Uznańskiego w kosmos – Dr Paweł Janowski zaznacza, że choć bardziej interesuje go badanie kosmosu niż fizyczna eksploracja, cieszy się z udziału Polaka w misji kosmicznej. Podkreśla, że Uznański będzie testował urządzenia stworzone na AGH, co promuje polską naukę i może zainspirować młodzież.
Czarne dziury – To końcowe etapy życia bardzo masywnych gwiazd, z których nie może uciec żadna informacja ani światło. Choć odległe (najbliższa znana znajduje się 2000 lat świetlnych od Ziemi), stanowią fascynujący obiekt badań teoretycznych.
Zderzenie galaktyk – Nasza Droga Mleczna za ok. 2 miliardy lat zderzy się z galaktyką Andromedy. Choć brzmi dramatycznie, większość gwiazd się minie, a centralne czarne dziury tych galaktyk mogą się połączyć, tworząc jeszcze większą czarną dziurę.
Ciemna materia i ciemna energia – Większość Wszechświata stanowią nieznane formy: ok. 25% to ciemna materia (oddziałująca grawitacyjnie, ale niewidoczna), a ok. 70% ciemna energia, która przyspiesza ekspansję Wszechświata. Obie pozostają zagadkami współczesnej fizyki.

Posłuchaj całej rozmowy

Dr Paweł Janowski AGH, fot. Radio Kraków

Drugi Polak leci w kosmos. Swój wkład w tę wyprawę ma krakowska AGH

Już 29 maja Sławosz Uznański poleci w kosmos jako drugi Polak w historii. Dr Paweł Janowski Janowski przyznaje, że sam bardziej interesuje się badaniami niż podróżami kosmicznymi, ale cieszy się z misji, ponieważ Uznański będzie miał przy sobie eksperymenty opracowane na AGH.

Chodzi o MX-eny opracone na Wydziale Technologii Kosmicznych AGH, które będą służyły do badania jego funkcji życiowych

– przypomina.

Podkreśla, że tego typu wydarzenia rozbudzają zainteresowanie kosmosem wśród najmłodszych, co jest niezwykle cenne: „To jest najważniejsze, żeby u najmłodszych zainteresowanie wzbudzać i postarać się go nie stłamsić”.

Główna część rozmowy poświęcona jest czarnym dziurom. Dr Janowski wyjaśnia, że są one wynikiem ewolucji bardzo masywnych gwiazd, które po wyczerpaniu paliwa zapadają się pod wpływem własnej grawitacji. Lżejsze gwiazdy, takie jak Słońce, kończą jako „białe karły”, ale cięższe mogą stać się gwiazdami neutronowymi lub czarnymi dziurami – obiektami, z których nic, nawet światło, nie może uciec. Uspokaja jednak, że najbliższa znana czarna dziura znajduje się ok. 2000 lat świetlnych od Ziemi, więc nie zagraża nam bezpośrednio.

Co z teorią zderzenia naszej galaktyki – Drogi Mlecznej – z Galaktyką Andromedy?

Dr Janowski mówi, że zderzenie to nie nastąpi wcześniej niż za ok. 2 miliardy lat, a mimo ogromnej liczby gwiazd (w Drodze Mlecznej ok. 400 miliardów), kolizja będzie raczej "cicha".

Pomiędzy nami a kolejną gwiazdą są 4 lata świetlne. To jest mnóstwo pustej przestrzeni. Te galaktyki raczej wymieszają się ze sobą, a jeżeli na kursie kolizyjnym znajdują się nasze centralne, gigantyczne, już nie pochodzenia gwiazdowego, czarne dziury, wokół których kręcą się te dwie galaktyki, to powstanie jeszcze większa, supergigantyczna czarna dziura, wokół której wszystko to zacznie się na nowo porządkować – tłumaczy.

– galaktyki wymieszają się, ale raczej nie dojdzie do bezpośrednich zderzeń gwiazd. Główne czarne dziury obu galaktyk połączą się, tworząc jeszcze większą.

Czym jest ciemna materia?

Dr Janowski tłumaczy, że tzw. "zwykła" materia – z której zbudowane są ludzie, gwiazdy czy planety – to zaledwie ok. 5% masy Wszechświata.

To ta materia, którą znamy, jak to mówimy, barionowa, świecąca. Ja, redaktor w studiu, ten stół, gwiazdy, galaktyki, pyły, wszystko, co możemy zobaczyć

– wizualizuje gość Radia Kraków.

Znamy całe nic tak naprawdę i stanowimy ten drobny kawałeczek całości. Ciemna materia z kolei to 25% - dodaje.

Ta oddziałuje grawitacyjnie, ale nie emituje światła, dlatego jej nie widzimy – o jej istnieniu świadczą jednak m.in. nietypowe ruchy gwiazd w galaktykach. Pozostałe 70% to ciemna energia, jeszcze bardziej tajemnicza – odpowiadająca za przyspieszanie ekspansji Wszechświata. Mimo iż niewiele o niej wiadomo, jej wpływ jest mierzalny.

„Okazało się, że jak zmierzymy prędkości gwiazd daleko od środka galaktyki, to okazuje się, że poruszają się całkiem inaczej niż to, ile masy potrafimy policzyć w środku. Nawet jak doliczymy czarne dziury, jak doliczymy nieświecące planety, czarne karły czy inne tego typu obiekty, to okazuje się, że tej masy jest dużo za mało, żeby wyjaśnić taki, a nie inny okres obiegu dalekich od środka gwiazd” – mówi dr. Janowski.

Gość programu O Tym Się Mówi wierzy jednak, że przyszłość poznania tych zjawisk może należeć do młodych ludzi:

Może oni dzisiaj patrzą na słowo Sławosza Uznańskiego lecącego w kosmos, kiedyś będą zainteresowani na tyle, że zostaną astrofizykami, kosmologami i może oni, może Polacy doprowadzą do zrozumienia tego, na czym polega, czym jest, z czym się „je” ciemną energię.

Autor:

Rafał Nowak-Bończa

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Czarne dziury, ciemna materia i lot Uznańskiego. Fizyk wyjaśnia tajemnice kosmosu

Drugi Polak leci w kosmos. Swój wkład w tę wyprawę ma krakowska AGH

Co z teorią zderzenia naszej galaktyki – Drogi Mlecznej – z Galaktyką Andromedy?

Czym jest ciemna materia?

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Synoptycy ostrzegają przed burzami z gradem. Nadchozi ochłodzenie

Szukasz jeszcze pomysłu na majówkę? Odwiedź mniej znane muzea Małopolski

Nie tylko Zakopane. Sądeckie uzdrowiska pełne turystów i atrakcji

Wisła nie wykorzystała swoich szans. Górą imienniczka z Płocka

Znikome zainteresowanie busami elektrycznymi do Morskiego Oka. Dyrekcja TPN: „Są dwa powody”

Nowy Dom Zdrojowy w Żegiestów-Zdrój ponownie otwarty

Majówka na wysokości – Jaworzyna Krynicka pełna odwiedzających

Kolorowe otwarcie parku wodnego w Krynicy-Zdroju – zabawa dla całych rodzin!

Wśród kwiatów... i historii. Dlaczego tak chętnie zwiedzamy to miejsce?

Giewont o wschodzie słońca? TPN przypomina: to teraz nielegalne!

Puchar Polski dla Legii Warszawa!

Zakopane - są miejsca, gdzie nie ma tłumów