MUZEUM PODGÓRZA - WYSTAWA MIASTO POD KOPCEM KRAKA

Kultura
Czwartek, 2017.06.29 15:38 ( Edytowany Poniedziałek, 2021.05.31 00:50 )

W budynku tzw. „Zajazdu pod św. Benedyktem”, przy ul. Limanowskiego, w którym jesienią tego roku Muzeum Historyczne Miasta Krakowa otworzy nowy oddział – Muzeum Podgórza, trwają prace remontowe i budowlane. Dawny zajazd ponownie ożywa, puste przestrzenie zaczynają nabierać kształtu i czekają na wypełnienie obiektami oraz przede wszystkim ciekawymi, a mało znanymi historiami. Jedną z nich jest opowieść o ognistym kamieniu z Podgórza.

Pistolet skałkowy. Fot.MHK

W końcu XVIII i 1. połowie XIX w. w Podgórzu działała fabryka skałek do broni palnej. Wyrabiano w niej krzemienie do mechanicznego krzesania iskier, używane do zamka skałkowego wynalezionego około połowy XVI w. Zrąb Krzemionek Podgórskich zbudowany jest z kompleksu górnojurajskich wapieni skalistych. Występują w nich ciemne konkrecje krzemienne w formie soczewek lub buł, z których wytwarzano skałki do karabinów i pistoletów. W XVIII w. krzemienie, używane do produkcji skałek, były najważniejszym surowcem mineralnym o dużym znaczeniu strategicznym. Głównym ich producentem była Francja, traktująca eksport skałek jako ważne narzędzie politycznej i militarnej presji.

^{Wyrobisko nieczynnego kamieniołomu zwanego pod św. Benedyktem, położonego przy starym trakcie handlowym, obecnie ul. Limanowskiego, fot. E. Firlet}

W końcu XVIII w. prawo do „kopania i robienia skałek w Galicji wschodniej, obejmując w to Podgórskie Krzemionki, tudzież na Bukowinie” otrzymał od cesarza austriackiego Andreas Gleissner de Freudenheim. Marcel de Sevres (1783-1862), wybitny francuski geolog i panteolog, który w 1809 r. zwiedził Galicję pisał: „Pomiędzy produktami mineralnymi Galicji wymienić należy także krzemień na skałki karabinów. Wydobywa się go w znacznych ilościach w okręgu bocheńskim w miejscowości Podgarcze [Podgórze] oraz na Pokuciu w Niżniowie i Ujściu. Eksploatuje się ten kamień dopiero od 1788 r.”. Wcześniej Austria sprowadzała kamień skałkowy z Francji, dlatego cesarz Józef II wyznaczył nagrodę 100 dukatów za znalezienie złóż kamienia skałkowego na terenach należących do jego cesarstwa. Austria uniezależniła się w końcu od francuskiego importu, rozwijając swoje fabryki skałek m.in. w rejonie Krakowa, w Podgórzu, na Pokuciu i Wołyniu (pod Krzemieńcem). Handel skałkami z Podgórza do strzelb i pistoletów prowadził kupiec Jan Franciszek Fiszer (1773-1815) w Krakowie w kamienicy przy Rynku Głównym 44.

^{Fragment planu Charlesa de Hoefferna z 1779 r., z zaznaczonymi Krzemionkami - wzgórzami i łomami kamienia, skąd pozyskiwano krzemień do wyrobu skałek do broni palnej}

Na wystawie Miasto pod kopcem Kraka w Muzeum Podgórza historię tę przybliżą m.in. prezentowane obiekty: pistolet skałkowy kawaleryjski z początku XIX w. z kompletnym zamkiem i skałką w szczękach, plan Charlesa de Hoefferna z 1779 r. z zaznaczonymi Krzemionkami - wzgórzami i kamieniołami, skąd pozyskiwano krzemień do wyrobu skałek, okazy skał wapiennych z Krzemionek z fragmentami buł krzemiennych. Obok oryginalnych skałek znalezionych przez archeologów na Wawelu, umieszczone zostaną ich kopie.

^{Kopie skałek do broni palnej wykonane w 2017 r.}

Pozyskiwany metodą górniczą surowiec do wyrobu skałek na terenie monarchii austriackiej, w tym w Podgórzu, po raz pierwszy szeroko opisał Baltazar Hacquet de la Motte (1739-1815), profesor anatomii, chemii i botaniki, austriacki naturalista, w opracowaniu Physische und technische Beschreibung der Flintensteine (wyd. 1792). Portret tego wszechstronnego naukowca, pioniera badań przyrody Karpat prezentujemy na wystawie.

Wystawa otwarta zostanie jesienią tego roku. Partnerem wystawy jest: Archiwum Narodowe w Krakowie.

^{Karabin skałkowy dragoński wz. 1777 AN IX; Manufacture Imperiale de Saint-Etienne, Francja, 1811}

Przedsięwzięcie prowadzone jest w ramach zadania inwestycyjnego „Muzeum Podgórza – oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa – adaptacja nieruchomości przy ul. Powstańców Wielkopolskich 1 w Krakowie w celu utworzenia Muzeum Podgórza”, realizowanego przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa wspólnie z Gminą Miejską Kraków.

mat. Prasowe/wm

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Najnowsze

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.

Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]

Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na Facebooku oraz Twitterze

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

MUZEUM PODGÓRZA - WYSTAWA MIASTO POD KOPCEM KRAKA

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Titanic jako mit nowoczesności. Technologia, klasa i miłość

Miłość, klasa i katastrofa. Titanic bez hollywoodzkiego lukru

"Światy" - tradycyjne ludowe ozdoby choinkowe wykonane z opłatków

Białe święta w Tatrach

Sąsiedzi i odwiedzający są przekonani, że tę szopkę widać nawet z kosmosu!

IMGW ostrzega przed marznącymi opadami i gołoledzią. Niebezpiecznie na drogach i w Tatrach

To może być najjaśniejszy dom w regionie. Liczba lampek przyprawia o zawrót głowy!

Najstarsza kolęda związana z ziemiami polskimi. Świąteczny skarb w Bibliotece Jagiellońskiej

To największa żywa szopka w regionie sądeckim

Żywa szopka w Biegonicach

Świąteczna atrakcja Tarnowa: żywa szopka u Bernardynów znów otwarta

Nie wiesz, którą książkę czytać w przerwie świątecznej? Podpowiadamy

Słońce nad Tatrami, ale na szlakach ślisko i niebezpiecznie

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

MUZEUM PODGÓRZA - WYSTAWA MIASTO POD KOPCEM KRAKA

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Titanic jako mit nowoczesności. Technologia, klasa i miłość

Miłość, klasa i katastrofa. Titanic bez hollywoodzkiego lukru

"Światy" - tradycyjne ludowe ozdoby choinkowe wykonane z opłatków

Białe święta w Tatrach

Sąsiedzi i odwiedzający są przekonani, że tę szopkę widać nawet z kosmosu!

IMGW ostrzega przed marznącymi opadami i gołoledzią. Niebezpiecznie na drogach i w Tatrach

To może być najjaśniejszy dom w regionie. Liczba lampek przyprawia o zawrót głowy!

Najstarsza kolęda związana z ziemiami polskimi. Świąteczny skarb w Bibliotece Jagiellońskiej

To największa żywa szopka w regionie sądeckim

Żywa szopka w Biegonicach

Świąteczna atrakcja Tarnowa: żywa szopka u Bernardynów znów otwarta

Nie wiesz, którą książkę czytać w przerwie świątecznej? Podpowiadamy

Słońce nad Tatrami, ale na szlakach ślisko i niebezpiecznie

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię